Οι Ευρωπαίοι ηγέτες διακηρύσσουν πως ήρθε η ώρα η ήπειρος να σταθεί πιο αυτόνομα στον τομέα της άμυνας, ενισχύοντας τις στρατιωτικές της δυνατότητες και μειώνοντας την εξάρτηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στην πράξη, ωστόσο, αυτός ο στόχος αποδεικνύεται εξαιρετικά δύσκολος.
Φιλόδοξες πρωτοβουλίες, όπως η δημιουργία ενός «τείχους» κατά των drones στα ανατολικά σύνορα ή η ανάπτυξη ενός ευρωπαϊκού μαχητικού νέας γενιάς από Γαλλία, Γερμανία και Ισπανία, σκοντάφτουν σε διαφωνίες πριν καν υλοποιηθούν. Το πανάκριβο σχέδιο για ένα ευρωπαϊκό μαχητικό αεροσκάφος, που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως αντίβαρο στο αμερικανικό F-35, έχει παγιδευτεί σε εσωτερικές βιομηχανικές συγκρούσεις, δοκιμάζοντας στην πράξη το αφήγημα της ευρωπαϊκής ενότητας.
Αντίστοιχα, η ιδέα ενός «τείχους drone» στα σύνορα με τη Ρωσία αντιμετωπίστηκε με σκεπτικισμό από αρκετές κυβερνήσεις, τόσο για το περιεχόμενό της όσο και για την ονομασία της, που κρίθηκε πρόχειρη και παραπλανητική. Η συγκρατημένη στάση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ενίσχυσε τις αμφιβολίες για το κατά πόσο η ΕΕ μπορεί όντως να αναλάβει ηγετικό ρόλο σε ζητήματα άμυνας.
Στο βάθος παραμένουν τα διαχρονικά προβλήματα: αντικρουόμενα εθνικά συμφέροντα, κατακερματισμένες αμυντικές βιομηχανίες και διαφορετικές αντιλήψεις για τις απειλές, από την ανατολική έως τη δυτική Ευρώπη. Παρότι τα ευρωπαϊκά κράτη είναι συνηθισμένα να λειτουργούν υπό την αμερικανική ομπρέλα του ΝΑΤΟ, εκτός αυτής αναδύεται και ένας εσωτερικός ανταγωνισμός εξουσίας μεταξύ των εθνικών κυβερνήσεων και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Όπως παραδέχονται και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, η ήπειρος δεν διαθέτει ακόμη ενιαίο σχέδιο για το πώς θα δαπανήσει τα αυξανόμενα κονδύλια άμυνας. Τα χρήματα υπάρχουν, αλλά η πολιτική βούληση για κοινή δράση παραμένει αβέβαιη, καθώς κάθε χώρα επιδιώκει να διαφυλάξει την κυριαρχία και τα βιομηχανικά της συμφέροντα.
Την ίδια στιγμή, η πίεση αυξάνεται. Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία και το ενδεχόμενο μιας σταδιακής αμερικανικής αποχώρησης από την Ευρώπη αναγκάζουν τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να επανεξετάσουν τις επιλογές τους. Κάποιες χώρες, ιδίως στα ανατολικά, κινούνται ήδη μόνες τους, επενδύοντας σε εθνικά συστήματα άμυνας, χωρίς να περιμένουν κοινές αποφάσεις.
Παρά τις διακηρύξεις περί στρατηγικής αυτονομίας, το χάσμα ανάμεσα στη φιλοδοξία και την πραγματικότητα παραμένει μεγάλο. Το ερώτημα που αιωρείται είναι αν τα ευρωπαϊκά κράτη είναι τελικά διατεθειμένα να εκχωρήσουν μέρος των αρμοδιοτήτων τους σε έναν τόσο ευαίσθητο τομέα όσο η άμυνα, προκειμένου να πετύχουν περισσότερα συλλογικά — ή αν η ευρωπαϊκή άμυνα θα συνεχίσει να προχωρά με βήματα ασύντοντα και αποσπασματικά.