Μετά την παράνομη επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν στις 13 Ιουνίου 2025, αν και η Δύση τάχθηκε με το μέρος του επιτιθέμενου, η Κίνα τήρησε μια εντελώς διαφορετική στάση, εκφράζοντας βαθιά ανησυχία για την κλιμάκωση της έντασης στη Μέση Ανατολή.
Ο εκπρόσωπος του κινεζικού Υπουργείου Εξωτερικών, Λιν Τζιάν, δήλωσε ότι η Κίνα «αντιτίθεται σε οποιαδήποτε ενέργεια που οδηγεί σε περαιτέρω κλιμάκωση της έντασης» και τόνισε ότι θα συνεχίσει να διαδραματίζει «εποικοδομητικό ρόλο» στην αποκλιμάκωση της κατάστασης.
Επιπλέον, η Κίνα κάλεσε τα εμπλεκόμενα μέρη να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση και να αποφύγουν ενέργειες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ευρύτερη στρατιωτική σύγκρουση στη Μέση Ανατολή.
Ο Κινέζος Πρέσβης στον ΟΗΕ, Φου Κονγκ, καταδίκασε τις ισραηλινές επιθέσεις ως παραβίαση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας του Ιράν, καλώντας το Ισραήλ να σταματήσει αμέσως όλες τις στρατιωτικές επιχειρήσεις και προειδοποιώντας για περαιτέρω κλιμάκωση της σύγκρουσης.
Φόβοι για διάλυση του Ιράν
Αυτό που ανησυχεί ιδιαίτερα την Κίνα είναι το ενδεχόμενο κατάρρευσης του ιρανικού καθεστώτος μετά τις επιθέσεις του Τελ Αβίβ με τη βοήθεια της Ουάσιγκτον. Αυτό αναφέρει σε ανάλυσή της στο Modern Diplomacy, η Νάντια Χέλμυ, επίκουρη καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Μπενι Σουέφ στην Αίγυπτο.
«Η πτώση του ιρανικού καθεστώτος είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει στην ίδρυση ενός «Κουρδικού Κράτους», του οποίου η επικράτεια θα καλύπτει εκτεταμένα σύνορα ανάμεσα στη Συρία, το Ιράν, το Ιράκ και την Τουρκία» εκτιμά η Χέλμυ.
Κάτι τέτοιο, κατά τη Χέλμυ, θα πυροδοτούσε ένα κύμα χάους μετά τις πολλαπλές πολεμικές επιχειρήσεις του Τελ Αβίβ σε πολλά μέτωπα.
«Οι ίδιοι οι Κινέζοι φοβούνται πως ΗΠΑ και Ισραήλ σχεδιάζουν να κατευθύνουν αυτές τις στρατιωτικές επιθέσεις κατά της Τεχεράνης με στόχο τη διαίρεση του Ιράν σε πολλά κρατίδια, κατανεμημένα ανάλογα με τις εθνοτικές ομάδες του» λέει η ειδική.
Αυτό, σύμφωνα με την ίδια, θα προκαλούσε πολιτικό κενό σε Ιράκ, Συρία και Τουρκία, ιδίως εν μέσω της τρέχουσας πολιτικής και ασφαλείας αστάθειας στην Τουρκία, της αυξανόμενης λαϊκής και αντιπολιτευτικής δυσαρέσκειας προς τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και της τεταμένης σχέσης με πολλούς κρατικούς και πολιτικούς θεσμούς της χώρας, εν αναμονή των τουρκικών εκλογών του 2028.
Σε κίνδυνο ο «κινεζικός δρόμος»
Η Κίνα συνδέει επίσης τα ισραηλινά πλήγματα κατά του Ιράν με τον νέο εμπορικό διάδρομο που ξεκινά από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ισραήλ, καταλήγει στην Ινδία και από εκεί στην Ευρώπη μέσω του ισραηλινού λιμένα Μπεν Γκουριόν. Το έργο αυτό συμφωνήθηκε κατά τη σύνοδο κορυφής της Ομάδας των Επτά (G7) στο Νέο Δελχί το 2023.
Αυτή όμως η πρωτοβουλία υπονομεύει την κινεζική «Πρωτοβουλία μιας Ζώνης και ενός Δρόμου» (Belt and Road Initiative – BRI), καθώς και τη «Νέα Πρωτοβουλία του Δρόμου του Μεταξιού», και ακυρώνει τη στρατηγική σημασία της Διώρυγας του Σουέζ στην Αίγυπτο, ανταλλάσσοντας ρόλους ανάμεσα στο Νέο Δελχί και το Τελ Αβίβ, σύμφωνα με την Χέλμυ.
«Με αυτόν τον τρόπο, το Τελ Αβίβ -που θεωρείται από την Κίνα ως καθεστώς κατοχής- καθίσταται ο κύριος ελεγκτής των παγκόσμιων θαλάσσιων οδών ναυσιπλοΐας, των θαλάσσιων μεταφορών και των εφοδιαστικών αλυσίδων μέσω του λεγόμενου «Εβραϊκού Λιμένα Μπεν Γκουριόν»» επισημαίνει.
Υπενθυμίζεται ότι η Κίνα έχει συμπεριλάβει 138 χώρες και 30 διεθνείς οργανισμούς στην πρωτοβουλία μίας ζώνης και ενός δρόμου. Τα έργα υποδομής περιλαμβάνουν λιμάνια, σιδηροδρόμους, αυτοκινητόδρομους, σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, αεροπορικές επιχειρήσεις και τηλεπικοινωνίες.
Έτσι, εάν γίνει το Ισραήλ ο χωροφύλακας των οδών ναυσιπλοϊας στην περιοχή, αυτό, με τη σειρά του, στοχεύει στην υπονόμευση της συμμαχίας BRICS -που ηγούνται η Κίνα και η Ρωσία-εκ των έσω, ενώ παράλληλα θα δώσει ισχυρή ώθηση στην οικονομία της Ινδίας ώστε να ξεπεράσει την κινεζική, λέει η ειδική, προσθέτοντας πως την ίδια στιγμή, θα εμποδίσει την Κίνα να ξεπεράσει τις ΗΠΑ στην παγκόσμια ηγεσία.
«Αυτό ακριβώς φοβάται η Κίνα, βλέποντας πλέον να λαμβάνονται πρακτικά μέτρα επί του εδάφους για την υλοποίηση αυτού του σχεδίου, ιδιαίτερα μετά τις ισραηλινές στρατιωτικές επιθέσεις στην Τεχεράνη με τη βοήθεια της Ουάσιγκτον, παρά τις αμερικανικές διαψεύσεις» καταλήγει η Χέλμυ.