Η κυβέρνηση του Νικολάς Μαδούρο, επιδιώκοντας να τερματίσει τη μακροχρόνια σύγκρουση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, προσέφερε στην κυβέρνηση Τραμπ ένα κυρίαρχο μερίδιο στα αποθέματα πετρελαίου και ορυκτού πλούτου της Βενεζουέλας, σύμφωνα με πηγές κοντά στις διαπραγματεύσεις, που κράτησαν αρκετούς μήνες.
Όπως αποκαλύπτουν σήμερα οι New York Times, η πρόταση του Καράκας, που παρέμενε ενεργή, ενώ η Ουάσινγκτον χαρακτήριζε το καθεστώς Μαδούρο «ναρκω-τρομοκρατικό καρτέλ» και ενίσχυε στρατιωτικά την Καραϊβική, περιλάμβανε πλήρες άνοιγμα όλων των υπαρχόντων και μελλοντικών έργων πετρελαίου και χρυσού σε αμερικανικές εταιρείες.
Ο Μαδούρο δεσμευόταν να μεταφέρει τις εξαγωγές πετρελαίου από την Κίνα προς τις ΗΠΑ, να προσφέρει προνομιακά συμβόλαια σε αμερικανικές επιχειρήσεις και να περιορίσει τις συνεργασίες με Κίνα, Ιράν και Ρωσία στον ενεργειακό και μεταλλευτικό τομέα. Η Ουάσινγκτον, ωστόσο, απέρριψε την πρόταση, διακόπτοντας κάθε διπλωματική επαφή με τη Βενεζουέλα, την περασμένη εβδομάδα. Η εξέλιξη αυτή ουσιαστικά έβαλε τέλος, τουλάχιστον προσωρινά, στις παρασκηνιακές συνομιλίες.
Την ίδια ώρα, η στρατιωτική κινητοποίηση των ΗΠΑ και η σκληρή ρητορική αξιωματούχων του προέδρου Τραμπ οδηγούν πολλούς να θεωρούν ότι ο τελικός στόχος παραμένει η ανατροπή του Μαδούρο. Ο υπουργός Εξωτερικών και σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας, Μάρκο Ρούμπιο, έχει υπάρξει ο κύριος εκφραστής της γραμμής αυτής, χαρακτηρίζοντας τον Μαδούρο «φυγά από την αμερικανική Δικαιοσύνη» και «παράνομο ηγέτη».
Από την πλευρά της, η Βενεζουέλα απαντά δημοσίως με εμπρηστική ρητορική και υπόσχεται να υπερασπιστεί τη «σοσιαλιστική επανάσταση» που ξεκίνησε ο Ούγκο Τσάβες, ενώ παρασκηνιακά συνεχίζει να αποδέχεται αμερικανικές πτήσεις επαναπατρισμού μεταναστών και να επιδιώκει επαναπροσέγγιση.
Διαπραγματεύσεις και πολιτικά αδιέξοδα
Οι συζητήσεις μεταξύ του ειδικού απεσταλμένου των ΗΠΑ, Ρίτσαρντ Γκρένελ και ανώτερων αξιωματούχων της Βενεζουέλας επικεντρώθηκαν σε οικονομικές παραχωρήσεις, χωρίς όμως να υπάρξει συναίνεση για το πολιτικό μέλλον του Μαδούρο. Ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Αϊβαν Χιλ, είχε δηλώσει πως «ο πρόεδρος δεν θα διαπραγματευτεί την αποχώρησή του».
Παράλληλα, η Μαρία Κορίνα Ματσάδο, ηγέτιδα της αντιπολίτευσης, η οποία κέρδισε νωρίτερα σήμερα το Νόμπελ Ειιρήνης, παρουσίασε στην Ουάσινγκτον ένα δικό της σχέδιο, το οποίο προέβλεπε επενδύσεις ύψους 1,7 τρισ. δολαρίων σε 15 χρόνια, εφόσον η χώρα περάσει σε δημοκρατική μετάβαση.
Όπως δήλωσε η οικονομική της σύμβουλος, Σάρι Λέβι, «αυτό που προσφέρει ο Μαδούρο δεν είναι σταθερότητα, αλλά έλεγχος που διατηρείται μέσω του φόβου».
Οι ενεργειακές ισορροπίες και ο ρόλος των αμερικανικών εταιρειών
Η Βενεζουέλα παράγει σήμερα περίπου 1.000.000 βαρέλια πετρελαίου ημερησίως, έναντι τριών εκατομμυρίων στα χρόνια του Τσάβες. Οι εξαγωγές κατευθύνονται κυρίως στην Κίνα, με εξαίρεση περίπου 100.000 βαρέλια ημερησίως, που διακινεί η Chevron προς τις ΗΠΑ.
Η κρατική πετρελαϊκή εταιρεία PDVSA παραχώρησε στη Chevron πλήρη έλεγχο των κοινών έργων και συζητά να της προσφέρει συμμετοχή και σε νέο πεδίο εξόρυξης. Παράλληλα, το Καράκας επιχειρεί να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με την ConocoPhillips, που είχε εγκαταλείψει τη χώρα το 2007, ενώ φέτος πραγματοποιήθηκαν επαφές για πιθανή συνεργασία.
Παρασκηνιακές ανταλλαγές και «καλές χειρονομίες»
Τον Μάιο, οι διαπραγματεύσεις φάνηκαν να αγγίζουν σημείο διπλωματικού ορόσημου. Ο Γκρένελ φέρεται να μεσολάβησε για την επιστροφή ενός νηπίου από τη Βενεζουέλα, που είχε μείνει στις ΗΠΑ μετά την απέλαση των γονιών του, ενώ η κυβέρνηση Μαδούρο απάντησε με την απελευθέρωση Αμερικανού βετεράνου της Πολεμικής Αεροπορίας.
Παρά τις ενδείξεις προόδου, ο Ρούμπιο αντιτάχθηκε σθεναρά στις οικονομικές συνομιλίες, θεωρώντας ότι η πτώση του Μαδούρο είναι κρίσιμη, μεταξύ άλλων, και για τον τερματισμό του κομμουνιστικού καθεστώτος στην Κούβα.
Παρά τις αντιρρήσεις, η Chevron εξασφάλισε τον Ιούλιο άδεια λειτουργίας στη Βενεζουέλα από το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών, ενώ ακολούθησε νέα άδεια, που επιτρέπει στη Shell να ξεκινήσει παραγωγή φυσικού αερίου από το μεγάλο θαλάσσιο κοίτασμα Dragon ως το 2026, σε συνεργασία με το γειτονικό Τρινιντάντ και Τομπάγκο.
Ο Μαδούρο φέρεται να αποδέχθηκε όρο που προβλέπει ότι η Shell θα επενδύσει σε κοινωνικά προγράμματα στη Βενεζουέλα, αντί να καταβάλει έσοδα στην κυβέρνησή του -σε μια προσπάθεια να δείξει ότι η χώρα παραμένει «ανοιχτή στις διεθνείς αγορές».