Μια νέα ισχυρή κρίση καλείται να αντιμετωπίσει το Πατριαρχείο Μόσχας. Η Βουλή της Λετονίας αποφάσισε η Ορθόδοξη Εκκλησία που υπάγεται στη Ρωσία να αποσχιστεί και να αποκτήσει την αυτοκεφαλία της.
Η απόφαση του Κοινοβουλίου για την πλήρη Ανεξαρτησία της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Λετονίας με όλες τις επισκοπές, τις ενορίες κτλ.
Άμεση ήταν η αντίδραση του Πατριαρχείου Μόσχας το οποίο ξεκαθάρισε ότι μόνο αυτό μπορεί να παραχωρήσει την αυτοκεφαλία:
«Μόνο η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, η οποία είναι η μητρική εκκλησία γι’ αυτήν, μπορεί να παραχωρήσει εκκλησιαστική ανεξαρτησία στην Εκκλησία της Λετονίας», σχολίασαν στο Ρωσικό Πρακτορείο Ειδήσεων RIA Novosti πηγές από Τμήμα Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι “με βάση τους Κανόνες του Εκκλησιαστικού Δικαίου οι κοσμικές αρχές δεν μπορούν να καθορίσουν το κανονικό καθεστώς της Ορθόδοξης Εκκλησίας σε ένα συγκεκριμένο κράτος, υπογραμμίζοντας επίσης ότι “το 1990 η Ορθόδοξη Εκκλησία της Λετονίας απέκτησε την αυτοδιοίκηση”.
Από την πλευρά του, ο Νικολάι Μπαλασόφ, πρωθιερέας και σύμβουλος του Πατριάρχη Μόσχας, χαρακτήρισε “σπάνιο περιστατικό το Κοινοβούλιο ενός Κράτους όπου η Εκκλησία είναι συνταγματικά χωρισμένη από το κράτος (άρθρο 99) να κηρύσσει την Αυτοκεφαλία της Εκκλησίας… Μπέρδεψαν τελείως του Θεού και του Καίσαρα!».
Σημειώνεται ότι ο πρόεδρος της Λετονίας Έγκιλς Λέβιτς εισήγαγε την περασμένη Δευτέρα 5 Σεπτεμβρίου τις τελευταίες τροπολογίες στο Νομοσχέδιο σχετικά με τον διαχωρισμό της Εκκλησίας της Λετονίας από το Πατριαρχείο Μόσχας. Σύμφωνα με τον Λετονό ο Πρόεδρο, η «απόρριψη οποιασδήποτε σχέσης με τον Πατριάρχη Μόσχας είναι σημαντική για τους ορθόδοξους πιστούς στη Λετονία και την εθνική ασφάλεια”.
Σύμφωνα με έρευνες , το 26% του πληθυσμού είναι Ορθόδοξοι. Η δεύτερη μεγαλύτερη θρησκεία είναι ο Καθολικισμός, με 20%, ενώ τρίτη θρησκεία είναι ο Λουθηρανισμός με 17%. Οι περισσότεροι ορθόδοξοι στη Λετονία είναι στην πραγματικότητα πρώην Καθολικοί και Λουθηρανοί, ολόκληρες οικογένειες, μάλιστα, που άλλαξαν δόγμα. Ένα 14% πιστεύει στο Θεό αλλά δεν ταυτίζεται με κάποια συγκεκριμένη θρησκεία ή Εκκλησία και το 15% των Λετονών χαρακτηρίζεται ως αθεϊστές. Παρά το γεγονός ότι οι Ορθόδοξοι αποτελούν την πλειοψηφία του πληθυσμού, η εορτή των Χριστουγέννων δεν έχει ανακηρυχθεί ακόμα εθνική αργία. Το πρόβλημα δεν ξέσπασε ξαφνικά .Από το 2018 είχε αρχίσει να διαμορφώνεται ανάλογο κλίμα με αυτό της Ουκρανίας καθώς υπήρχαν δύο τάσεις: Μία που υπάγονταν στη Μόσχα και μία που ήταν φιλική προς το Φανάρι.