Στη σκιά του Ντόναλντ Τραμπ και υπό το βάρος των γεωπολιτικών εντάσεων, οι ηγέτες του ΝΑΤΟ συναντώνται στη Χάγη σε μια ιστορική σύνοδο κορυφής με στόχο τη διασφάλιση της ειρήνης στην Ευρώπη για τις επόμενες γενιές.
Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην πρώτη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ μετά το 2019, αποτελεί κομβικό σημείο καθώς οι 32 ηγέτες αναμένεται να δεσμευτούν στην αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του εθνικού ΑΕΠ.
Πριν από την άφιξή του, ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, έστειλε μήνυμα στον Τραμπ επαινώντας τον για τον χειρισμό του στη διατλαντική συμμαχία και στη σύγκρουση με το Ιράν.
«Πετάτε προς μια ακόμη μεγάλη επιτυχία στη Χάγη απόψε. Δεν ήταν εύκολο, αλλά καταφέραμε να υπογράψουν όλοι για το 5%», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Ρούτε, σε μήνυμα που ο ίδιος ο Τραμπ ανήρτησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ο Ρούτε συνεχάρη επίσης τον Αμερικανό πρόεδρο για την «αποφασιστική δράση του στο Ιράν», την οποία χαρακτήρισε «πραγματικά εξαιρετική, κάτι που κανείς άλλος δεν τόλμησε να κάνει» και που, όπως σημείωσε, «μας καθιστά ασφαλέστερους».
Ερωτηθείς αργότερα από το BBC εάν αισθάνθηκε αμηχανία από το γεγονός ότι το ιδιωτικό μήνυμα δημοσιοποιήθηκε, ο Ρούτε απάντησε: «Καμία απολύτως ενόχληση, δεν περιείχε κάτι που έπρεπε να μείνει μυστικό».
Η διήμερη σύνοδος του ΝΑΤΟ έχει ήδη περιοριστεί χρονικά, σύμφωνα με αναφορές, ώστε να προσαρμοστεί στο πρόγραμμα του Τραμπ, την απρόβλεπτη διπλωματική συμπεριφορά του οποίου καλούνται να διαχειριστούν οι σύμμαχοί του.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, κάλεσε τους Ευρωπαίους ηγέτες να σταματήσουν να ανησυχούν για τη δέσμευση των ΗΠΑ στη δυτική συμμαχία και να επικεντρωθούν στην αύξηση των αμυντικών δαπανών και στη στήριξη της Ουκρανίας.
Όπως δήλωσε, ο πρόεδρος των ΗΠΑ και η ανώτατη ηγεσία είναι «απόλυτα δεσμευμένοι» προς το ΝΑΤΟ, η οποία όμως συνοδεύεται από την απαίτηση να υπάρξει αντίστοιχη ευρωπαϊκή συμβολή στις στρατιωτικές δαπάνες. Ο Ρούτε επεσήμανε ότι η Ευρώπη και ο Καναδάς έχουν ήδη δεσμευθεί για στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία ύψους άνω των 35 δισ. δολαρίων για το 2025.
Την ίδια ώρα, η Ρωσία εξαπέλυσε νέες φονικές επιθέσεις στην Ουκρανία. Δεκαεννέα άνθρωποι σκοτώθηκαν την Τρίτη, μεταξύ των οποίων και ένα παιδί, ενώ δεκάδες τραυματίστηκαν. Οι περισσότερες απώλειες σημειώθηκαν στην Ντνίπρο και τη γειτονική πόλη Σαμάρ, όπου 17 άτομα σκοτώθηκαν και 160 τραυματίστηκαν από πυραυλικά πλήγματα που έπληξαν νηπιαγωγεία, σχολεία και επιβατικό τρένο.
Νωρίτερα, επίθεση με πυραύλους στην πόλη Σούμι, στη βορειοανατολική Ουκρανία, σκότωσε τρία άτομα, ανάμεσά τους και ένα παιδί.
Ο καγκελάριος της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς δήλωσε πως όλες οι προσπάθειες για να καθίσει η Ρωσία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων έχουν μέχρι στιγμής αποτύχει.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, που έφτασε στη Χάγη για τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ, αναμένεται να έχει κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Ντόναλντ Τραμπ. Οι δύο ηγέτες είχαν μια δύσκολη συνάντηση στον Λευκό Οίκο τον Φεβρουάριο, με την ατμόσφαιρα να εξομαλύνεται αργότερα όταν είχαν μια εποικοδομητική συνομιλία στο Βατικανό, στο περιθώριο της κηδείας του Πάπα Φραγκίσκου τον Απρίλιο.
Η αύξηση των αμυντικών δαπανών
Τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ αναμένεται να εγκρίνουν ένα νέο φιλόδοξο
επενδυτικό σχέδιο, που ανεβάζει τον στόχο για αμυντικές δαπάνες στο 5%
του ΑΕΠ.
Παρότι πολλές χώρες βρίσκονται πολύ κάτω από τον στόχο του 3,5% έως το
2035, η γερμανική κυβέρνηση ενέκρινε την Τρίτη προϋπολογισμό που
προβλέπει την επίτευξη αυτού του ορίου ήδη από το 2029.
Συγκεκριμένα, οι αμυντικές δαπάνες της Γερμανίας θα αυξηθούν από 62,4 δισ. ευρώ το 2025 στα 152,8 δισ. ευρώ το 2029, χρηματοδοτούμενες εν μέρει μέσω δανεισμού και ειδικών ταμείων.
«Δεν το κάνουμε αυτό ως χάρη προς τις ΗΠΑ ή τον πρόεδρό τους», τόνισε ενώπιον της Μπούντεσταγκ ο καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς. «Το κάνουμε με βάση τη δική μας αντίληψη και πεποίθηση, επειδή η Ρωσία θέτει ενεργά και επιθετικά σε κίνδυνο την ασφάλεια και την ελευθερία ολόκληρου του Ευρωατλαντικού χώρου».
Κατά τη διάρκεια της διήμερης συνόδου του ΝΑΤΟ στη Χάγη, ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς πρόκειται να συναντηθεί με τον Βρετανό πρωθυπουργό σερ Κιρ Στάρμερ και τον πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, έχει αφιερώσει τους τελευταίους εννέα μήνες στην προσπάθεια να πείσει τα κράτη-μέλη να δεσμευτούν για αμυντικές δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ, έναν στόχο που φάνταζε μη ρεαλιστικός όταν ο πρόεδρος Τραμπ τον πρότεινε τον Ιανουάριο, καθώς υπερδιπλασιάζει το σημερινό κατώφλι του 2%.
Η σύνοδος άνοιξε με επίσημο δείπνο που παρέθεσε ο βασιλιάς της Ολλανδίας, ενώ την Τετάρτη προβλέπεται μία σύντομη συνεδρίαση μικρότερη των τριών ωρών και μια τελική κοινή δήλωση πέντε παραγράφων.
Καθοριστικής σημασίας είναι η διατύπωση της κοινής δέσμευσης.
Ενώ το 3,5% θα καλύπτει τις βασικές αμυντικές ανάγκες, το 1,5% θα αφορά «συναφείς δαπάνες για την άμυνα», μια διατύπωση εσκεμμένα ευρεία, που περιλαμβάνει επενδύσεις σε τομείς από την κυβερνοασφάλεια έως τις υποδομές.
Η επίτευξη του στόχου του 3,5% για τον «σκληρό πυρήνα» της άμυνας θα απαιτήσει σημαντικές αναπροσαρμογές για την πλειονότητα των κρατών-μελών. Από τους 32 συμμάχους, οι 27 δαπανούν κάτω από 3% του ΑΕΠ, ενώ οκτώ εξ αυτών βρίσκονται ακόμη και κάτω από το όριο του 2%, που είχε τεθεί το 2014.
Η κυβέρνηση της Βρετανίας ανακοίνωσε ότι αναμένεται να δαπανήσει 2,6% του ΑΕΠ για βασικές αμυντικές ανάγκες μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, παράλληλα με 1,5% σε συναφείς τομείς άμυνας, όπως υποδομές και κυβερνοασφάλεια.
Η διαφωνία της Ισπανίας
Στη βάση της κλίμακας βρίσκεται η Ισπανία, με αμυντικές δαπάνες κάτω του 1,3% του ΑΕΠ. Για να προσεγγίσει τον στόχο του 3,5% σε βασικές αμυντικές δαπάνες, η Μαδρίτη θα έπρεπε να υπερδιπλασιάσει τη χρηματοδότησή της, κάτι που ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ απορρίπτει ως «παράλογο και αντιπαραγωγικό».
Το κόστος δεν είναι μόνο δημοσιονομικό καθώς μια τέτοια δέσμευση είναι ιδιαιτέρως αντιδημοφιλής εντός της εύθραυστης αριστερής κυβέρνησής του, την ώρα που κλονίζεται.
Την Κυριακή, ο Σάντσεθ ανακοίνωσε ότι η Ισπανία έχει επιτύχει εξαίρεση από τον στόχο, όμως ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, το διέψευσε άμεσα. «Το ΝΑΤΟ είναι απολύτως πεπεισμένο ότι η Ισπανία θα πρέπει να δαπανήσει 3,5% για να επιτύχει τον στόχο», δήλωσε τη Δευτέρα.
Το άνοιγμα Σάντσεθ ενθάρρυνε και άλλες χώρες να διεκδικήσουν ευελιξία όπως το Βέλγιο και η Σλοβακία που ζήτησαν μηχανισμούς εξαίρεσης, με τον Βέλγο ΥΠΕΞ Μαξίμ Πρεβό να δηλώνει: «Οι διπλωμάτες μας εργάζονται εδώ και εβδομάδες για την εξασφάλιση μηχανισμών ευελιξίας».Οι δαπάνες των Βρυξελλών βρίσκονται αυτή τη στιγμή στο 1,3% - και η Σλοβακία έχει επίσης δηλώσει ότι διατηρεί το δικαίωμα να αποφασίσει πότε θα επιτύχει τον νέο στόχο.
Παρά τις αντιστάσεις, αναμένεται και οι 32 χώρες να υπογράψουν τελικά τη δέσμευση.
Την ίδια ώρα, η άφιξη των ηγετών στη Χάγη σημαδεύτηκε από σοβαρή διακοπή των σιδηροδρομικών δρομολογίων από το αεροδρόμιο Σίπχολ, λόγω καταστροφής καλωδίων από φωτιά.
Ο Υπουργός Ασφάλειας της Ολλανδίας, Ντέιβιντ φαν Βέελ, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο δολιοφθοράς: «Θα μπορούσε να είναι ακτιβιστική ομάδα, θα μπορούσε να είναι ξένη δύναμη. Μπορεί να είναι οτιδήποτε. Το βασικό τώρα είναι να επισκευαστούν τα καλώδια και να επανέλθει η κυκλοφορία», δήλωσε στο NOS.
Πηγή: skai.gr