Η αποκάλυψη ότι η τουρκική πρεσβεία στη Χάγη λειτουργούσε ως επιχειρησιακό κέντρο πληροφοριών και παρακολούθησης σε ολόκληρη την Ευρώπη δεν αποτελεί απλώς ένα ακόμα επεισόδιο αυταρχισμού από το καθεστώς Ερντογάν. Αποτελεί ένδειξη μιας οργανωμένης, κλιμακούμενης στρατηγικής της Άγκυρας: να μετατρέψει τις διπλωματικές της αποστολές σε «προκεχωρημένα φυλάκια» ενός παρακρατικού μηχανισμού, ο οποίος στοχοποιεί δημοσιογράφους, αντιφρονούντες, ακαδημαϊκούς και μέλη της διασποράς που θεωρούνται εχθρικά προς το προεδρικό σύστημα.
Σύμφωνα με τα διαβαθμισμένα έγγραφα που αποκάλυψε το Nordic Monitor, η πρεσβεία της Τουρκίας στη Χάγη στελεχώθηκε τα τελευταία χρόνια από ομάδα που δεν είχε καμία σχέση με κανονική διπλωματική υπηρεσία. Ομάδα αποτελούμενη από έναν συνταγματάρχη των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων και έναν ανώτερο αξιωματικό της τουρκικής αστυνομίας (τα ονόματά τους αποκαλύπτονται απο την ιστοσελίδα των αυτοεξόριστών τουρκων δημοσιογράφων), οι οποίοι στάλθηκαν με επίσημη διπλωματική κάλυψη, αλλά με πραγματική αποστολή τη συλλογή πληροφοριών, την παρακολούθηση προσώπων σε όλη την Ευρώπη και τη μεταβίβαση φακέλων απευθείας στις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες.
Σύμφωνα πάντα με την δημοσιογραφικη έρευνα του Nordic Monitor η πρεσβευτής της Τουρκίας στην Ολλανδία,
φέρεται να έχε παρελθόν στην τουρκική υπηρεσία πληροφοριών, φέρεται επίσης να είχε ενεργό ρόλο στην οργάνωση και προστασία αυτής της «μυστικής μονάδας» εντός της πρεσβείας.
Τα έγγραφα του Nordic Monitor δείχνουν ότι οι επιχειρησιακές αναφορές δεν αφορούσαν τη νόμιμη προστασία της τουρκικής κοινότητας ή διπλωματικών συμφερόντων. Αφορούσαν την παρακολούθηση πολιτικών αντιπάλων του Ερντογάν: Δημοσιογράφων, που έχουν φύγει στο εξωτερικό, στελεχών του κινήματος Γκιουλέν, Κούρδων ακτιβιστών, Τούρκων πανεπιστημιακών, ακόμη και Ελλήνων ή Ευρωπαίων πολιτών που κρίνονταν «επικριτικοί προς την Άγκυρα». Οι αναφορές μεταφέρονταν στην Τουρκία και ενσωματώνονταν σε επιχειρησιακές «λίστες» που χρησιμοποιούνται από την ΜΙΤ για διώξεις, άρσεις διαβατηρίων, εκβιασμούς, απειλές, ακόμη και παράνομες απαγωγές όπως αυτές που έχουν καταγραφεί στο Κόσοβο, στη Μολδαβία και στην Αφρική.
Το σημαντικότερο είναι ότι η περίπτωση της Χάγης δεν είναι εξαίρεση, αλλά κομμάτι ενός μεγαλύτερου συστήματος. Δεκάδες ευρωπαϊκές χώρες -Γερμανία, Αυστρία, Βέλγιο, Σουηδία- έχουν καταγράψει αντίστοιχες δραστηριότητες από τουρκικές πρεσβείες και προξενεία. Η ίδια η τουρκική κυβέρνηση έχει, επίσημα πλέον, διασυνδέσει οργανισμούς όπως η Diyanet και κρατικούς φορείς της διασποράς με τις επιχειρησιακές ανάγκες του τουρκικού κράτους στο εξωτερικό. Παράλληλα, όπως έχει αποκαλυφθεί σε άλλες έρευνες του Nordic Monitor, η Άγκυρα ζητά να εκπαιδεύονται ως «μυστικοί πράκτορες» ακόμη και φοιτητές που σπουδάζουν σε ευρωπαϊκά πανεπιστήμια με κρατική υποτροφία, με στόχο να «αναφέρουν» δράσεις, τάσεις ή πρόσωπα που θεωρούνται επικίνδυνα για το καθεστώς.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις γνωρίζουν ότι η Τουρκία χρησιμοποιεί όλο και περισσότερο τη διπλωματία ως εργαλείο κατασκοπίας. Όμως η σιωπή και η ανοχή των τελευταίων ετών —ιδίως λόγω της σημασίας της Τουρκίας στο μεταναστευτικό και τη ΝΑ πτέρυγα του ΝΑΤΟ, έχουν ενθαρρύνει την Άγκυρα να επεκτείνει τις επιχειρήσεις της χωρίς κανέναν περιορισμό.
Για την Ελλάδα, όλα αυτά έχουν ιδιαίτερη σημασία. Η χώρα δεν είναι απλώς γειτονικό κράτος... Είναι χώρα με έντονη παρουσία τουρκικών υπηρεσιών, με πολιτικούς πρόσφυγες από την Τουρκία και τη Συρία, με ενεργή δημοσιογραφική και ακαδημαϊκή κοινότητα, που συχνά στοχοποιείται από τουρκικά φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ. Η ύπαρξη μιας τέτοιας «μονάδας» σε χώρα όπως η Ολλανδία -με ισχυρούς θεσμούς, διαφάνεια και έλεγχο- σημαίνει ότι η Άγκυρα θα μπορούσε να επιχειρεί ακόμα πιο επιθετικά σε χώρες με μεγαλύτερη γεωπολιτική αξία για αυτήν, όπως η Ελλάδα.
Το μήνυμα για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις είναι σαφές: Η Τουρκία δεν διστάζει να εργαλειοποιήσει διπλωμάτες, πρεσβείες, θρησκευτικούς θεσμούς, φοιτητές και κοινότητες της διασποράς, προκειμένου να εφαρμόσει ένα μοντέλο διεθνούς καταστολής. Η πρακτική αυτή δεν αφορά πια μόνο τους Τούρκους αντιφρονούντες· αφορά την ίδια την ευρωπαϊκή κυριαρχία, την ασφάλεια, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ακεραιότητα των θεσμών.
Και όσο ο αυταρχισμός στην Άγκυρα βαθαίνει, τόσο το «διπλωματικό καθεστώς» θα χρησιμοποιείται όχι ως ασπίδα προστασίας, αλλά ως όπλο πίεσης, εκφοβισμού και κατασκοπίας μέσα στην καρδιά της Ευρώπης.