Σημαντική πολιτική και διπλωματική εξέλιξη καταγράφεται στη Λιβύη, καθώς ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, Ακίλα Σαλέχ, χαρακτήρισε επισήμως άκυρο το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο. Η δήλωση αυτή σηματοδοτεί σαφή αποστασιοποίηση από τη συμφωνία του 2019 μεταξύ της Τουρκίας και της τότε λιβυκής κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας, η οποία είχε προκαλέσει έντονες αντιδράσεις σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο.
Ο Ακίλα Σαλέχ υποστήριξε ότι το μνημόνιο στερείται νομικής ισχύος για τη Λιβύη, καθώς δεν εγκρίθηκε ποτέ από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, που σύμφωνα με το λιβυκό θεσμικό πλαίσιο είναι η μόνη αρμόδια αρχή για την κύρωση διεθνών συμφωνιών. Όπως ανέφερε, η κυβέρνηση που προχώρησε στην υπογραφή του μνημονίου δεν είχε λάβει ψήφο εμπιστοσύνης από το Κοινοβούλιο και, κατά συνέπεια, δεν διέθετε τη νομιμοποίηση να δεσμεύσει τη χώρα με διεθνή συμφωνία τέτοιου εύρους.
Παράλληλα, ο πρόεδρος της λιβυκής Βουλής άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο επανεκκίνησης συνομιλιών για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών στην περιοχή, αυτή τη φορά μέσω διαλόγου και όχι μέσω μονομερών συμφωνιών. Αναφέρθηκε στην ανάγκη διαπραγματεύσεων με τις χώρες της περιοχής, συμπεριλαμβανομένων της Ελλάδας, της Αιγύπτου και της Τουρκίας, με στόχο την επίτευξη συμφωνιών που θα στηρίζονται στο διεθνές δίκαιο και θα γίνονται αποδεκτές από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη.
Η τοποθέτηση αυτή αποκτά ιδιαίτερη σημασία στο πλαίσιο των ευρύτερων διεργασιών στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο είχε αποτελέσει τα τελευταία χρόνια βασικό σημείο τριβής, επηρεάζοντας τις ισορροπίες στην περιοχή και προκαλώντας διπλωματικές εντάσεις. Από την πρώτη στιγμή της υπογραφής του, η συμφωνία είχε αμφισβητηθεί ως προς τη συμβατότητά της με το Δίκαιο της Θάλασσας και ως προς τον σεβασμό των κυριαρχικών δικαιωμάτων τρίτων κρατών.
Η δήλωση Σαλέχ ενισχύει τη θέση ότι το μέλλον της οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών στην περιοχή δεν μπορεί να βασιστεί σε συμφωνίες περιορισμένης νομιμοποίησης, αλλά απαιτεί θεσμική κατοχύρωση και ευρύτερη συναίνεση στο εσωτερικό της Λιβύης. Ταυτόχρονα, δημιουργεί ένα νέο πλαίσιο συζήτησης για το πώς μπορεί να διαμορφωθεί μια πιο σταθερή και αποδεκτή αρχιτεκτονική ασφάλειας και συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Παρότι παραμένει ανοιχτό το ερώτημα για το πώς θα αντιδράσουν η Τουρκία και άλλοι εμπλεκόμενοι παράγοντες, η σαφής αναφορά στην ακυρότητα του μνημονίου από τον πρόεδρο της λιβυκής Βουλής σηματοδοτεί μια νέα φάση στο ζήτημα. Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να επηρεάσει τις επόμενες διπλωματικές κινήσεις στην περιοχή και να αναζωπυρώσει τη συζήτηση για μια συνολική, θεσμικά κατοχυρωμένη λύση στις θαλάσσιες διαφορές της Ανατολικής Μεσογείου.