Ενα ακόμη βήμα προς την ψηφιοποίηση της αγοράς εργασίας κάνει η χώρα μας από τη Δευτέρα 3 Νοεμβρίου, καθώς επεκτείνεται σε νέους, βασικούς τομείς της οικονομίας η χρήση της ψηφιακής κάρτας εργασίας, ενός μέτρου που εφαρμόζεται σταδιακά από το 2022.
Η επέκταση αφορά τους εξής κλάδους:
- της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού,
- του χονδρικού και λιανικού εμπορίου και της επισκευής μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσικλετών,
- των χρηματοπιστωτικών και ασφαλιστικών δραστηριοτήτων
- και των διοικητικών και υποστηρικτικών δραστηριοτήτων στον τουρισμό.
Με τη διεύρυνση αυτή, σχεδόν 2 εκατ. εργαζόμενοι και πάνω από 280.000 επιχειρήσεις θα βρίσκονται υπό το νέο καθεστώς πλήρους καταγραφής ωραρίου.
Η εξέλιξη έρχεται έπειτα από τετράμηνη πιλοτική περίοδο, κατά την οποία το υπουργείο Εργασίας προχώρησε σε διαβούλευση με συνδικαλιστικούς και εργοδοτικούς φορείς προκειμένου να προσαρμοστούν οι επιχειρήσεις στα νέα δεδομένα.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου, το οκτάμηνο Ιανουαρίου – Αυγούστου 2025 καταγράφηκαν 4,24 εκατ. υπερωρίες, έναντι 2,4 εκατ. το ίδιο διάστημα του 2024.
Η αύξηση αγγίζει το 76%, ένα νούμερο που, σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, «δεν αντανακλά περισσότερη εργασία, αλλά περισσότερη διαφάνεια».
Και αυτό γιατί, όπως φαίνεται και από τα επίσημα στοιχεία, η ψηφιακή κάρτα εργασίας φαίνεται να αποκαλύπτει εργατοώρες που στο παρελθόν παρέμεναν αδήλωτες ή υποδηλωμένες, φέρνοντας στο φως την πραγματική έκταση της υπερεργασίας, ιδίως σε τομείς υψηλής εποχικότητας.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως η πιο εντυπωσιακή μεταβολή καταγράφεται στον τουρισμό, όπου οι δηλωμένες υπερωρίες αυξήθηκαν κατά 681% σε ετήσια βάση, από 60.356 το 2024 σε 471.507 φέτος. Μόνο τον Αύγουστο, μήνα αιχμής της τουριστικής περιόδου, η αύξηση έφτασε το 573%.
Παρόμοια εικόνα παρουσιάζει και ο κλάδος της εστίασης, με άνοδο 181% στο οκτάμηνο και 295% τον Αύγουστο.
Ετσι, και καθώς οι χιλιάδες υπερωρίες που στο παρελθόν δεν δηλώνονταν καταγράφονται πλέον επίσημα στο σύστημα «Εργάνη», εξασφαλίζεται και η υποχρέωση του εργοδότη για επιπλέον αμοιβές, καθώς πλέον οι εργαζόμενοι αμείβονται για την πραγματική τους εργασία.
Να σημειωθεί ότι η αύξηση των καταγεγραμμένων υπερωριών είναι σημαντική και σε άλλους τομείς, όπως για παράδειγμα το λιανεμπόριο με +94% (από 244.975 σε 474.263 ώρες), η βιομηχανία με +55% (από 1.285.290 σε 1.987.574 ώρες), τα σούπερ μάρκετ (+20%) και οι τράπεζες (+12%). Οπως παρατηρεί κανείς από τα στοιχεία, ακόμη και σε κλάδους όπου η ψηφιακή κάρτα εφαρμόζεται εδώ και τρία χρόνια, όπως τα σούπερ μάρκετ και οι τράπεζες, η χρήση της φαίνεται να βελτιώνει τη συμμόρφωση και να ενισχύει την ακρίβεια των δηλώσεων.
Σύμφωνα με την υπουργό Εργασίας Νίκη Κεραμέως, η ψηφιακή κάρτα διασφαλίζει ότι κάθε ώρα εργασίας καταγράφεται και αμείβεται, ενισχύοντας την προστασία των εργαζομένων και τον υγιή ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων. «Η σημαντική αύξηση των καταγεγραμμένων υπερωριών αποδεικνύει ότι το μέτρο αποδίδει – η αδήλωτη και υποδηλωμένη εργασία περιορίζονται, οι εργαζόμενοι αμείβονται όπως πρέπει και οι συνεπείς εργοδότες προστατεύονται», επισημαίνει χαρακτηριστικά η υπουργός.
Τα «αγκάθια»
Ωστόσο, το μέτρο δεν είναι χωρίς προκλήσεις. Μικρομεσαίες επιχειρήσεις εκφράζουν ανησυχίες για το κόστος προσαρμογής στα ψηφιακά συστήματα, ενώ εργατικά σωματεία ζητούν διαρκή εποπτεία, ώστε η κάρτα «να μη μετατραπεί σε μηχανισμό επιτήρησης χωρίς ουσιαστική προστασία».
Να σημειωθεί ότι το υπουργείο Εργασίας εκτιμά ότι έως το τέλος του 2026 το σύστημα θα καλύπτει το σύνολο των μισθωτών της χώρας, καθιστώντας την Ελλάδα μια από τις πρώτες ευρωπαϊκές χώρες που θα διαθέτει καθολικό μηχανισμό ψηφιακής καταγραφής ωραρίου.
Με στόχο να εξασφαλιστεί ενιαία εφαρμογή των κανόνων λειτουργίας της ψηφιακής κάρτας εργασίας και να περιοριστούν οι παρερμηνείες και οι διοικητικές δυσκολίες που εντοπίστηκαν στην πιλοτική φάση, το υπουργείο Εργασίας εξέδωσε διευκρινιστική εγκύκλιο, όχι μόνο για τις επιχειρήσεις που υποχρεωτικά από τις 3 Νοεμβρίου 2025 θα πρέπει να εφαρμόζουν την ψηφιακή κάρτα, αλλά και για όλες τις υπόλοιπες που την εφαρμόζουν από το 2022 και εφεξής.
Πώς εφαρμόζεται και για ποιους
Στην εγκύκλιο, που υπογράφει ο γενικός γραμματέας Εργασιακών Σχέσεων Νίκος Μηλαπίδης, αποσαφηνίζονται οι τεχνικές λεπτομέρειες και οι εξαιρέσεις, ενώ ξεκαθαρίζεται ότι από την ερχόμενη Δευτέρα οι επιχειρήσεις των κλάδων που εντάσσονται στο μέτρο θα υπόκεινται σε ελέγχους αλλά και πρόστιμα σε περίπτωση μη συμμόρφωσης.
Μεταξύ άλλων αναφέρει ότι:
- η σήμανση της κάρτας αποτυπώνει την πρώτη είσοδο και την τελευταία έξοδο του εργαζομένου από τις εγκαταστάσεις της επιχείρησης.
- Για την ακριβή καταγραφή του ημερήσιου χρόνου απασχόλησης συνυπολογίζονται τα στοιχεία της ψηφιακής οργάνωσης του χρόνου εργασίας στο σύστημα «Εργάνη» και το προδηλωθέν ωράριο.
- Η εγκύκλιος προβλέπει ότι κάθε εργαζόμενος θα πρέπει να έχει ζυγό αριθμό «χτυπημάτων» ημερησίως –δύο για συνεχές ωράριο ή τέσσερα για σπαστό–, ενώ επιτρέπονται έως τρία «μονά χτυπήματα» τον μήνα χωρίς κυρώσεις.
- Παράλληλα θεσπίζεται η έννοια της «ευέλικτης προσέλευσης», με δυνατότητα καθυστέρησης έως 120 λεπτά από το δηλωθέν ωράριο, κατόπιν συμφωνίας εργοδότη και εργαζομένου.
- Οι τηλεργαζόμενοι εξαιρούνται από τη σήμανση, ενώ τα διευθυντικά στελέχη καταγράφονται στο σύστημα χωρίς υποχρέωση χτυπήματος κάρτας.