Ο πληθωρισμός τροφίμων συνεχίζει την ανιούσα φτάνοντας στο 12,3% τον Ιούλιο έναντι 12,2% τον Ιούνιο σε ετήσια βάση. Πίσω από αυτήν την ανησυχητική αύξηση κρύβονται τόσο οικονομικοί όσο και γεωπολιτικοί παράγοντες, που έχουν δημιουργήσει μια σύνθετη και αβέβαιη κατάσταση στον κλάδοτων τροφίμων διεθνώς.
Αφενός, η εξάρτηση της Ελλάδας από τις εισαγωγές προϊόντων την καθιστά περισσότερο ευάλωτη και αφ’ ετέρου η αυξημένη τιμή των πρώτων υλών σε παγκόσμιο επίπεδο επηρεάζει άμεσα την τιμολόγηση των τελικών προϊόντων στην αγορά, καθιστώντας τα ακόμη πιο δαπανηρά.
Η έλλειψη εργατικών χεριών επηρεάζει επίσης την παραγωγή τροφίμων. Η ανεπάρκεια εργαζομένων σε αγροτικές περιοχές μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της παραγωγής και αύξηση του κόστους εργασίας, με αντίκτυπο στις τιμές των τροφίμων. Η γεωργική διαδικασία απαιτεί πολλές εργατοώρες, από την επεξεργασία του εδάφους μέχρι τη συγκομιδή. Εάν δεν υπάρχουν επαρκείς εργαζόμενοι για να εκτελέσουν αυτές τις εργασίες, η παραγωγή μπορεί να μειωθεί. Επιπλέον, όταν υπάρχει έλλειψη εργατικού δυναμικού, οι αμοιβές των εργαζομένων μπορεί να αυξηθούν, επηρεάζοντας άμεσα το κόστος παραγωγής και τελικά την τιμολόγηση των τροφίμων.
Εκτός από τους οικονομικούς παράγοντες, οι γεωπολιτικές εντάσεις διαδραματίζουν εξίσου σημαντικό ρόλο. Αν δεν λήξει ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν πρόκειται να αποκατασταθούν τα προβλήματα στις αλυσίδες εφοδιασμού, γεγονός που κρατά ψηλά το κόστος των τελικών προϊόντων.
Παράλληλα, η κλιματική αλλαγή έχει επιπτώσεις στη γεωργία και την παραγωγή τροφίμων. Οι ακραίες καιρικές συνθήκες, όπως ξηρασία, πλημμύρες και καύσωνες, μπορούν να περιορίσουν την παραγωγή και να επηρεάσουν την ποιότητα των σοδειών. Ακόμα και το θερμικό κύμα δασικών πυρκαγιώνέχει καταστρέψει παρακείμενες καλλιέργειες. Η ανεπάρκεια τροφίμων μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των τιμών λόγω της αυξημένης ζήτησης και της μειωμένης προσφοράς. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις παρατηρούνται σε ευπαθή προϊόντα, όπως τα φρούτα, όπου η παραγωγή είναι εξαιρετικά επηρεασμένη από τις κλιματικές συνθήκες.
Οι αυξήσεις στα βασικά αγαθά ήρθαν για να μείνουν, με το στοίχημα πλέον να είναι πότε θα αρχίσει η σταθεροποίηση των τιμών. Οι αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων έχουν επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο αποταμιεύουμε. Για πολλούς ανθρώπους, η δυνατότητα αποταμίευσης έχει μειωθεί σημαντικά σε σχέση με το παρελθόν. Σύμφωνα με έρευνα της INGResearch , οι καταναλωτές σε όλη την Ευρώπη υποφέρουν από την αύξηση των τιμών των τροφίμων και δεν αναμένουν ότι αυτό θα αλλάξει. Επίσης σε έρευνά της σε Γερμανία, Πολωνία, Ρουμανία, Τουρκία, Ισπανία, Ολλανδία, Βέλγιο και Λουξεμβούργο, διαπίστωσε ότι πάνω από το 80% των καταναλωτών έχουν κάνει αλλαγές στην αποταμιευτική τους συμπεριφορά, με τη συντριπτική πλειοψηφία να οφείλεται στηναύξηση των τιμών. Παράλληλα, παρατηρείται μια νέα καταναλωτική τάση, η οποία συνίσταται στο να αγοράζουν παραπάνω ποσότητες τροφίμων διαρκείας, ώστε να δημιουργούν αποθέματα προτού σημειωθούν νέες αυξήσεις στις τιμές.
*Η Δάφνη Γρηγοριάδη είναι Οικονομική Αναλύτρια.