Ανώτερος Λίβυος κοινοβουλευτικός αξιωματούχος εκτόξευσε σφοδρά βέλη κατά της Ελλάδας, κατηγορώντας την Αθήνα για «παρέμβαση» στην εξωτερική πολιτική της Λιβύης. Αφορμή στάθηκε η ελληνική απαίτηση για την ακύρωση του παράνομου τουρκο-λιβυκού μνημονίου του 2019, που αποτελεί το κύριο εργαλείο της Άγκυρας για την αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ο Μοσμπάχ Αοχαϊντα, δεύτερος αντιπρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, δήλωσε ότι οι συμφωνίες της Λιβύης είναι «κυρίαρχες» και κανείς δεν μπορεί να υπαγορεύει στην Τρίπολη τι να κάνει, καλώντας την Ελλάδα να επιδείξει σύνεση. Ωστόσο, η έντονη αυτή έμφαση στην κυριαρχία στρέφεται μονομερώς κατά της Αθήνας, λειτουργώντας ως πολιτική άμυνα έναντι της Ελλάδας, ενώ ταυτόχρονα νομιμοποιεί τις προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας.
Οι Τουρκικές Βλέψεις
Η ελληνική θέση παραμένει αταλάντευτη: το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο του 2019 είναι άκυρο και ανυπόστατο βάσει του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, καθώς επιχειρεί να αγνοήσει παντελώς την ύπαρξη και τα δικαιώματα ελληνικών νησιών, όπως η Κρήτη, παραβιάζοντας κατάφωρα την ελληνική κυριαρχία.
Η Τουρκία, μέσω της συμφωνίας αυτής, επιδιώκει:
- Επέκταση της επιρροής της: Δημιουργία τετελεσμένων γεγονότων στην Ανατολική Μεσόγειο και κατοχύρωση περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας που αλληλεπικαλύπτονται με την ελληνική υφαλοκρηπίδα.
- Προώθηση της Γαλάζιας Πατρίδας: Η συμφωνία αποτελεί θεμελιώδη πυλώνα του αναθεωρητικού δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας», με απώτερο στόχο την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας ακόμη και στο Αιγαίο.
- Πολιτική Υποτέλεια της Λιβύης: Η Άγκυρα εκμεταλλεύεται την εσωτερική αστάθεια της Λιβύης και την ανάγκη της Τρίπολης για στρατιωτική υποστήριξη, ώστε να επιβάλλει τους όρους της και να εξασφαλίζει τη νομιμοποίηση του παράνομου μνημονίου.
Η επίσκεψη Σάλεχ στην Αθήνα
Υπενθυμίζεται ότι το η θέση της Ελλάδας πως η Βουλή των Αντιπροσώπων της Λιβύης δεν πρέπει να προχωρήσει στην κύρωση του ανυπόστατου, άκυρου και παράνομου, σύμφωνα με την Αθήνα, τουρκολιβυκού μνημονίου, βρέθηκε στο τραπέζι των συναντήσεων του Ακίλα Σάλεχ, τόσο με τον Πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων, Νικήτα Κακλαμάνη όσο και με τον Υπουργό Εξωτερικών, Γιώργο Γεραπετρίτη.
Ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων Απόστολος Κακλαμάνης στη συνάντηση με τον Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων της Λιβύης, Αγκίλα Σάλεχ, όπου τέθηκε επί τάπητος το αμφιλεγόμενο τουρκο-λιβυκό μνημόνιο. Ο κ. Κακλαμάνης έστειλε σαφές μήνυμα στον Λίβυο αξιωματούχο, τονίζοντας ότι το μνημόνιο «δεν πρέπει να κυρωθεί από το Κοινοβούλιό σας. Αντιθέτως, σε δεύτερο στάδιο, θα πρέπει να ακυρωθεί πλήρως». Ο Έλληνας Πρόεδρος υπογράμμισε ότι αυτή η ενέργεια είναι προς το συμφέρον «πρώτα της Λιβύης και μετά της Ελλάδος».
Παράλληλα, ο κ. Κακλαμάνης εξέφρασε την ευγνωμοσύνη της Ελλάδας προς τον κ. Σάλεχ «για τη συνολική του στάση στο ζήτημα αυτό» και ειδικότερα για την επιστολή που είχε αποστείλει στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, ζητώντας την απόρριψη του μνημονίου.
Από την πλευρά του, ο Αγκίλα Σάλεχ διαβεβαίωσε ότι η Λιβύη παραμένει πιστή στους φίλους της, κάνοντας αναφορά στην ανθρωπιστική βοήθεια που προσέφερε η Ελλάδα στη Λιβύη κατά τη διάρκεια των πλημμυρών πριν από δύο χρόνια. Ο Λίβυος αξιωματούχος επανέλαβε τη θέση ότι το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο δεν έχει λάβει την απαραίτητη έγκριση της Βουλής των Αντιπροσώπων για να τεθεί σε ισχύ, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο της μη επικύρωσής του.
Στο ίδιο πλαίσιο κινήθηκε και η συνάντηση του κ. Σάλεχ με τον Έλληνα Υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη την περασμένη Παρασκευή. Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, η εκτίμηση που διατυπώθηκε ήταν ότι η Βουλή των Αντιπροσώπων της Λιβύης δεν δείχνει διάθεση να προχωρήσει σε μονομερή βήματα, όπως η άμεση κύρωση του μνημονίου, μία ενέργεια που θα την έφερνε σε ρήξη με την Αθήνα. Η Αθήνα θεωρείται κρίσιμος δίαυλος για την επαναπροσέγγιση της Λιβύης με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο κ. Γεραπετρίτης υπογράμμισε τη σταθερή θέση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο είναι ανυπόστατο, άκυρο και παράνομο.
Τα τουρκικά ΜΜΕ για την επίσκεψη Σάλεχ και τις αντιδράσεις από τη Λιβύη
Τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης έσπευσαν να αναπαράγουν με έμφαση τις δηλώσεις του Μοσμπάχ Αοχαϊντα, του δεύτερου αντιπροέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων της Λιβύης, ο οποίος επέπληξε αυστηρά την Ελλάδα για την απόπειρά της να «υπαγορεύσει» την εξωτερική πολιτική της χώρας.
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα Turkiye Today, η δήλωση του ανώτερου Λίβυου αξιωματούχου αντικατοπτρίζει την «αυξανόμενη απογοήτευση» ορισμένων πολιτικών κύκλων της Λιβύης απέναντι στη «συνεχιζόμενη εκστρατεία» της Αθήνας κατά της αμφισβητούμενης συμφωνίας θαλάσσιας οριοθέτησης του 2019 μεταξύ Λιβύης και Τουρκίας. Το μνημόνιο αυτό, όπως σημειώνουν τα τουρκικά ΜΜΕ, έχει «διχάσει την Ανατολική Μεσόγειο».
Η τουρκική ανάλυση επισημαίνει ότι η διαμάχη αναδεικνύει την περίπλοκη θέση της Λιβύης ως ενός έθνους που παραμένει διαιρεμένο μεταξύ αντίπαλων κυβερνήσεων, ενώ ταυτόχρονα προσπαθεί να ισορροπήσει τα ανταγωνιστικά περιφερειακά συμφέροντα στην πλούσια σε πόρους Μεσόγειο.
Αντιμέτωπη με αυτή την κατάσταση, η Αθήνα έχει συστηματικά εντείνει την πίεση και στις δύο λιβυκές κυβερνήσεις για την κατάργηση της συμφωνίας. Χαρακτηριστικά, τον Σεπτέμβριο, ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης συναντήθηκε με τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών της κυβέρνησης της Τρίπολης, Ταχέρ Σαλέμ Αλ Μπαούρ, και εξασφάλισε συμφωνία για την έναρξη επίσημων διαδικασιών οριοθέτησης θαλάσσιων συνόρων μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης. Αυτή η εξέλιξη θεωρείται ότι δημιουργεί ένα εναλλακτικό πλαίσιο έναντι του τουρκο-λιβυκού μνημονίου.
Τα τουρκικά ΜΜΕ αναγνωρίζουν ότι η συμφωνία του 2019, παρόλο που καταχωρήθηκε επίσημα στα Ηνωμένα Έθνη τον Οκτώβριο του 2020, προκάλεσε έντονη αντίδραση από την Ελλάδα, η οποία θεωρεί ότι η συμφωνία παραβιάζει τα θαλάσσια δικαιώματά της και αγνοεί την επήρρεια των ελληνικών νησιών. Επιπλέον, υπογραμμίζουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υποστηρίξει τη θέση της Ελλάδας, προσθέτοντας έτσι διπλωματικό βάρος στην εκστρατεία της Αθήνας για την ακύρωση του μνημονίου.
Η Άγκυρα και τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης αξιοποιούν τώρα τις δηλώσεις του Λίβυου αξιωματούχου ως εργαλείο επιβεβαίωσης της δικής τους θέσης, ενισχύοντας τα αφηγήματα περί ενεργού και αποδεκτού μνημονίου. Έτσι, η κριτική κατά της Ελλάδας στην πραγματικότητα εμβαθύνει την πολιτική και στρατηγική υποτέλεια της Λιβύης στην Τουρκία, η οποία συνεχίζει απρόσκοπτα τις γεωπολιτικές της βλέψεις στην περιοχή, αδιαφορώντας για τη διεθνή νομιμότητα.