Σε μια κίνηση με έντονη πολιτισμική και γεωπολιτική φόρτιση, ο επικεφαλής της τουρκικής υπηρεσίας πληροφοριών ΜΙΤ, Ιμπραήμ Καλίν, βρέθηκε χθες στη Δαμασκό, όπου απέτισε φόρο τιμής στο μαυσωλείο του σπουδαίου μουσουλμάνου φιλοσόφου Αμπού Νασρ Μουχάμαντ αλ-Φαράμπι. Η παρουσία του στην πρωτεύουσα της Συρίας, και μάλιστα σε έναν χώρο βαθύτατα συνδεδεμένο με την πολιτισμική κληρονομιά του ισλαμικού κόσμου, ξεπερνά τον χαρακτήρα μιας απλής τελετουργικής επίσκεψης.
Ο Αλ-Φαράμπι, που έζησε περίπου μεταξύ 870 και 950 μ.Χ. και είναι γνωστός στη Δύση ως Alpharabius, θεωρείται ένας από τους θεμελιωτές της ισλαμικής φιλοσοφικής σκέψης και ο «Δεύτερος Διδάσκαλος» μετά τον Αριστοτέλη. Η συμβολή του στη μεταφυσική, τη λογική, την πολιτική φιλοσοφία και την ηθική διαμόρφωσε τις βάσεις της ισλαμικής διανόησης και επηρέασε βαθιά και τη μεσαιωνική Ευρώπη. Η αναφορά σε μια τέτοια προσωπικότητα, μέσα από μια επίσκεψη ανώτατου Τούρκου αξιωματούχου, προσδίδει στην κίνηση του Καλίν χαρακτήρα “ιδεολογικής επίκλησης”.
Παράλληλα, η συγκεκριμένη παρουσία στη Δαμασκό εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο της τουρκικής στρατηγικής, η οποία επιχειρεί τα τελευταία χρόνια να συνδυάσει την άσκηση ισχύος με την ανάδειξη ενός αφηγήματος πολιτισμικής ηγεμονίας στον αραβοϊσλαμικό χώρο. Η Άγκυρα αξιοποιεί τη συμβολική ισχύ της ιστορικής μνήμης και ανασύρει στοιχεία της οθωμανικής κληρονομιάς, επενδύοντας σε μια “νεοοθωμανική” ταυτότητα που φιλοδοξεί να παρουσιάσει την Τουρκία όχι απλώς ως περιφερειακό παίκτη, αλλά ως κεντρικό φορέα προστασίας και διαχείρισης της κοινής ισλαμικής παράδοσης.
Έτσι, η επιλογή του Καλίν να τιμήσει τον Αλ-Φαράμπι μπορεί να ιδωθεί ως μήνυμα πολιτισμικής συνέχειας και ιδεολογικής διεκδίκησης: μια υπενθύμιση ότι η Τουρκία δεν επιδιώκει μόνο πρακτικό ρόλο στη Συρία, αλλά και συμβολική παρουσία σε επίπεδο ιστορίας, ταυτότητας και πολιτισμού. Στο πλαίσιο αυτό, η επίσκεψη λειτουργεί ως ένα ακόμη επεισόδιο στη διαρκή προσπάθεια της Άγκυρας να ενισχύσει το αποτύπωμά της στη Μέση Ανατολή, αξιοποιώντας ταυτόχρονα την ιστορική μνήμη και τη σύγχρονη γεωπολιτική της φιλοδοξία.