Η 15 Νοεμβρίου 1972 ήταν μία «μαύρη μέρα» στην ένδοξη Ιστορία του Πολεμικού Ναυτικού (ΠΝ), καθώς την αποφράδα εκείνη μέρα είχαμε τη βύθιση, μετά από σύγκρουση έξω από το λιμάνι του Πειραιώς, του οχηματαγωγού «ΜΕΡΛΙΝ» με συνολικώς 45 νεκρούς, από τους οποίους οι 44 μέλη του πληρώματος του σκάφους και ένας ατυχής ιδιώτης, ο οποίος επέβαινε σε αυτό.
Αργά το μεσημέρι της προαναφερθείσης ημέρας, το νεότευκτο υπερδεξαμενόπλοιο “World Hero” («Παγκόσμιος Ήρως»), 216.000 τόνων του Ομίλου Νιάρχου και «ναυαρχίδα» του τότε του Ομίλου, συγκρούστηκε και εμβόλισε το οχηματαγωγό (Ο/Γ) «ΜΕΡΛΙΝ» (L-166), μόλις 3 ναυτικά μίλια από την είσοδο του λιμένος του Πειραιώς, σε ένα από τα πιο πολύνεκρα και δυσεξήγητα ναυτικά δυστυχήματα που συνέβησαν στις ελληνικές θάλασσες.
Επίσης το ναυάγιο του Ο/Γ «ΜΕΡΛΙΝ» ήταν το δεύτερο πιο πολύνεκρο δυστύχημα του ΠΝ σε καιρό ειρήνης τον 20ο αιώνα, μετά τη βύθιση, στις 10 Μαρτίου 1923, του επίτακτου ναυαγοσωστικού «Αλέξανδρος Ζ» πάλι έξω από το λιμάνι του Πειραιώς, στην Ψυττάλεια, και κατά τραγική ειρωνεία, σε πολύ κοντινή απόσταση από το σημείο της συγκρούσεως του Ο/Γ «ΜΕΡΛΙΝ» και της βυθίσεώς του, με αποτέλεσμα στο ναυάγιο του «Αλέξανδρος Ζ» να πνιγούν 297 αξιωματικοί, υπαξιωματικού και ναύτες, οι οποίοι επέβαιναν σε αυτό.
Το Ο/Γ «ΥΠΟΠΛΟΙΑΡΧΟΣ ΜΕΡΛΙΝ» (L-166) ήταν το πρώην σκάφος των Ναυτικών Δυνάμεων των ΗΠΑ USS “LSM-557”, ίδιου τύπου με τα αδελφά σκάφη Ο/Γ «ΥΠΟΠΛΟΙΑΡΧΟΣ ΔΑΝΙΟΛΟΣ» , «ΥΠΟΠΛΟΙΑΡΧΟΣ ΚΡΥΣΤΑΛΛΙΔΗΣ», «ΥΠΟΠΛΟΙΑΡΧΟΣ ΓΡΗΓΟΡΟΠΟΥΛΟΣ», «ΥΠΟΠΛΟΙΑΡΧΟΣ ΡΟΥΣΣΕΝ», και «ΥΠΟΠΛΟΙΑΡΧΟΣ ΤΟΥΡΝΑΣ», που όλα τους κατασκευάστηκαν στις ΗΠΑ, στα ναυπηγεία Charleston Navy Yard. Charleston, της Νοτίου Καρολίνας, και παρελήφθη στη Βοστώνη των ΗΠΑ στις 30 Ιουλίου 1958. Έκτοτε, τόσο το «ΜΕΡΛΙΝ», όσο και τα υπόλοιπα προαναφερθέντα σκάφη υπηρετούσαν στη δύναμη του ΠΝ (τότε «Βασιλικό Ναυτικό). Ονομάσθηκε προς τιμήν του Υποπλοίαρχου Νικολάου Μέρλιν, ο οποίος χάθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 1941, επιβαίνων για εκπαίδευση ως κυβερνήτης επί του βρετανικού υποβρυχίου HMS “Perseus”, το οποίο βυθίστηκε σχεδόν αύτανδρο (διασώθηκε μόνο ένας ναυτικός του, όταν προσέκρουσε σε νάρκη άγνωστου ως τότε ιταλικού ναρκοπεδίου. Επομένως διπλά άτυχο το όνομα «Μέρλιν» στο Ναυτικό μας, καθώς και ο κάτοχός του χάθηκε έτσι όπως χάθηκε, αλλά και το σκάφος που έφερε το όνομά του είχε αυτό το τραγικό τέλος.
Το τραγικό συμβάν συνέβη στις 15:00 της 15 Νοεμβρίου 1972 και ενώ στη θαλάσσια περιοχή έξω από το λιμάνι του Πειραιώς επικρατούσε απόλυτη νηνεμία, «μπουνάτσα» στη ναυτική γλώσσα, με ηλιοφάνεια και εξαιρετική ορατότητα.
Προηγουμένως, στις 14:00 της 15 Νοεμβρίου, το Ο/Γ «ΜΕΡΛΙΝ» είχε αποπλεύσει από τον Ναύσταθμο Σαλαμίνος, με προορισμό την Ρόδο, με Κυβερνήτη τον Υποπλοίαρχο Μπεγιέτη και πλήρωμα 58 αντρών και έναν ιδιώτη. Λίγο νωρίτερα είχε αποπλεύσει από τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, όπου βρισκόταν για επισκευές, το υπερδεξαμενόπλοιο “WORLD HERO”, 216.000 τόνων, που ήταν το μεγαλύτερο πλοίο του Ομίλου Νιάρχου, γι’ αυτό και ατύπως θεωρείτο ως η «ναυαρχίδα» του Ομίλου, με προορισμό τον Περσικό Κόλπο για να φορτώσει πετρέλαιο.
Αρχικώς, το “WORLD HERO” προπορευόταν του Ο/Γ «ΜΕΡΛΙΝ» και στις 14:45 σταμάτησε έξω από το λιμάνι του Πειραιά προκειμένου να αποβιβαστεί ο πιλότος που το είχε «βγάλει» από τον Σκαραμαγκά μέχρι εκεί, και αμέσως μετά συνέχισε την πορεία του αυξάνοντας την ταχύτητά του σε 14 κόμβους, ενώ τέθηκε σε λειτουργία ο αυτόματος πιλότος του σκάφους.
Το Ο/Γ «ΜΕΡΛΙΝ» έπλεε με ταχύτητα 10 κόμβων και βρέθηκε κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες στην ίδια ευθεία με το πολεμικό προηγούμενο και το άδειο υπερδεξαμενόπλοιο να ακολουθεί. Λίγα λεπτά αργότερα τα δύο σκάφη συγκρούστηκαν, με το «μπαλόνι» που υπάρχει στην πρώρα του δεξαμενοπλοίου να εμβολίζει και να «καβαλλάει» την πρύμνη του πολεμικού και ελαφρώς στο πλάϊ του, «παίρνοντάς το από κάτω» του, σε μία τρομερή σύγκρουση που ακούστηκε σε όλη την παραλία της Πειραϊκής!
Στο πολεμικό, μόλις είχε σημάνει διάλυση απάρσεως και στην γέφυρα του σκάφους βρίσκονταν όσοι είχαν βάρδια, ο Αξιωματικός Φυλακής, ο πηδαλιούχος και ένας Έφεδρος Σημαιοφόρος. Όταν αντιλήφθηκαν από το Ο/Γ «ΜΕΡΛΙΝ» ότι το “WOLD HERO” κατευθυνόταν με μεγάλη ταχύτητα καταπάνω τους ενεργοποιούν τον συναγερμό, οι σειρήνες άρχισαν να ηχούν δαιμονισμένα στο πολεμικό και όσοι βρίσκονταν στο κατάστρωμα προσπαθούσαν να ειδοποιήσουν τους συναδέλφους τους, οι οποίοι βρίσκονταν στα υποφράγματα του σκάφους να ανέβουν αμέσως στο κατάστρωμά του. Ήταν όμως πολύ αργά.
Στις 15:08 και ενώ τα δύο σκάφη βρίσκονταν στα ανοιχτά της Πειραϊκής, το “WORLD HERO” εμβόλισε πρύμνη και δεξιά της το Ο/Γ «ΜΕΡΛΙΝ», που κόπηκε στα δύο. Ο Κυβερνήτης του αμέσως δίνει το «Εγκαταλείψατε σκάφος», αλλά τα γεγονότα είχαν ήδη πάρει το δικό τους δρόμο. Το οχηματαγωγό ανατράπηκε και το υπερδεξαμενόπλοιο, που συνέχιζε την πορεία του λόγω της αδρανείας, το ξαναχτύπησε, αυτή τη φορά στα πλευρά του, οπότε και αυτό περιστράφηκε, κόπηκε στα δύο και τελικώς βυθίστηκε εντός δεκαλέπτου από τη σύγκρουση!
Το Ο/Γ ΜΕΡΛΙΝ βυθίζεται σε 10 λεπτά παίρνοντας στον υγρό του τάφο 44 μέλη, από τα 58, του πληρώματός του ενώ διασώθηκαν άλλα 14 άτομα, που περισυνελλέγησαν από το “WORLD HERO” και το ολλανδικό φορτηγό “SWINDREGT”, που ακολουθούσε το δεξαμενόπλοιο, που υπέστη ελαχιστότατες ζημιές στο «βολβό» της πρώρας του. Οι έρευνες από ξηρά, θάλασσα και αέρα για την ανεύρεση τυχόν επιζώντων συνεχίστηκαν και τις επόμενες ημέρες χωρίς όμως αποτέλεσμα. Το πλήρωμα του υπερδεξαμενοπλοίου δεν είχε αντιληφθεί το παραμικρό και κατάλαβαν τι είχε γίνει όταν είδαν από τη γέφυρα έναν…άνθρωπο στη θάλασσα, ο οποίος συμπτωματικώς ήταν ο κυβερνήτης του Ο/Γ «ΜΕΡΛΙΝ», να τους κάνει απεγνωσμένα σήματα να …σταματήσουν! Τότε σταμάτησαν και έριξαν λέμβους στη θάλασσα ψάχνοντας για επιζώντες!
Αμέσως οι αρμόδιες λιμενικές και δικαστικές αρχές του Πειραιώς επιλήφθηκαν του συμβάντος! Ο Εισαγγελεύς Πειραιώς άσκησε δίωξη κατά του πλοιάρχου του δεξαμενόπλοιου, Ιωάννη Σαρίδη, του ανθυποπλοίαρχου Κ. Αναστασίου, ο οποίος ήταν υπηρεσία στη γέφυρα την ώρα του δυστυχήματος και του ναύτη Α. Παπακυρίτση, ο οποίος την ώρα της συγκρούσεως εκτελούσε καθήκοντα «οπτήρος» (=παρατηρητή), με τις κατηγορίες της ανθρωποκτονίας εξ αμελείας κατά συρροή, πρόκληση ναυαγίου εξ αμελείας, πρόκληση σωματικών βλαβών εξ αμελείας και παράβαση του Ποινικού και Πειθαρχικού Κώδικα του Εμπορικού Ναυτικού.
Συμφώνως με τη δικαστική έρευνα, το “WORLD HERO” την ώρα του τραγικού συμβάντος ήταν στον αυτόματο πιλότο. Πρακτικώς αυτό σημαίνει ότι έπλεε σε μία θαλάσσια περιοχή με έντονη ναυτιλία, όπως είναι οι προσβάσεις του λιμένος του Πειραιώς και σε ένα κόλπο, όπως είναι ο Σαρωνικός, χωρίς την άμεση ανθρώπινη παρακολούθηση! Επίσης, ο ναύτης-παρατηρητής αντί να εποπτεύει την περιοχή γύρω από το τεράστιο σκάφος από την πρώρα, όπου ήταν η θέση του ελέγχοντας εμπρός και στα πλάγια, όπου υπήρχαν «νεκρές γωνίες» (λόγω του τεράστιου μήκους της γέφυρας από την πρώρα, είχε ως αποτέλεσμα η γέφυρα να μην έχει εικόνα του τι συμβαίνει μπροστά σε απόσταση 3 ναυτικών μιλίων (!!!) από την πρώρα), ασχολείτο την ίδια ώρα με άλλες εργασίες σε άλλο σημείο του σκάφους.
Ακολούθησε η δίκη ενώπιον του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Πειραιώς, η οποία και ολοκληρώθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 1975. Η απόφαση του δικαστηρίου ήταν: Ο Πλοίαρχος του τάνκερ Ιωάννης Σαρίδης καταδικάστηκε σε φυλάκιση 37 μηνών, ενώ οι άλλοι δύο κατηγορούμενοι αθωώθηκαν. Το δικαστήριο δέχτηκε συνυπαιτιότητα και του κυβερνήτη του Ο/Γ «ΜΕΡΛΙΝ» Υποπλοιάρχου Μπεγέτη.
Ακολούθησε η σε δεύτερο βαθμό δίκη, στο εφετείο, που ολοκληρώθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 1976, στην οποία η αρχική ποινή του Πλοιάρχου μειώθηκε στους 33 μήνες. Το ελληνικό δημόσιο διεκδίκησε στα αστικά δικαστήρια το ποσό των 200 εκατομμυρίων δραχμών για τη βύθιση του «ΜΕΡΛΙΝ».
Σήμερα το κουφάρι του Ο/Γ «ΜΕΡΛΙΝ» βρίσκεται σε βάθος 90 μέτρων και απόσταση 3 ναυτικών μιλίων, νοτίως του λιμένος του Πειραιώς.