Ακόμα και πριν ξεκινήσει ο πόλεμος του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας, ο παλαιστινιακός θύλακος ήταν ένα από τα πιο πυκνοκατοικημένα μέρη στον πλανήτη, με αξιωματούχους των Ηνωμένων Εθνών να τον χαρακτηρίζουν ως «υπαίθρια φυλακή».
Τις τελευταίες ημέρες, οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν διευρύνει τις επιχειρήσεις τους, στριμώχνοντας τον πληθυσμό της Γάζας σε ένα συνεχώς συρρικνούμενο κομμάτι γης, όπως σημειώνει σε ανάλυσή του το CNN.
Η τελευταία στρατιωτική επιχείρηση που εξαπέλυσε το Ισραήλ, ονόματι «Άρματα του Γεδεών», στοχεύει στην ολοκληρωτική «κατάληψη» της περιοχής, όπως το έθεσε υπουργός της ισραηλινής κυβέρνησης. Σχεδόν το 80% του θύλακα είτε τελεί υπό εντολές εκκένωσης είτε έχει χαρακτηριστεί ως στρατιωτικοποιημένη ζώνη από τις 18 Μαρτίου, όταν το Ισραήλ παραβίασε την εκεχειρία με τη Χαμάς, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Έκτοτε, το Ισραήλ προωθεί τη δεδηλωμένη πολιτική του - με την υποστήριξη των ΗΠΑ - που ενθαρρύνει τη μετεγκατάσταση των κατοίκων της Γάζας.
Στο πλαίσιο της «εντατικής επιχείρησης», ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε ότι ολόκληρος ο πληθυσμός της Γάζας - περίπου 2 εκατομμύρια άνθρωποι - θα εκτοπιστεί νότια της περιοχής των 360 τετραγωνικών χιλιομέτρων.
Ο ισραηλινός στρατός ισχυρίζεται ότι η επιχείρηση στοχεύει στην εξάλειψη της Χαμάς και στην απελευθέρωση ομήρων.
Όμως, ο ακροδεξιός υπουργός Οικονομικών του Ισραήλ, Μπεζαλέλ Σμότριτς, δήλωσε ότι η επιχείρηση θα μπορούσε να οδηγήσει σε πλήρη κατάληψη της περιοχής, απηχώντας μάλλον πιο ειλικρινά τον απώτερο στόχο του Τελ Αβίβ.
«Επιτέλους θα καταλάβουμε τη Λωρίδα της Γάζας», δήλωσε αμέσως μετά την έγκριση της διευρυμένης στρατιωτικής επιχείρησης από το υπουργικό συμβούλιο ασφαλείας του Ισραήλ.
Σφίγγει όλο και περισσότερο τον κλοιό το Ισραήλ
Ορισμένοι κάτοικοι της Γάζας στον βορρά του θύλακα αναφέρουν ότι έχουν καταφύγει στην κοντινή ακτογραμμή σε μια ύστατη προσπάθεια να ξεφύγουν από τη νέα ισραηλινή επιχείρηση, εξαντλημένοι από τις επί 19 μήνες επιθέσεις του Ισραήλ. Άλλοι κοιμούνται σε σκηνές στα ερείπια των σπιτιών τους, φοβούμενοι να φύγουν μην τυχόν και αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τη Γάζα.
Από τότε που το Ισραήλ παραβίασε την εκεχειρία στα μέσα Μαρτίου, τουλάχιστον 2-3 χιλιόμετρα στα χερσαία σύνορα της Γάζας έχουν μετατραπεί σε απαγορευμένη ζώνη, η οποία περιλαμβάνει μια ζώνη ασφαλείας πλάτους 1 χιλιομέτρου δίπλα στο ισραηλινό έδαφος, όπου σπίτια, εργοστάσια και γεωργικές εκτάσεις έχουν ισοπεδωθεί.
Η πρόσβαση στη Μεσόγειο Θάλασσα για ψάρεμα είναι σχεδόν απαγορευμένη. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO), τα περισσότερα αλιευτικά σκάφη έχουν καταστραφεί και οι Παλαιστίνιοι που ψαρεύουν κοντά στην ακτή αποτελούν στόχο.
Στις αρχές Απριλίου δημιουργήθηκε άλλος ένας στρατιωτικοποιημένος διάδρομος - ο οριοθετημένος από το Ισραήλ «Διάδρομος Morag» στη Ράφα - που είχε στόχο να «διαιρέσει τη Λωρίδα». Πρόκειται για έναν από τους τουλάχιστον τέσσερις διαδρόμους που έχουν δημιουργηθεί για τον έλεγχο της Γάζας από τον ισραηλινό στρατό, ο οποίος κατεδαφίζει και εκκαθαρίζει όλα τα κτίρια και τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις για τον σκοπό αυτό.
Εν τω μεταξύ, οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν εκδώσει τουλάχιστον 31 εντολές εκκένωσης από τις 18 Μαρτίου του τρέχοντος έτους, που αφορούν μεγάλες περιοχές της Λωρίδας, εκδίδοντας ορισμένες φορές ακόμα και δύο εντολές εκκένωσης την ημέρα. Ως αποτέλεσμα, περίπου 600.000 άνθρωποι στη Γάζα έχουν εκτοπιστεί στο συγκεκριμένο διάστημα (ο αριθμός περιλαμβάνει άτομα που μπορεί να έχουν εκτοπιστεί πολλές φορές), σύμφωνα με το Site Management Cluster των Ηνωμένων Εθνών.
Οι εντολές εκκένωσης δεν έχουν απαραιτήτως μόνιμο χαρακτήρα, αλλά το Ισραήλ δεν έχει διευκρινίσει για πόσο καιρό θα είναι ενεργές. Το CNN έχει απευθύνει ερώτημα στον ισραηλινό στρατό για το εάν οι εντολές αυτές έχουν ημερομηνία λήξης και για το πώς ενημερώνονται οι κάτοικοι στη Γάζα, αλλά, όπως επισημαίνει, δεν έχει λάβει απάντηση.
Στη βόρεια Γάζα, αυτές οι εντολές συνοδεύτηκαν πρόσφατα από οδηγίες για μετακίνηση των εκτοπισθέντων προς τα νότια, παρά το γεγονός ότι οι επιθέσεις εκεί συνεχίζονται. Αυτή την εβδομάδα, ο ισραηλινός στρατός εξέδωσε εντολές εκκένωσης για το μεγαλύτερο μέρος της νότιας Γάζας, δίνοντας οδηγία στους Παλαιστινίους να κατευθυνθούν προς την περιοχή Al-Mawasi, λίγο πριν ο εκπρόσωπος των Δυνάμεων Άμυνας του Ισραήλ αναφερθεί στην επικείμενη «πρωτοφανή επίθεση».
Ομάδες που παρέχουν βοήθεια στους κατοίκους της Γάζας έχουν επικρίνει το Ισραήλ για τις εντολές εκκένωσης, σημειώνοντας ότι είναι συγκεχυμένες, συχνά ανακριβείς και υπερβολικά εξαρτώμενες από το διαδίκτυο στο οποίο οι περισσότεροι άνθρωποι στον θύλακα έχουν πρόσβαση κατά διαστήματα. Επισημαίνουν επίσης ότι ορισμένοι λαμβάνουν μηνύματα κειμένου ή τηλεφωνήματα πριν από μια επίθεση, ενώ άλλοι λαμβάνουν το «σήμα» με τα πρώτα εισερχόμενα ισραηλινά πυρά.
Από τότε που το Ισραήλ ξεκίνησε τον πόλεμό του στη Γάζα, μετά τη θανατηφόρα επίθεση της Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023, οι κάτοικοι της Γάζας έχουν εκτοπιστεί κατά μέσο όρο έξι φορές - κάποιοι έως και 19 φορές - σύμφωνα με το Δανικό Συμβούλιο Προσφύγων.
Οι περισσότερες από τις υπόλοιπες περιοχές για τις οποίες δεν έχουν εκδοθεί εντολές εκκένωσης ή δεν έχουν στρατιωτικοποιηθεί, έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές. Σύμφωνα με το Κέντρο Μεταπτυχιακών Σπουδών του CUNY το 60% των κτιρίων έχουν καταστραφεί, ενώ η Υπηρεσία Αρωγής και Έργων των Ηνωμένων Εθνών για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες (UNRWA) δήλωσε ότι το 92% των σπιτιών έχουν είτε υποστεί ζημιές είτε καταστραφεί. Σύμφωνα με το Δορυφορικό Κέντρο του ΟΗΕ, το 68% των δρόμων έχουν επίσης υποστεί ζημιές, γεγονός που περιπλέκει ακόμη περισσότερο τη μεταφορά βοήθειας στη Λωρίδα.
Όσον αφορά τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις, μια έκθεση που δημοσιεύτηκε στο Journal of Science of Remote Sensing διαπίστωσε ότι περίπου το 80% των δενδρωδών καλλιεργειών - όπως ελιές και οπωροφόρα δέντρα - είναι πιθανό να έχουν υποστεί ζημιές, όπως και το 65% των θερμοκηπίων που χρησιμοποιούνται για την καλλιέργεια τροφίμων (ντομάτες, αγγούρια, πιπεριές και φράουλες).
Ο FAO έχει επίσης αναφέρει ότι όλες οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις στη Ράφα και σχεδόν όλες οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις στις βόρειες επαρχίες δεν είναι πλέον προσβάσιμες.
Το δε Αλ-Μαουάσι, όπου ο ισραηλινός στρατός στέλνει χιλιάδες ανθρώπους, είναι μια στενή παράκτια λωρίδα στη νότια Γάζα. Η πάλαι ποτέ γεωργική γη, από τον Φεβρουάριο αποτελεί την πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή στη Γάζα με περίπου 116.000 ανθρώπους, σχεδόν το 6% του πληθυσμού του θύλακα, να έχουν εκτοπιστεί εκεί, σύμφωνα με το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του ΟΗΕ.
Τα κατάλληλα καταλύματα είναι πλέον εξαιρετικά σπάνια στη Γάζα. Ο Ομάρ Αλσάκκα, κάτοικος της Γάζας που εργάζεται για τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα στη Χαν Γιουνίς, σε ανακοίνωσή του προς το CNN ανέφερε ότι δεν έχουν απομείνει σκηνές ούτε δεν υπάρχει χώρος για να στήσουν σκηνές οι άνθρωποι.
Πιο νότια, οι εργαζόμενοι σε ανθρωπιστικές οργανώσεις λένε ότι είναι υπερβολικά καταπονημένοι, εξαντλημένοι και φοβούνται ότι δεν θα είναι σε θέση να παρέχουν επαρκή φροντίδα εάν αυξηθούν οι ροές των εκτοπισμένων.
Οι ιατρικές εγκαταστάσεις αντιμετωπίζουν ήδη κρίσιμες ελλείψεις σε «σχεδόν όλα τα απαραίτητα υλικά, από βασικά αναλώσιμα έως την πρόληψη και τον έλεγχο λοιμώξεων, έως φάρμακα που σώζουν ζωές», δήλωσε στο CNN την περασμένη εβδομάδα η Σάμερ Αλ Τζαμάλ, η οποία εργάζεται στο Νοσοκομείο Νάσερ στα περίχωρα της Χαν Γιουνίς για την φιλανθρωπική οργάνωση Medical Aid for Palestines με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο.
«Εάν συνεχιστούν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις, οι υπάρχουσες εγκαταστάσεις υγείας απλώς δεν θα είναι σε θέση να αντεπεξέλθουν στον αριθμό των εκτοπισμένων», τόνισε.
Αντιμετωπίζουν επίσης έναν «συντριπτικό αριθμό περιστατικών που απαιτούν επείγουσα, εξειδικευμένη ιατρική περίθαλψη. Φροντίδα που δεν μπορούμε πλέον να παρέχουμε», πρόσθεσε η Αλ Τζαμάλ, ενώ υπενθύμισε πώς η περίπτωση ενός 10χρονου αγοριού που πρόσφατα υπέστη τραύμα στο κεφάλι σε αεροπορική επιδρομή που σκότωσε την οικογένειά του δεν μπορούσε να αντιμετωπιστεί, καθώς τα φάρμακα που χρειαζόταν δεν είναι πλέον διαθέσιμα στη Γάζα.
Εκτός από την ιατρική βοήθεια, οι ειδικοί λένε ότι τα σχέδια εκτοπισμού του Ισραήλ θα απαιτήσουν τη σημαντική αναδιάρθρωση του συστήματος ύδρευσης της Γάζας, μεγάλο μέρος του οποίου έχει ήδη καταστραφεί ή υποστεί ζημιές από την έναρξη του πολέμου.
«Αναγκάζοντας τον πληθυσμό να μετακινηθεί... θα περιπλακεί περαιτέρω η πρόσβαση στο νερό, επειδή θα πρέπει να δημιουργηθούν νέα σημεία ύδρευσης, νέες διαδρομές, νέα μεταφορές», δήλωσε στο CNN ο Wim Zwijnenburg, ο οποίος αναλύει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των συγκρούσεων για την ολλανδική οργάνωση ειρήνης PAX.
Στη νότια Γάζα, τα 140.000 λίτρα καυσίμων που χρειάζονται εβδομαδιαίως για τη διατήρηση των συστημάτων ύδρευσης δεν παραλήφθηκαν την περασμένη εβδομάδα, με αποτέλεσμα τοπικοί αξιωματούχοι να προειδοποιούν για επικείμενη πλήρη διακοπή λειτουργίας, ανέφερε ο ΟΗΕ στις 21 Μαΐου.
«Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα τρομερή στο Αλ-Μαουάσι, το οποίο δεν είναι συνδεδεμένο με το δίκτυο ύδρευσης», ανέφερε ο ΟΗΕ, προσθέτοντας ότι η περιοχή εξαρτάται εξ ολοκλήρου από την παροχή νερού μέσω φορτηγών.
Υπάρχουν εκατοντάδες φορτηγά με νερό, είδη υγιεινής και αποχέτευσης κολλημένα έξω από τη λωρίδα, έτοιμα να διασχίσουν τα σύνορα «ανά πάσα στιγμή μόλις τους επιτραπεί η είσοδος», δήλωσε η UNICEF στο CNN την Πέμπτη.