Νέο αποκαλυπτικό δημοσίευμα από τους Financial Times για τις συνέπειες του δημοψηφίσματος στην Ιταλία.
Ο τίτλος του άρθρου από τους είναι χαρακτηριστικός: Ο Ρέντσι, το δημοψήφισμα και το φάντασμα του... Μουσολίνι
Σύμφωνα με το δημοσίευμα το μπορεί να επιφέρει μία αλληλουχία εξελίξεων με άνοδο στην εξουσία του του κωμικού και μετά νέο δημοψήφισμα για έξοδο της Ιταλίας από το ευρώ. Το τελευταίο, πάντα κατά το δημοσίευμα, θα επιφέρει νέα τραπεζική κρίση και πιθανότατα το τέλος του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος.
Διαβάστε όλο το άρθρο των Financial Times.
Ο Ρέντσι, το δημοψήφισμα και το φάντασμα του... Μουσολίνι
Το ιταλικό δημοψήφισμα για τη συνταγματική αναθεώρηση αντιμετωπίζεται από πολλούς ως το επόμενο στάδιο της μεγάλης παγκόσμιας λαϊκιστικής επανάστασης.
Αλλά το ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως ανάμεσα στους υπέρμαχους του «Όχι» δεν είναι μόνο το Κίνημα των Πέντε Αστέρων του κωμικού Μπέμπε Γκρίλο, αλλά και πρόσωπα του κατεστημένου, καθώς και πολλά μέλη του κεντροαριστερού Δημοκρατικού κόμματος, του βασικού στυλοβάτη της τρέχουσας κυβέρνησης.
Για όλα φταίει ο Μπενίτο Μουσολίνι. Γιατί αν ο Ματέο Ρέντσι, ο σημερινός Ιταλός πρωθυπουργός, θέλει να κερδίσει το δημοψήφισμα, θα πρέπει να αναμετρηθεί με το φάντασμα του Ντούτσε αυτές τις τελευταίες ημέρες της καμπάνιας του.
Τα λάθη του κ. Ρέντσι, ο οποίος το 2014 έγινε ο νεαρότερος πρωθυπουργός της Ιταλίας μετά την ενοποίηση της το 1861, άρχισαν με την απόφαση του να καταστήσει το δημοψήφισμα ένα προσωπικό στοίχημα που θα κρίνει την ίδια του τη θητεία.
Δεδομένης της χρόνιας έλλειψης ανάπτυξης στην Ιταλία, της υψηλής ανεργίας του 11,7% και των στάσιμων εισοδημάτων των νοικοκυριών, ο τελικός απολογισμός για τις επιδόσεις της κυβέρνησης δεν μπορεί να είναι τίποτα άλλο από αρνητικός.
Η καμπάνια του βασίζεται σε υποσχέσεις ότι θα έρθει η αλλαγή και καλύτερες εποχές. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να είχε επιτυχία σε μια προεκλογική μάχη πριν από δύο χρόνια, αν είχε το σθένος να κηρύξει εκλογές, αλλά δεν είναι καθόλου πειστικό τώρα, ανεξάρτητα από το αν είναι αλήθεια.
Αλλά έχει και μια δεύτερη, ακόμα μεγαλύτερη αδυναμία: για να τον βοηθήσουν να φέρει την αλλαγή, οι συνταγματικές του μεταρρυθμίσεις θα συγκεντρώσουν πολύ μεγαλύτερη εξουσία στα χέρια του πρωθυπουργού από ότι έχουν συνηθίσει οι Ιταλοί από την εποχή του Μουσολίνι, κάνοντας ακόμα πιο τρομακτική την προοπτική μιας κυβέρνησης του Κινήματος των Πέντε Αστέρων.
Κακοί οιωνοί για το δημοψήφισμα στην Ιταλία
Ορισμένοι, όπως ο κ. Μόντι, αντιτίθενται στη συγκέντρωση εξουσιών επειδή δεν συμπαθούν ή δεν εμπιστεύονται τον κ. Ρέντσι. Άλλοι, επειδή φοβούνται τον κ. Γκρίλο. Σε κάθε περίπτωση, οι οιωνοί για την ψηφοφορία αυτή δεν είναι καλοί.
Είναι πολύ αργά για υποχώρηση τώρα. Το σχέδιο του κ. Ρέντσι για αφαίρεση του μεγαλύτερου μέρους των εξουσιών της Γερουσίας, αντικαθιστώντας την εκλεγμένη Άνω Βουλή με μια που θα αποτελείται από διορισμένους κυρίως από τοπικές συνελεύσεις, έχει λογική. Το σύστημα με τα δύο νομοθετικά σώματα επέτρεπε να περνούν πολλοί νόμοι, αλλά καθυστερούσε, αλλοίωνε ή μπλόκαρε κρίσιμες μεταρρυθμίσεις. Λογική είναι και η πρόθεση να εγκαταλειφθούν οι περιττές και αλληλεπικαλυπτόμενες περιφερειακές διοικήσεις, οι οποίες περιπλέκουν τα πράγματα για τους δημάρχους και τους νομάρχες και αυξάνουν την διαφθορά.
Κάθε στοιχείο του σχεδίου του κ. Ρέντσι είναι λογικό, ειδικά η απόφαση να μεταφερθεί η λήψη αποφάσεων για μεγάλα έργα υποδομής στην κεντρική κυβέρνηση. Το πρόβλημα είναι πως όταν κοιτάει κανείς τις μεταρρυθμίσεις συνολικά, φαίνεται να αποτελούν ουσιαστικά μια αφαίρεση των θεσμικών αντίβαρων.
Είναι κάτι που μπορεί να έχει νόημα για να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα. Αλλά μας έρχεται αμέσως στο μυαλό το γνωστό ρητό για τον Μουσολίνι που έβαλε τα τρένα να φτάνουν στην ώρα τους.
Κυβέρνηση Γκρίλο και δημοψήφισμα για έξοδο της Ιταλίας από το ευρώ
Στην πραγματικότητα, η μεγαλύτερη πηγή ανησυχίας δεν αφορά καν το δημοψήφισμα, αλλά τον νέο εκλογικό νόμο που πέρασε πέρυσι για τη Βουλή των Αντιπροσώπων και ο οποίος έχει σχεδιαστεί για να διασφαλίζει ότι το κόμμα που κερδίζει θα αποκτάει εύκολα την απόλυτη πλειοψηφία.
Είναι σίγουρα κάτι που ενδιαφέρει τον κ. , ο οποίος έχει κυβερνήσει τα δύο τελευταία χρόνια με ένα εύθραυστο συνασπισμό. Αλλά αποτελεί και την καλύτερη ευκαιρία του Κινήματος των Πέντε Αστέρων να μπει στην κυβέρνηση και να υλοποιήσει το αίτημα του για ένα δημοψήφισμα που θα αφορά την παραμονή της Ιταλίας στο ευρώ. Αυτό κάνει τόσο επικίνδυνη την απώλεια των θεσμικών αντίβαρων.
Μόλις προκηρυσσόταν ένα τέτοιο δημοψήφισμα για το ευρώ – ουσιαστικά μόλις σχημάτιζε κυβέρνηση το Κίνημα των Πέντε Αστέρων – οι ιταλικές αγορές ομολόγων θα πάθαιναν σοκ, προκαλώντας πιθανότατα μια νέα τραπεζική κρίση και ενδεχομένως τινάζοντας στον αέρα το ενιαίο νόμισμα.
Το Σεπτέμβριο, ο κ. Ρέντσι άφησε να εννοηθεί πως θα επανεξετάσει τον εκλογικό νόμο όταν κερδίσει το δημοψήφισμα. Λίγοι τον πίστεψαν. Αν θέλει να έχει έστω και την παραμικρή ελπίδα να ανατρέψει το έλλειμμα του στις δημοσκοπήσεις, πρέπει να δώσει μια ξεκάθαρη και αξιόπιστη υπόσχεση για αυτό.
Ο εκλογικός νόμος δίνει μια μεγάλη πλειοψηφική πριμοδότηση στο κόμμα που κερδίζει στο δεύτερο γύρο, περιορίζοντας τα κίνητρα για το σχηματισμό συνασπισμών. Θα ήταν καλύτερα αν εγκατέλειπε το δεύτερο γύρο και διέγραφε την πριμοδότηση εδρών ή την πρόσφερε πάνω από ένα όριο του 40% των ψήφων. Αυτό θα ευνοούσε τους συνασπισμούς, που δεν είναι εύκολο να σχηματίσει το Κίνημα των Πέντε Αστέρων.
Μια νίκη για το στρατόπεδο του «Όχι» στο δημοψήφισμα δεν θα έφερνε αμέσως τα Κίνημα των Πέντε Αστέρων στην εξουσία. Δεν χρειάζεται να γίνουν εκλογές ως το Φεβρουάριο του 2018. Το πιθανότερο είναι πως αν ο κ. Ρέντσι παραιτηθεί ή εκπαραθυρωθεί, θα αντικατασταθεί από κάποιο άλλο μεγαλοστέλεχος του Δημοκρατικού κόμματος ή ένα τεχνοκράτη.
Αλλά και τότε, το βασικό μέλημα θα πρέπει να είναι η μεταρρύθμιση του εκλογικού νόμου. Διαφορετικά ο «Ντούτσε» Γκρίλο θα γίνει μια αληθινή προοπτική. Και αυτό δεν θα πρόκειται για αστείο.
Σχετικά θέματα:
Πηγή: