Ο πρωθυπουργός της Γαλλίας, Σεμπαστιάν Λεκορνί, βρίσκεται υπό έντονες πιέσεις να αυξήσει τη φορολογία των πλουσίων, στο πλαίσιο των προσπαθειών για τη μείωση του μεγαλύτερου ελλείμματος της χώρας στην ευρωζώνη. Η συζήτηση γύρω από τη «φορολογική δικαιοσύνη» έχει επανέλθει στο προσκήνιο, ενώ οι πολιτικές ισορροπίες στο κοινοβούλιο καθιστούν την υιοθέτηση αυστηρότερων μέτρων σχεδόν αναπόφευκτη.
Καθώς ο 39χρονος πρωθυπουργός προσπαθεί να επιβιώσει πολιτικά, δέχεται πιέσεις όχι μόνο από την αριστερά και την ακροδεξιά, αλλά και από τους δικούς του κεντρώους συμμάχους. Οι εκκλήσεις για επιβολή υψηλότερων φόρων στους πλουσιότερους πολίτες της Γαλλίας εντάσσονται στην προσπάθεια να περιοριστεί το δημοσιονομικό έλλειμμα, το οποίο φέτος αναμένεται να φτάσει στο 5,4% του ΑΕΠ.
Όπως αναφέρει το Bloomberg, η δημόσια συζήτηση για το ζήτημα της φορολογίας των πλουσίων είναι σπάνια έντονη στη Γαλλία. Διαδηλώσεις με συνθήματα όπως «Πάρτε από τους πλούσιους» πραγματοποιήθηκαν σε Παρίσι και άλλες πόλεις, ενώ οι αρχές συνέλαβαν άτομα που σχεδίαζαν να αποκλείσουν τα κεντρικά γραφεία της ναυτιλιακής CMA CGM SA, ιδιοκτησίας του δισεκατομμυριούχου Ροδόλφου Σαάντε και της οικογένειάς του. Τα μέσα ενημέρωσης αφιέρωσαν εκτενή χρόνο σε συζητήσεις γύρω από την ανισότητα και τη δικαιοσύνη στη φορολογία.
Ο προϋπολογισμός για το 2026 πρέπει να κατατεθεί τον Οκτώβριο, και για την έγκρισή του ο Λεκορνί θα χρειαστεί είτε την ανοχή των Σοσιαλιστών είτε του Εθνικού Ράλι της Μαρί Λεπέν, καθώς και οι δύο έχουν αντιταχθεί στις περικοπές δαπανών και πιέζουν για αυστηρότερη φορολόγηση των πλουσίων. Η ικανοποίηση αυτών των απαιτήσεων εμφανίζεται ως πιθανή διέξοδος από το πολιτικό και δημοσιονομικό αδιέξοδο, παράλληλα με τον κίνδυνο υπονόμευσης της φιλοεπιχειρηματικής κληρονομιάς του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν.
Ο Λεκορνί έχει δηλώσει ότι θα προτείνει αυξήσεις σε ορισμένους φόρους και μειώσεις σε άλλους, αφήνοντας στο κοινοβούλιο την τελική απόφαση. Αν και δεν προτίθεται να επαναφέρει τον παλιό φόρο περιουσίας ISF, δεν αποκλείει μέτρα που θα επηρεάσουν τους πλουσιότερους, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για «φορολογική δικαιοσύνη». Το Σοσιαλιστικό Κόμμα στηρίζει έναν ευρύ φόρο Ζικμάν 2% για περιουσίες άνω των 100 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ η Λεπέν προτείνει μετατροπή του φόρου ακίνητης περιουσίας σε φόρο επί της χρηματοοικονομικής περιουσίας, με απαλλαγές για ορισμένα στοιχεία και επενδύσεις σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.
Οι προτάσεις για φόρο περιουσίας περιλαμβάνουν εισφορές επί των χρηματοοικονομικών περιουσιών, στοχευμένα μέτρα για εταιρείες χαρτοφυλακίου και αλλαγές στην κληρονομιά οικογενειακών επιχειρήσεων. Ακόμη και οι κεντρώοι υποστηρικτές του Λεκορνί ζητούν φορολόγηση της «μη παραγωγικής» περιουσίας, συνεχίζοντας την πολιτική της προηγούμενης κυβέρνησης κατά της καταχρηστικής φορολογικής βελτιστοποίησης.
Το 85% των Γάλλων ζητεί αύξηση φόρου για μεγάλες εταιρείες και πλούσιους
Η κυβέρνηση έχει ήδη αυξήσει τη φορολογία των μεγαλύτερων και πιο κερδοφόρων εταιρειών, ενώ επέβαλε εισφορές έως 4% για εισοδήματα άνω των 250.000 ευρώ. Τα μέτρα αυτά σχεδιάστηκαν ως προσωρινά, αλλά υπάρχει συζήτηση για μόνιμη εφαρμογή τους. Δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το κοινό τάσσεται υπέρ της φορολογικής συμμετοχής των πλουσίων: περίπου 85% των πολιτών υποστηρίζουν την αύξηση των φόρων για μεγάλες εταιρείες και πλούσιους, ενώ το 92% των υποστηρικτών του κεντρώου κόμματος του Μακρόν συμφωνεί με το φόρο Ζικμάν.
Η οικονομική πολιτική του Μακρόν έχει βασιστεί στην περιορισμένη φορολόγηση για να ενισχύσει την επιχειρηματική δραστηριότητα. Τα αποτελέσματα ήταν μείωση της ανεργίας και αύξηση των ξένων επενδύσεων, αλλά η στρατηγική αυτή του απέδωσε το παρατσούκλι «πρόεδρος των πλουσίων». Παράλληλα, η φτώχεια στη Γαλλία έφτασε σε ιστορικά υψηλά επίπεδα το 2023, εντείνοντας την πίεση για φορολογική δικαιοσύνη.
Ο φόρος Ζικμάν αποτελεί συνέχεια της παράδοσης του γαλλικού φόρου περιουσίας που εισήγαγε ο Φρανσουά Μιτεράν με το Impôt sur les Grandes Fortunes και αργότερα ως ISF, ο οποίος τροποποιήθηκε πολλές φορές και περιορίστηκε από τον Μακρόν ώστε να εφαρμόζεται μόνο στην ακίνητη περιουσία. Οι σύγχρονες προτάσεις στοχεύουν στο να καλύψουν περιουσίες δισεκατομμυρίων, ενώ οι προηγούμενες εμπειρίες με υπερφόρους είχαν οδηγήσει σε μαζική μετανάστευση πλουσίων.
1.800 υπερπλούσιοι θα επηρεαστούν από τον φόρο Ζικμάν
Περίπου 1.800 υπερπλούσιοι φορολογικοί κάτοικοι της Γαλλίας θα επηρεαστούν από τον νέο φόρο, προκαλώντας ανησυχία στους υψηλόμισθους και σε μεγάλες επιχειρήσεις. Ο Μπερνάρ Αρνό, πλουσιότερος Ευρωπαίος με περιουσία 167 δισ. δολάρια, έχει εκφράσει την αντίθεσή του, όπως και η Bpifrance και άλλες επιχειρηματικές ενώσεις.
Το Εθνικό Ράλι της Λεπέν προτείνει έναν φόρο επί της χρηματοοικονομικής περιουσίας, με σημαντικές απαλλαγές για κατοικίες, επιχειρήσεις και επενδύσεις σε μικρομεσαίες εταιρείες, καθώς και μέτρα κατά της χρηματοοικονομικής κερδοσκοπίας, της επαναγοράς μετοχών και υπερβολικών μερισμάτων. Η στρατηγική στοχεύει στην ενίσχυση της δημοφιλούς αντίληψης της φορολογικής δικαιοσύνης χωρίς πλήρη ανατροπή της οικονομικής πολιτικής Μακρόν.
Άλλες προτάσεις περιλαμβάνουν την επαναφορά φόρου στις εταιρείες χαρτοφυλακίου και την αναθεώρηση του φορολογικού καταφυγίου Dutreil, που παρέχει μειώσεις στους φόρους κληρονομιάς για οικογενειακές επιχειρήσεις. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι οι υφιστάμενοι κανόνες επιτρέπουν τη συσσώρευση κεφαλαίων μέσω εταιρειών χαρτοφυλακίου για ιδιωτική επένδυση σε ακίνητα και πολυτελή αγαθά, δημιουργώντας ανισότητες.
Η υπουργός Οικονομικών, Αμελί ντε Μονσαλίν, ανακοίνωσε ενδεχόμενο αυστηρότερου ελέγχου των εταιρειών χαρτοφυλακίου, που θα μπορούσε να επηρεάσει εκατομμυριούχους και ιδιωτικά κεφάλαια, σε αντίθεση με μέτρα όπως ο φόρος Ζικμάν. Η επιχειρηματική κοινότητα ζητά φόρους που συνοδεύονται από σχέδια περικοπής δημοσίων δαπανών και βελτίωσης της αποδοτικότητας, προκειμένου να αποφευχθεί η επιβάρυνση της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας.
Ειδικοί επισημαίνουν ότι τα μέτρα πρέπει να είναι καλά σχεδιασμένα ώστε να αποτρέπουν φορολογική κατάχρηση, χωρίς να επιβαρύνουν υπερβολικά τις εταιρείες και τις νεοσύστατες επιχειρήσεις. Η ισορροπία μεταξύ δικαιοσύνης, δημοσιονομικής βιωσιμότητας και επιχειρηματικής ανάπτυξης καθιστά τη συζήτηση για τη φορολόγηση των πλουσίων εξαιρετικά περίπλοκη και εκρηκτική για τη γαλλική πολιτική σκηνή.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι αποφάσεις του Λεκορνί θα κρίνουν όχι μόνο το μέλλον του προϋπολογισμού, αλλά και την πολιτική επιβίωση της κυβέρνησης Μακρόν, με τους πλούσιους να βρίσκονται στο επίκεντρο μιας δύσκολης ισορροπίας ανάμεσα στην κοινωνική δικαιοσύνη και την επιχειρηματική ανάπτυξη.