Ένα χρόνο μετά την ανατροπή του Προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ και την άνοδο στην εξουσία του Άχμαντ αλ-Σάρα —πρώην τζιχαντιστή ηγέτη της οργάνωσης Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS)— η Συρία εμφανίζεται βαθιά διχασμένη. Ενώ ολόκληρη η χώρα συγκλονίζεται από πανηγυρικούς εορτασμούς για την «Ημέρα της Απελευθέρωσης», οι φωνές των μειονοτήτων υψώνονται, καταγγέλλοντας ένα νέο, εξίσου καταπιεστικό καθεστώς.
Οι εορτασμοί ξεκίνησαν με χορούς, σόου με πυροτεχνήματα στη Δαμασκό και συγκεντρώσεις σε μεγάλες πόλεις, όπως η Χάμα, όπου χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους κρατώντας τη νέα σημαία της χώρας. Σήμερα, ο μεταβατικός Πρόεδρος αλ-Σάρα επισκέφθηκε το Τέμενος των Ομεϋάδων, δηλώνοντας ενώπιον του πλήθους: «Σύριοι, υπακούστε σε εμένα όσο εγώ υπακούω στον Θεό ανάμεσά σας. Μαζί, θα αντιμετωπίσουμε όλες τις δυσκολίες».
Αντιμέτωπη με τους επίσημους εορτασμούς, η θρησκευτική μειονότητα των Αλαουιτών, στην οποία ανήκει και ο ανατραπείς Άσαντ, κήρυξε γενική απεργία από τις 8 έως τις 12 Δεκεμβρίου. Ο πνευματικός ηγέτης των Αλαουιτών, Γκαζάλ Γκαζάλ, κατηγόρησε τη νέα κυβέρνηση ότι χρησιμοποιεί καταναγκασμό για να επιβάλει τους εορτασμούς, οι οποίοι είναι «οικοδομημένοι πάνω στο αίμα και τα βάσανά μας».
Ο Γκαζάλ κατήγγειλε τη νέα ισλαμική κυβέρνηση ότι συστηματικά στοχοποιεί την αλαουιτική κοινότητα, τονίζοντας: «Θέλουν να γιορτάσουμε με τη βία την αντικατάσταση ενός άδικου συστήματος με ένα άλλο, πιο καταπιεστικό». Ο θρησκευτικός ηγέτης προειδοποίησε ότι δεν θα δεχθεί ένα «κεντρικό ισλαμικό πολιτικό εμιράτο που μας σφάζει με βάση την ταυτότητά μας», αναφερόμενος στις σφαγές, τις εκτελέσεις και τις απαγωγές Αλαουιτών πολιτών που συνεχίζονται τον τελευταίο χρόνο. Αντίστοιχη βία έχει καταγραφεί κατά πολιτών της μειονότητας των Δρούζων στη Σουγουάιντα.
Ταυτόχρονα, η Αυτόνομη Διοίκηση της Βόρειας και Ανατολικής Συρίας (AANES), υπό κουρδική ηγεσία, προέτρεψε τους πολίτες να απέχουν από τους εορτασμούς, επικαλούμενη τις τρέχουσες συνθήκες ασφαλείας και την αυξημένη δραστηριότητα των πυρήνων του ISIS.
Η σημασία των Χριστιανών στη Συρία
Η νέα πραγματικότητα στη Συρία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον ανταγωνισμό και τα συμφέροντα περιφερειακών και παγκόσμιων δυνάμεων
Παρά το θερμό καλωσόρισμα του Σαράα στην Ουάσιγκτον, πολλοί αμερικανοί χριστιανοί συντηρητικοί εκφράζουν ανησυχία για τη μεταχείριση των Χριστιανών στη Συρία. Η Λεβαντίνη θεωρείται από τον 19ο αιώνα κοιτίδα του Χριστιανισμού για την αμερικανική θρησκευτική παράδοση. Από την Αντιόχεια έως την Ιερουσαλήμ μέσω Δαμασκού, οι αμερικανοί προσκυνητές συνέδεσαν τη Συρία με την πρώιμη χριστιανική ιστορία.
Η μελέτη της αραμαϊκής και συριακής γλώσσας, η ίδρυση σχολών και το Συριακό Προτεσταντικό Κολέγιο (μετέπειτα Αμερικανικό Πανεπιστήμιο Βηρυτού) ενίσχυσαν αυτή την ταυτότητα. Οι έλληνες Ορθόδοξοι και οι αρμένιοι Χριστιανοί είναι οι πρώτοι και αυτόχθονες Σύριοι, προγενέστεροι των Αράβων, και ιστορικά κατείχαν εξέχουσα θέση στην οικονομία και την πολιτική. Ακόμη και οι κοσμικοί άραβες σουνίτες εθνικιστές δεν επιθυμούν οι υποστηριζόμενοι από την Τουρκία ισλαμιστές να αγνοήσουν τον θρησκευτικό πλουραλισμό που υπήρχε υπό τον Άσαντ, παρά τον αυταρχισμό του.
Η απώλεια ελέγχου της Ρωσίας
Ο ανατραπείς ηγέτης των Αλαουιτών, Μπασάρ αλ-Άσαντ, κατέφυγε στη Ρωσία αναζητώντας καταφύγιο. Για τη Μόσχα, η πτώση του Άσαντ συνιστά τεράστια γεωπολιτική απώλεια, καθώς χάνει ένα κρίσιμο προγεφύρωμα επιρροής και στρατιωτικής παρουσίας στη Μέση Ανατολή. Η Ρωσία είχε στηρίξει επί χρόνια το καθεστώς Άσαντ με στρατιωτικές παρεμβάσεις και διπλωματικές πιέσεις για τη διατήρηση του ελέγχου.
Η εδραίωση της Τουρκικής επιρροής
Η Τουρκία αποτελεί τον βασικό υποστηρικτή των δυνάμεων που ανέτρεψαν τον Άσαντ. Η νέα κυβέρνηση του αλ-Σάρα ελέγχεται από την HTS, η οποία, μαζί με άλλες εξτρεμιστικές παρατάξεις, αποτελεί τον νέο συριακό στρατό. Η Άγκυρα βλέπει στην άνοδο αυτών των δυνάμεων την ευκαιρία:
- Να ενισχύσει την επιρροή της στα σύνορα.
- Να πιέσει τις κουρδικές δυνάμεις (AANES), τις οποίες θεωρεί τρομοκρατική απειλή, εκμεταλλευόμενη τη μακρά ιστορία βίαιων διώξεων που έχουν οι ισλαμιστές κατά των Κούρδων.
Ηνωμένες Πολιτείες: Τζιχαντιστικό Δίλημμα
Οι ΗΠΑ βρίσκονται αντιμέτωπες με ένα στρατηγικό δίλημμα. Αν και ο Άσαντ ήταν εχθρός, η νέα κυβέρνηση φέρει τζιχαντιστικό υπόβαθρο (HTS/Αλ Κάιντα). Η Ουάσινγκτον διατηρεί στρατιωτική παρουσία στην Ανατολική Συρία, κυρίως μέσω της στήριξης της κουρδικής AANES, θέτοντας την εαυτήν σε αντιπαράθεση τόσο με την Τουρκία όσο και με τη νέα Δαμασκό.
Η Επέκταση του Ισραήλ και οι Φόβοι Διχοτόμησης
Το Ισραήλ εκμεταλλεύτηκε την πτώση του καθεστώτος για να εγκαθιδρύσει μεγάλης κλίμακας επιρροή στη νότια Συρία, διώχνοντας τις δυνάμεις Άσαντ. Αναλυτές υποστηρίζουν ότι το Τελ Αβίβ ασκεί πιέσεις για την ομοσπονδιακή διαίρεση ή ακόμα και τη διχοτόμηση της Συρίας βάσει θρησκευτικών κριτηρίων. Αυτή η πολιτική θα μπορούσε να διασφαλίσει την ασφάλεια των συνόρων του Ισραήλ και να αποτρέψει τη δημιουργία ενιαίου, ισχυρού κεντρικού συριακού κράτους.
Η βία κατά των μειονοτήτων, υπό το νέο καθεστώς, έχει εντείνει τις φωνές που ζητούν ομοσπονδιακό σχεδιασμό ή τη διαίρεση της χώρας ως τη μόνη λύση για την προστασία των θρησκευτικών και εθνοτικών ομάδων.