Ποιος κέρδισε στην Ουάσιγκτον, Νετανιάχου ή Ερντογάν; Ισραήλ με δεσμεύσεις, Τουρκία με αβεβαιότητες

 
Νετανίαχου Ερντογάν

Ενημερώθηκε: 01/10/25 - 12:34

Του Γιάννη Μιχελάκη

Η Ουάσιγκτον έδωσε σκηνικό και στους δύο, αλλά η ουσία διέφερε. Η συνάντηση Τραμπ–Νετανιάχου «κουμπώθηκε» πάνω σε ένα συγκεκριμένο αμερικανικό πλαίσιο για τη Γάζα (20–21 σημεία), με ρητό χρονοδιάγραμμα: εντός 72 ωρών από συμφωνία επιστροφή όλων των ομήρων (ζώντων και σορών), άμεση κατάπαυση, σταδιακή αποχώρηση IDF, αποστράτευση/αφοπλισμός της Χαμάς και μεταβατική διεθνής διοίκηση (με αναφορές μέχρι και σε ρόλο Τόνι Μπλερ). Το έγγραφο δημοσιοποιήθηκε/παρατέθηκε κατ’ αρχάς από το Times of Israel και επιβεβαιώθηκε ως προς το περίγραμμα/χρονοδιάγραμμα από μεγάλα πρακτορεία και μέσα (Reuters, PBS, Time).

Στο πολιτικό σκέλος, ο Τραμπ έθεσε μορατόριουμ με «τελεσίγραφο» 3–4 ημερών προς τη Χαμάς μέσω μεσολάβησης Κατάρ–Αιγύπτου, ενώ ο Νετανιάχου εμφανίστηκε ως συνομιλητής λύσης υπό αμερικανική ομπρέλα. Ταυτόχρονα, καταγράφεται διεθνής στήριξη με σοβαρές ενστάσεις (ιδίως στο ζήτημα του αφοπλισμού/διακυβέρνησης), ενώ αραβικοί μεσολαβητές ζητούν διευκρινίσεις.

Στο ισραηλινό εσωτερικό, η εικόνα είναι μίξη στήριξης και σκεπτικισμού: αναλύσεις του INSS επισημαίνουν τις ευκαιρίες (έξοδος από διεθνή απομόνωση, οδικός χάρτης) αλλά και ρίσκα εφαρμογής· φιλοκυβερνητικά/κεντροδεξιά ΜΜΕ επαναλαμβάνουν τη ρήτρα «72 ωρών» για ομήρους, στοιχείο με υψηλό πολιτικό φορτίο.

Αντίθετα, η επίσκεψη Ερντογάν στον Λευκό Οίκο λειτούργησε περισσότερο ως «επανένταξη στο κάδρο» παρά ως ταμείο απτών κερδών. Υπήρξαν μεγάλα εμπορικά deals (Boeing/Turkish Airlines), αλλά στα F-35/F-16 και στο καθεστώς κυρώσεων (CAATSA–S-400) δεν καταγράφηκε καθαρή άρση εμποδίων. Ο Τραμπ άφησε πολιτικά «ανοιχτό» το ενδεχόμενο, την ώρα που άσκησε πίεση στην Άγκυρα για ρωσικό πετρέλαιο· ωστόσο, οι θεσμικές αντιστάσεις στο Κογκρέσο παραμένουν ισχυρές.

Think tanks και οργανισμοί πολιτικής στις ΗΠΑ υπενθυμίζουν ότι η επανένταξη της Τουρκίας στα F-35 σκοντάφτει τόσο στον νόμο (NDAA/CAATSA) όσο και στο διαρκές ζήτημα S-400· υπάρχουν μάλιστα νεότερες παρεμβάσεις βουλευτών για να μπλοκαριστεί κάθε «παράκαμψη». Παράλληλα, αναφορές καταρρίπτουν φήμες περί «σιωπηρής συμφωνίας» για τους S-400.

Βραχυπρόθεσμα, το Ισραήλ διατηρεί την πρωτοκαθεδρία στην ατζέντα της Μ. Ανατολής υπό αμερικανική ομπρέλα, καθώς η Ουάσιγκτον έθεσε συγκεκριμένο πλαίσιο όπου η Ιερουσαλήμ είναι ο βασικός συνομιλητής – έστω με δύσκολες λεπτομέρειες εφαρμογής. Η Τουρκία πήρε το «εισιτήριο» επαναπροσέγγισης και επικοινωνιακής αναβάθμισης, αλλά χωρίς ακόμη μετρήσιμα κέρδη σε εξοπλισμούς/κυρώσεις.

Για την Ελλάδα, η μετάφραση παραμένει τριπλή:

(α) όσο το ισραηλινό «μομέντουμ» μένει ενεργό, ενισχύονται οι τριμερείς/τετραμερείς αρχιτεκτονικές στην Αν. Μεσόγειο με ρόλο-κλειδί για την Αθήνα· (β) η απουσία άμεσης προόδου στα τουρκικά F-35 και τα εκκρεμή εμπόδια στα F-16 κρατούν το ισοζύγιο ισχύος διαχειρίσιμο υπέρ της σταθερότητας (με «μαξιλάρια» τις αμερικανικές θεσμικές ασφαλιστικές δικλίδες)· (γ) αν η Άγκυρα αποκομίσει αργότερα χειροπιαστά ανταλλάγματα, η Αθήνα οφείλει προληπτική κίνηση σε Ουάσιγκτον/ΕΕ, κεφαλαιοποιώντας τα δικά της προγράμματα και την υφιστάμενη γραμμή του Κογκρέσου σε CAATSA/S-400.

Συμπέρασμα: Το Ισραήλ εξασφαλίζει πρακτικά κέρδη και διεθνές κύρος, η Τουρκία περιορίζεται σε επικοινωνιακή αναβάθμιση χωρίς ακόμη ουσία. Για την Ελλάδα, το στοίχημα είναι να αξιοποιήσει το momentum και να προλάβει τυχόν τουρκικές ανατροπές με έγκαιρη διπλωματική και αμυντική κινητοποίηση.

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ GOOGLE NEWS ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΚΛΙΚ ΕΔΩ