Η υπόθεση του Great Sea Interconnector (GSI) που αφορά στην ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου (και σε δεύτερη φάση Ισραήλ), εισήλθε σε νέα, τεταμένη και επικίνδυνη φάση για τις σχέσεις των κυβερνήσεων Αθηνών -Λευκωσίας.
Χθες ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης αποκάλυψε ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) ξεκίνησε ποινική διερεύνηση για πιθανά αδικήματα που συνδέονται με το έργο. «Η θέση της Λευκωσίας είναι ξεκάθαρη… Το έργο είναι στρατηγικής σημασίας. Η βιωσιμότητά του εξαρτάται από την υλοποίηση δεσμεύσεων που έχει αναλάβει ο φορέας υλοποίησης που είναι ο ΑΔΜΗΕ», είπε, ο Νίκος Χριστοδουλίδης, προσθέτοντας πως «η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία… αποφάσισε να ανοίξει υπόθεση διερεύνησης για ενδεχόμενα ποινικά αδικήματα» χωρίς να κατονομάζονται πρόσωπα.
Προσπαθώντας να στρογγυλέψει λίγο το ύφος των δηλώσεων του, πρόσθεσε πως «δεν υπάρχουν διαφορές με την ελληνική Κυβέρνηση», αλλά «υπάρχουν υποχρεώσεις που έχει αναλάβει ο ΑΔΜΗΕ».
Μετά τις δηλώσεις Χριστοδουλίδη, κυβερνητικές πηγές από την Αθήνά έλεγαν ότι «στην ελληνική κυβέρνηση δεν έχει περιέλθει οποιαδήποτε όχληση της ευρωπαΐκής εισαγγελίας σχετικά με τον GSI» προσθέτοντας ότι «η ελληνική πλευρά θα ζητήσει περαιτέρω ενημέρωση από την Κυπριακή Δημοκρατία»
Οι δηλώσεις του Κύπριου ΥΠΟΙΚ που έβαλαν «φωτιά»
Την ίδια ώρα, οι δηλώσεις του Κύπριου Υπουργού Οικονομικών Μάκη Κεραυνού σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή Κύπρου» άφησαν να εννοηθεί ότι ο ίδιος δεν θα συναινέσει στην αποδέσμευση των €25 εκατομμυρίων προς τον ΑΔΜΗΕ για το 2025, όπως προβλέπει το πλαίσιο συμφωνίας του 2024 και οι ρυθμιστικές αποφάσεις.
«Έχω ενώπιόν μου δύο μελέτες από ανεξάρτητους και σοβαρούς οργανισμούς, οι οποίες καταλήγουν στο ότι αυτό το έργο δεν είναι βιώσιμο με τους συγκεκριμένους όρους», δήλωσε ο Μάκης Κεραυνός, ο οποίος βρίσκεται με το ένα πόδι εκτός κυβέρνησης καθώς αναμένεται να αντικατασταθεί σύντομα στο πλαίσιο ανασχηματισμού της κυβέρνησης Χριστοδουλίδη, με τον ίδιο να επιθυμεί αποχώρηση από το κυβερνητικό σχήμα.
Αυτό που προκάλεσε την κρίση είναι η αποστροφή των δηλώσεων του στην οποία είπε πως, «με τα σημερινά οικονομικά, τεχνικά και γεωπολιτικά δεδομένα που χαρακτηρίζουν το έργο, η πληρωμή του ποσού των €25 εκατομμυρίων, δεν είναι μια απλή υπόθεση. Χρειάζεται πρώτα η διασφάλιση κάποιων σοβαρών παραμέτρων».
Οι τοποθετήσεις αυτές «κεραυνοβόλησαν» την ελληνική πλευρά με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Κωστή Χατζηδάκη να καθιστά σαφές πως «η δέσμευση της Ελλάδας για την ηλεκτρική διασύνδεση είναι δεδομένη… η Κύπρος πρέπει να ξεκαθαρίσει τη στάση της», καθώς, «δεν είναι εθνικό σχέδιο της Ελλάδας· είναι ευρωπαϊκή προτεραιότητα», συνέχισε.
Στο φόντο της σύγκρουσης Αθηνών -Λευκωσίας, οι τουρκικές οι απειλές για παρεμπόδιση των εργασιών οι οποίες από την έναρξη του έργου είχαν βαφτιστεί «γεωπολιτικό ρίσκο».
Ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης έχει στείλει το δικό του μήνυμα στην Άγκυρα δηλώνοντας πως «αν υπάρχει βούληση παρεμπόδισης από οποιαδήποτε τρίτη χώρα, προφανώς θα υπάρξουν συνέπειες», διαβεβαιώνοντας ταυτόχρονα ότι «οι έρευνες ολοκληρώθηκαν σύμφωνα με τον σχεδιασμό… και η πόντιση του καλωδίου θα συνεχιστεί», επειδή κυρίως αφορά την Κύπρο καθώς «αίρει την ενεργειακή της απομόνωση».
Κρίση εμπιστοσύνης
Η πρόσφατη κρίση δεν προέκυψε εν κενώ. Επί μήνες, η Λευκωσία πάλευε με το ερώτημα πώς και αν θα καταβάλει στον Διαχειριστή του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς (ΑΔΜΗΕ) ποσό €25 εκατομμυρίων ετησίως, για την πενταετία 2025–2029, ως ρυθμιζόμενο έσοδο για το κυπριακό σκέλος του έργου. Η Κυπριακή Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕΚ) ενέκρινε κατ’ αρχήν την ανάκτηση των €25 εκατομμυρίων για το 2025, με την απόφαση να καθορίζει ετήσιο ποσό ανάκτησης και συνολικό ανώτατο όριο για την πενταετία.
Τα €25 εκατομμύρια για το 2025 εγκρίθηκαν ως ρύθμιση, αλλά η εκταμίευση τους απαιτεί πολιτική έγκριση από την κυπριακή κυβέρνηση. Η σχετική απόφαση της ΡΑΕΚ βρίσκεται εντός του πλαισίου συμφωνίας Ελλάδας – Κύπρου του 2024, που προέβλεπε σταθεροποίηση των ταμειακών ροών του έργου μέσω ανάκτησης κόστους στην κυπριακή πλευρά. Η ουσία είναι πως η Κύπρος δεσμεύτηκε να επιτρέψει ανάκτηση μέχρι €25 εκατομμύρια ετησίως κατά την περίοδο κατασκευής, ανεξάρτητα από τα έσοδα λειτουργίας του έργου.
Η συνέντευξη Μάκη Κεραυνού ήρθε να ανατρέψει αυτή την λογική. Επέκρινε ανοιχτά την απόφαση της ΡΑΕΚ και μίλησε για «δύο μελέτες» που κρίνουν το έργο μη βιώσιμο, χωρίς όμως να δώσει στη δημοσιότητα τους φορείς που τις εκπόνησαν. Δημοσιεύματα αναφέρουν ότι πρόκειται για ανεξάρτητες αξιολογήσεις, ενώ παλαιότερες αναφορές σε κυπριακά ΜΜΕ κάνουν λόγο για αμερικανικό συμβουλευτικό οίκο που προειδοποιεί κατά της συμμετοχής της Κύπρου στο μετοχικό κεφάλαιο του Φορέα Υλοποίησης (ΑΔΜΗΕ).
Ωστόσο, ακόμη και έτσι, το ερώτημα που παραμένει, είναι τί σχέση έχουν οι μελέτες με την πληρωμή του 2025, η οποία προκύπτει από ρυθμιστική απόφαση της ΡΑΕΚ και διακρατικό πλαίσιο συμφωνίας που δεν συνδέει την εκταμίευση με τεχνική πρόοδο;
Το ζήτημα, λοιπόν, δεν είναι αν η Κύπρος θέλει να πληρώσει, αλλά είναι αν θα τηρήσει την υφιστάμενη ρύθμιση που η ίδια ενέκρινε, εκτός αν την αναθεωρήσει με νέα, τεκμηριωμένη απόφαση.
Μήνυμα στη Τουρκία: «Θα υπάρξουν συνέπειες»
Αμέσως μετά το «μπάχαλο» που προκάλεσε η συνέντευξη Κεραυνού η ελληνική κυβέρνηση ανέβασε τους τόνους, προς την κατεύθυνση της Τουρκίας η οποία είναι και η αιτία των καθυστερήσεων στην υλοποίηση του έργου. Ο Υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης προειδοποίησε για «συνέπειες» σε περίπτωση παρεμπόδισης των εργασιών από «τρίτη χώρα», φωτογραφίζοντας την Τουρκία. «Η Τουρκία επιχείρησε να ακολουθήσει μια πολιτική παρεμπόδισης αυτού του ευρωπαϊκού έργου. Αυτό δεν σταμάτησε την ελληνική προσπάθεια. Οι έρευνες ολοκληρώθηκαν… Η πόντιση του καλωδίου θα συνεχιστεί», είπε, τονίζοντας ότι το έργο είναι «κομμάτι του γεωστρατηγικού παζλ στην Ανατολική Μεσόγειο».
Η δήλωση δεν έμεινε αναπάντητη, με διαρροές της κυβέρνησης Ερντογάν σε τουρκικά ΜΜΕ να την χαρακτηρίζουν ως «αυθάδη απειλή». Η γραμμή της Αθήνας παραμένει σαφής, διαμηνύοντας πως, το έργο είναι ευρωπαϊκό, όχι διμερές «καπρίτσιο», και άρα η παρεμπόδισή του έχει πολιτικό κόστος.
Παράλληλα, ο Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Κωστής Χατζηδάκης, ζήτησε από τη Λευκωσία να ξεκαθαρίσει τη στάση της, λέγοντας: «Κυρίως ωφελημένη θα είναι η Κύπρος… Δεν μπορούν να πληρώνουν μόνο οι Έλληνες φορολογούμενοι», υπογραμμίζοντας την ευρωπαϊκή προτεραιότητα της ηλεκτρικής διασύνδεσης.
Φέτος, κατά τη φάση των ερευνών βυθού σε διεθνή ύδατα, σημειώθηκαν παρενοχλήσεις και αντιδράσεις από την Άγκυρα, με αποτέλεσμα προσωρινές αναστολές και αναπροσαρμογές του προγραμματισμού. Ωστόσο, οι έρευνες δεν σταμάτησαν τελικά, αλλά ολοκληρώθηκαν «σύμφωνα με τον σχεδιασμό», όπως διαβεβαιώνει ο Γιώργος Γεραπετρίτης. Η Αθήνα ξεκαθαρίζει σε όσους ανησυχούν ή αποδίδουν υποχωρητικότητα στη κυβέρνηση, πως η Τουρκία μπορεί να δυσκολεύει, αλλά δεν μπορεί να ακυρώσει μονομερώς ένα ευρωπαϊκό ενεργειακό έργο.
Το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών, πέρα από τις δηλώσεις, έχει θέσει διεθνώς το ζήτημα των παρεμβολών στην πόντιση καλωδίων ως ζήτημα που αγγίζει το Δίκαιο της Θάλασσας και την ελευθερία τοποθέτησης υποθαλάσσιων καλωδίων. Ερωτήσεις ευρωβουλευτών προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καταγράφουν την ανησυχία για πιθανές παραβιάσεις και για το ρίσκο καθυστερήσεων λόγω παρέμβασης «τρίτων».
Πολλαπλά οφέλη και όχι μόνο για τη Κύπρο
Η διασύνδεση Κρήτης–Κύπρου είναι το κρίσιμο κομμάτι που βγάζει την Κύπρο από την ηλεκτρική απομόνωση και τη συνδέει με το ευρωπαϊκό δίκτυο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη χρηματοδοτήσει με €657 εκατομμύρια το έργο, μέσω του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» (CEF). Ωστόσο η υπόθεση δεν αφορά απλώς χρήματα, αλλά είναι πολιτικό μήνυμα ότι η ΕΕ προωθεί διασυνδέσεις που ενισχύουν την ασφάλεια εφοδιασμού και την ενσωμάτωση περισσότερων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, μειώνοντας το κόστος και τις εκπομπές ρύπων.
Στην επίσημη ιστοσελίδα του GSI αναφέρεται ότι το υποθαλάσσιο τμήμα Κύπρος–Κρήτη που είναι 898 χιλιόμετρα, έχει εξασφαλίσει τα €657 εκατομμύρια από την ΕΕ. Η κατασκευή και η εγκατάσταση των καλωδίων έχει αναληφθεί από τη γαλλική εταιρεία Nexans, ενώ ο ΑΔΜΗΕ, μέσω ειδικού φορέα, έχει αναλάβει την υλοποίηση του έργου. Οι προσωρινές εντάσεις με τον κατασκευαστή, όπως η προσωρινή αναστολή πληρωμών προς τη Nexans, και οι καθυστερήσεις λόγω γεωπολιτικού ρίσκου δεν αλλάζουν την κεντρική λογική. Το έργο είναι «γέφυρα» που ρίχνει το κόστος ηλεκτρισμού μακροπρόθεσμα, δίνει εφεδρείες σε περιόδους αιχμής και ανοίγει χώρο για ΑΠΕ χωρίς σοβαρές αυξομειώσεις τιμών.
Σε αυτό το σημείο έχει σημασία η γεωπολιτική διάσταση. Πέρα από την ασφάλεια τροφοδοσίας, το καλώδιο καθορίζει και τις ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο. Συνδέει την Κύπρο με την ευρωπαϊκή αγορά, ενισχύει τον ρόλο της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου και σε δεύτερη φάση, μπορεί να εντάξει και το Ισραήλ, προσφέροντας διαλειτουργικότητα και στρατηγικό βάθος στις ροές ενέργειας της περιοχής. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει χαρακτηρίσει ιστορική την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου – Ελλάδας, διότι τερματίζει την ενεργειακή απομόνωση ενός κράτους μέλους.
Η σφήνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας
Χθες, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ανακοίνωσε ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) ξεκίνησε ποινική έρευνα για «ενδεχόμενα ποινικά αδικήματα» σχετικά με την ηλεκτρική διασύνδεση. Δεν δημοσιοποιήθηκαν πρόσωπα ή συγκεκριμένες πράξεις. Με βάση την πρακτική της EPPO σε παρόμοια έργα υποδομής στην Κύπρο , όπως το τερματικό υγροποιημένου φυσικού αερίου στο Βασιλικό, οι κατηγορίες που συνήθως διερευνώνται αφορούν διαγωνιστικές διαδικασίες, κακοδιαχείριση ευρωπαϊκών κονδυλίων, απάτη ή διαφθορά.
Στο Βασιλικό, η EPPO έχει ανακοινώσει επισήμως έρευνα για «υποψίες απάτης στις προμήθειες, κατάχρησης κοινοτικών πόρων και διαφθοράς». Για το ηλεκτρικό καλώδιο, μένει να φανεί αν υπάρχει ανάλογο αντικείμενο ή κάτι διαφορετικό. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει κάτι άλλο πέραν της δήλωσης του Νίκου Χριστοδουλίδη.
Έχει ενδεχομένως την σημασία του, ότι ο Κύπριος Πρόεδρος είπε ότι η κυβέρνηση του «δεν θα επιτρέψει καμία σκιά» γύρω από τη φήμη και την αξιοπιστία της χώρας. Αυτή η στάση συνηγορεί στο ότι η Λευκωσία θέλει ξεκαθαρίσει θεσμικά την πορεία του έργου, ακόμη κι αν αυτό συνεπάγεται βραχυπρόθεσμες καθυστερήσεις λόγω των ελέγχων.
Οι «δύο μελέτες» του Μάκη Κεραυνού
Ο Μάκης Κεραυνός επικαλέστηκε δύο μελέτες «από ανεξάρτητους και σοβαρούς οργανισμούς» που, όπως είπε, καταλήγουν στο ότι το έργο «δεν είναι βιώσιμο με τους συγκεκριμένους όρους». Ωστόσο, δεν τις κατονόμασε, αν και πληροφορίες που έχουν διαρρεύσει κάνουν αναφορά σε συμβουλευτικό οίκο των ΗΠΑ που εισηγήθηκε να μην επενδύσει η Κυπριακή Δημοκρατία στο μετοχικό κεφάλαιο, αναδεικνύοντας ρίσκα χρηματοδότησης και γεωπολιτικής αβεβαιότητας. Αυτό που αναφέρουν πηγές που ασχολούνται με τα θέματα της ενέργειας σε Ελλάδα και Κύπρο, είναι πως μέχρι να δοθούν επισήμως τα ονόματα και τα πορίσματα αυτών των μελετών, το επιχείρημα του Μ. Κεραυνού φαντάζει πολιτικά και επικοινωνιακά ισχυρό, αλλά τεχνικά ατεκμηρίωτο.
Ακόμη κι αν υποτεθεί ότι οι μελέτες καταλήγουν σε δυσμενή συμπεράσματα για την επένδυση, αυτό δεν συναρτάται με την εκταμίευση του ρυθμιστικού ποσού των €25 εκατομμυρίων για το 2025. Η ανάκτηση αποτελεί ρυθμιστική απόφαση για το κυπριακό σκέλος του έργου και έχει εγκριθεί από την αρμόδια αρχή (ΡΑΕΚ), με σαφή αναφορά σε πενταετή περίοδο 2025–2029 και ανώτατα όρια πληρωμών. Αν το κυπριακό Υπουργείο Οικονομικών θεωρεί ότι η απόφαση είναι προβληματική, ο θεσμικά ορθός δρόμος είναι νέα απόφαση και αναθεώρηση με επίκληση τεχνικών και οικονομικών στοιχείων και όχι μια ad hoc άρνηση πληρωμής που εκθέτει τη χώρα ως αναξιόπιστο εταίρο.
Οι υποχρεώσεις ΑΔΜΗΕ και τα €25 εκ
Από το 2024 ο ΑΔΜΗΕ έχει δημιουργήσει ειδική εταιρεία (Special Purpose Vehicle) για τον ρόλο του φορέα υλοποίησης και χρηματοδότησης του τμήματος του έργου Κρήτη–Κύπρος. Η Ελλάδα έχει θεσμοθετήσει ρυθμίσεις που λαμβάνουν υπόψη το γεωπολιτικό ρίσκο του έργου, ενώ και η ελληνική ρυθμιστική αρχή έχει ορίσει ρυθμιζόμενο έσοδο για το ελληνικό σκέλος από το 2025. Η Κύπρος, με τις αποφάσεις της ΡΑΕΚ, έχει αντίστοιχα ανοίξει την ανάκτηση κόστους από το 2025.
Άρα, όταν ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης μιλά για «υλοποίηση δεσμεύσεων που έχει αναλάβει ο φορέας υλοποίησης», αναφέρεται στο ότι ο ΑΔΜΗΕ οφείλει να τηρήσει τις συμβατικές και τεχνικές του υποχρεώσεις του, αλλά αυτό δεν αναιρεί τις υποχρεώσεις της κυπριακής πλευράς για τα εγκεκριμένα ρυθμιστικά ποσά.
Στο μεταξύ, η γαλλική Nexans που κατασκευάζει το καλώδιο, έχει ήδη προχωρήσει την κατασκευή σημαντικού μέρους του, ενώ υπήρξε και η περίοδος που ο ΑΔΜΗΕ ανέστειλε προσωρινά πληρωμές στην εταιρεία λόγω αβεβαιότητας υλοποίησης του έργου.
Όλα αυτά δείχνουν πόσο «εύθραυστο» είναι το τεχνικό μέρος του έργου όταν απουσιάζει η πολιτική σαφήνεια.
Τι σημαίνει η ρήξη στις σχέσεις Αθηνών – Λευκωσίας;
Οι δηλώσεις Κεραυνού «άναψαν φωτιές» στην Αθήνα και η απαίτηση Χατζηδάκη για «ξεκάθαρη στάση» από τη Λευκωσία, δεν είναι απλώς ρητορική αντιπαράθεση, αλλά συνδέεται με την ανάγκη να τρέξουν τυπικές εγκρίσεις και εκταμιεύσεις. Το μήνυμα της Αθήνας είναι διπλό. Από τη μία αλληλεγγύη στην Κύπρο απέναντι σε εξωτερικές πιέσεις, από την άλλη μηδενική ανοχή σε πολιτικούς ακροβατισμούς που εκθέτουν την αξιοπιστία του κοινού ευρωπαϊκού έργου και φορτώνουν μονομερώς βάρη στον Έλληνα φορολογούμενο.
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης επιχείρησε αποσυμπίεση λέγοντας ότι «δεν υπάρχουν διαφορές με την ελληνική Κυβέρνηση», αλλά το κλίμα παραμένει βαρύ όσο εκκρεμεί η πολιτική έγκριση της πρώτης δόσης των €25 εκατομμυρίων και ο δημόσιος διάλογος στην Κύπρο μένει στη σφαίρα του «ναι μεν, αλλά» με την εντύπωση πως, «οι καλαμαράδες (Ελλαδίτες) θέλουν να μας κλέψουν».
Εμείς τσακωνόμαστε, η ΕΕ πληρώνει
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει χρηματοδοτήσει με €657 εκατομμύρια τη διασύνδεση Κύπρου–Κρήτης και έχει χαρακτηρίσει το εγχείρημα ως Έργο Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (PCI). Αυτό το καθεστώς δεν είναι «τυπικό». Σημαίνει ότι η ΕΕ θεωρεί στρατηγικά αναγκαίο το έργο για την εσωτερική αγορά ενέργειας, για την ασφάλεια εφοδιασμού και για την επίτευξη των κλιματικών στόχων. Με απλά λόγια, η Ευρώπη έχει βάλει πλάτη και περιμένει συνέπεια από Ελλάδα και Κύπρο .
«Δεν γίνεται χωρίς την Κύπρο»
Στο δημόσιο διάλογο επικρατεί σύγχυση ανάμεσα σε δύο διαφορετικά ερωτήματα:
- · Βιωσιμότητα/απόδοση της κυπριακής συμμετοχής ως επενδυτή στο μετοχικό κεφάλαιο του Φορέα Υλοποίησης.
- · Τήρηση ρυθμιστικών αποφάσεων για την ανάκτηση κόστους (€25 εκατομμύρια ετησίως από το 2025 ως το2029), που δεν ταυτίζονται με την επένδυση μετοχικού κεφαλαίου.
Ο Κύπριος Υπουργός Οικονομικών, Μάκης Κεραυνός, φαίνεται να συγχέει τα δύο, επικαλούμενος μελέτες επενδυτικής βιωσιμότητας για να αιτιολογήσει την άρνηση του να τηρήσει μια συμφωνία. Όμως η ρύθμιση της ΡΑΕΚ που κοιτά την ασφάλεια εφοδιασμού και την ευρωπαϊκή προτεραιότητα, έχει δική της λογική, ανεξάρτητη από το αν η Κύπρος μπει μετοχικά ή αν η απόδοση κεφαλαίου κρίνεται επαρκής. Αν η Κυπριακή Δημοκρατία επιθυμεί να τροποποιήσει το πλαίσιο, ο δρόμος είναι θεσμικόςμε νέα διαπραγμάτευση. Μέχρι τότε, η μη αποδέσμευση των €25εκατομμυριων, θέτει σε κίνδυνο σχέσεις εμπιστοσύνης με Ελλάδα και ΕΕ και δίνει επιχειρήματα σε όσους μιλούν για «αναξιοπιστία». Την ίδια ώρα δημιουργεί σκιές καχυποψίας για την Ελλάδα η οποία παρουσιάζεται από κάποιους ως εκβιάστρια.
Αυτό που πρέπει να γίνει -και να γίνει άμεσα- είναι:
- · Να εκκαθαριστεί αν οι «δύο μελέτες» που επικαλείται ο Μάκης Κεραυνός, αφορούν τη μετοχική συμμετοχή (και με ποιους όρους) ή την οικονομία του ρυθμιστικού σκέλους. Η μέχρι σήμερα ενημέρωση υποδεικνύει το πρώτο.
- · Να υλοποιηθούν οι διοικητικές υποχρεώσεις του ΑΔΜΗΕ (άδειες ιδιοκτήτη και διαχειριστή της διασύνδεσης κ.λπ.), τις οποίες έχει θέσει και η κυπριακή πλευρά ως προϋπόθεση σε επιμέρους αποφάσεις.
- · Να διασφαλιστεί ότι οι γεωπολιτικές παρεμβολές από τη Τουρκία, δεν θα τινάξουν στον αέρα τα χρονοδιαγράμματα, κάτι που απαιτεί συντονισμό Αθήνας – Λευκωσίας, με ενιαία φωνή προς Βρυξέλλες και Παρίσι, λόγω εμπλοκής και της Nexans).
Είναι επίσης σημαντικό να αντιληφθούν όλοι, πως το έργο γίνεται, για να τελειώσει η ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου και να μειωθεί η εξάρτηση από ακριβά καύσιμα, με όφελος για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Δεν είναι «πολυτέλεια», είναι ασφάλεια και ανταγωνιστικότητα.
Χρειάζονται καθαρές απαντήσεις
Στο εσωτερικό μέτωπο, η Κύπρος έχει να απαντήσει σε ένα απλό ερώτημα. Τηρεί όσα συμφώνησε για το 2025 ή τα ακυρώνει πολιτικά με επίκληση μελετών που αφορούν κάτι άλλο; Αν επιλέξει το δεύτερο, οφείλει να παρουσιάσει τεκμήρια και να επιδιώξει αναθεώρηση. Διαφορετικά, τροφοδοτείται ένα ρήγμα με την Αθήνα χωρίς λόγο και κυρίως χωρίς όφελος για τους Κύπριους καταναλωτές, που έχουν να κερδίσουν από μια συνδεδεμένη, σταθερή και οικονομικά αποδοτική αγορά ηλεκτρισμού.
Στην πράξη, η μπάλα είναι στο γήπεδο της Λευκωσίας η οποία πρέπει να ξεκαθαρίσει τη στάση της, να σεβαστεί τις δεσμεύσεις της, να ζητήσει από τον ΑΔΜΗΕ την έγκαιρη εκπλήρωση των τεχνικών υποχρεώσεων και από την Ευρώπη να σταθεί εμπράκτως απέναντι σε εξωτερικές προκλήσεις από την Τουρκία. Μόνο έτσι ο GSI θα πάψει να είναι ένα εγχείρημα αβεβαιότητας και θα γίνει πραγματικά η ηλεκτρική γέφυρα που συνδέει την Κύπρο με την Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη.
Πηγή: protothema.gr