Η αύξηση των εισβολών ρωσικών drones στον ευρωπαϊκό εναέριο χώρο έχει προκαλέσει μια βιασύνη μεταξύ των δυτικών συμμάχων να ενισχύσουν τις άμυνές τους. Ωστόσο, η ήπειρος αντιμετωπίζει μια πληθώρα προκλήσεων που δυσχεραίνει την άμεση αντίδραση.
Από τη στιγμή που η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα κατασκευάσει ένα «τείχος κατά των drones», αξιωματούχοι και ηγέτες της βιομηχανίας στις Βρυξέλλες και σε ολόκληρη την Ένωση έσπευσαν να βρουν τρόπους για να το μετατρέψουν σε πραγματικότητα, σημειώνει το Bloomberg.
Η ανακοίνωσή της ήρθε λίγες ώρες μετά την άνευ προηγουμένου απόφαση του ΝΑΤΟ να καταρρίψει drones που εισέβαλαν στον πολωνικό εναέριο χώρο, αποκαλύπτοντας πόσο ανεπαρκείς ήταν οι άμυνες της συμμαχίας, καθώς χρησιμοποίησε ακριβούς πυραύλους εναντίον φθηνότερων drones. Οι ηγέτες της ΕΕ, που θα συναντηθούν ανεπίσημα στην Κοπεγχάγη την Τετάρτη, αναμένεται να προχωρήσουν στο σχέδιο της φον ντερ Λάιεν, αλλά η πολυπλοκότητα και η απαιτούμενη χρηματοδότηση είναι πιθανό να το καθυστερήσουν για τα επόμενα χρόνια.
Χρειάζονται χρόνια για να υλοποιηθεί το σχέδιο
«Δεν μιλάμε για ένα σχέδιο που θα υλοποιηθεί μέσα στα επόμενα τρία ή τέσσερα χρόνια, νομίζω ότι θα χρειαστεί ακόμη περισσότερος χρόνος», δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους σε μια συζήτηση στη Βαρσοβία τη Δευτέρα. «Πρέπει λοιπόν να σκεφτούμε και να δράσουμε με βάση τις προτεραιότητες, και αυτές είναι άλλες, νομίζω», επεσήμανε.
Ο κύριος στόχος της ΕΕ είναι να καθορίσει ποιος θα είναι υπεύθυνος για τον συντονισμό και πώς θα συνδεθούν και θα συγχρονιστούν οι υπάρχουσες εθνικές και περιφερειακές πρωτοβουλίες, ώστε να ξεπεραστούν τα εθνικά όρια, σύμφωνα με άτομα που είναι εξοικειωμένα με το θέμα.
Ανεπαρκής αεροπορική και πυραυλική άμυνα
Ωστόσο, η έντονη κινητικότητα γύρω από τα drones κινδυνεύει να επισκιάσει ένα πιο γενικό πρόβλημα: ότι η Ευρώπη δεν διαθέτει επαρκή αεροπορική και πυραυλική άμυνα και εξαρτάται σχεδόν πλήρως από τις ΗΠΑ για τις δυνατότητες μακράς εμβέλειας, σε μια εποχή που ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ πιέζει την ήπειρο να γίνει πιο αυτοδύναμη.
«Το νούμερο ένα ζήτημα παραμένει η κλασική αεροπορική άμυνα», δήλωσε ο πρόεδρος της Λετονίας Έντγκαρς Ρίνκεβιτς σε συνέντευξή του στο Bloomberg την Τρίτη. Αν και αναγνώρισε ότι τα drones είναι «ένας πολύ σημαντικός παράγοντας του πολέμου», προειδοποίησε να μην «πάμε στο άλλο άκρο» και να ξεχάσουμε άλλα πιο επείγοντα ζητήματα.
Αναφερόμενος στην πρόσφατη εισβολή τριών ρωσικών μαχητικών αεροσκαφών στον εναέριο χώρο της Εσθονίας, ο Ρίνκεβιτς τόνισε τη σημασία που έχει για το ΝΑΤΟ να επανεξετάσει τους κανόνες σύμφωνα με τους οποίους η συμμαχία αναλαμβάνει στρατιωτική δράση σε τέτοιες καταστάσεις.
Το κύριο ζήτημα, το οποίο αναγνωρίζεται από πολλούς στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, είναι η δυσκολία των θεσμικών οργάνων και της παραδοσιακά αργοκίνητης αμυντικής βιομηχανίας να συμβαδίσουν με την ταχύτητα με την οποία εξελίσσεται η τεχνολογία των drones.
«Η εξαιρετική τεχνολογία του 2024 δεν είναι πλέον εξαιρετική τον Οκτώβριο του 2025», δήλωσε ο Ρίνκεβιτς. «Όλοι καταλαβαίνουν τώρα ότι έπρεπε να είχαμε αυτό το τείχος drones πέρυσι ή πριν από δύο χρόνια».
Το πρόβλημα της χρηματοδότησης
Μια άλλη δυσκολία στην ενίσχυση των ανατολικών συνόρων της Ευρώπης είναι τα χρήματα. Τα κράτη μέλη έχουν μόνο δύο μήνες για να παρουσιάσουν έργα που θα χρηματοδοτηθούν από το ταμείο δανείων της Ένωσης ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ, ενώ δεν προβλέπεται άλλη χρηματοδότηση μέχρι την έναρξη του νέου προϋπολογισμού το 2028.
Στο πλαίσιο της στήριξής της προς την Ουκρανία, η ΕΕ ανακοίνωσε ότι 6 δισεκατομμύρια ευρώ από δάνειο της G7 προς την Ουκρανία, το οποίο χρηματοδοτείται από τα έκτακτα κέρδη από τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, θα διατεθούν εκ των προτέρων για μια «συμμαχία drones» με την Ουκρανία.
Σύμφωνα με πρόσωπο που είναι εξοικειωμένο με το θέμα, μέχρι το τέλος του έτους θα πρέπει να διατεθούν έως και 4 δισεκατομμύρια ευρώ. Αν και τα χρήματα αυτά προορίζονται κυρίως για την Ουκρανία, υπήρχε η ελπίδα ότι ένα μέρος τους θα μπορούσε να ωφελήσει την Ευρώπη, παρέχοντάς της πρόσβαση στην ουκρανική τεχνολογία ή κάνοντας τις εταιρείες με έδρα την Ουκρανία να παράγουν προϊόντα για την ΕΕ.
Το Κίεβο έχει αναπτύξει απαράμιλλη τεχνογνωσία στην καταπολέμηση των εισβολών με drones μετά από περισσότερα από 3,5 χρόνια πολέμου.
Όσον αφορά τα χρήματα, η Γερμανία αναμένει διαφωνίες μεταξύ των ηγετών της ΕΕ στην Κοπεγχάγη σχετικά με τον τρόπο χρηματοδότησης των ευρωπαϊκών εμβληματικών έργων, όπως το τείχος κατά των drones, σύμφωνα με αξιωματούχους στο Βερολίνο.
Ενώ η μεγαλύτερη οικονομία της Ένωσης αυξάνει μαζικά τις αμυντικές της δαπάνες και αναμένει από άλλες πρωτεύουσες να πράξουν το ίδιο σε εθνικό επίπεδο, είναι αντίθετη σε οποιαδήποτε κοινή δανειοδότηση σε αυτό το στάδιο, πρόσθεσαν.