Οι Ηνωμένες Πολιτείες εμφανίζονται κοντά στο να εμπλακούν στη σύγκρουση του Ισραήλ με το Ιράν, με ένα πιθανό χτύπημα στις βασικές πυρηνικές εγκαταστάσεις της χώρας - συμπεριλαμβανομένου του εργοστασίου εμπλουτισμού καυσίμων Fordow, το οποίο είναι κρυμμένο βαθιά μέσα σε ένα βουνό, σύμφωνα με ανάλυση του CNN.
Λίγες ημέρες μετά τις επιθέσεις του Ισραήλ κατά του Ιράν και του πυρηνικού του προγράμματος, οι Ισραηλινοί ηγέτες περιμένουν να μάθουν αν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ θα τους βοηθήσει να ολοκληρώσουν τη δουλειά.
Ο Τραμπ σκέφτεται όλο και περισσότερο τη χρήση αμερικανικών στρατιωτικών μέσων για να πλήξει τις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις και δεν του αρέσει η ιδέα μιας διπλωματικής λύσης στην κρίση, δήλωσαν στο CNN δύο αξιωματούχοι που γνωρίζουν τις τρέχουσες συζητήσεις.
«Μπορεί να το κάνω, μπορεί και να μην το κάνω. Θέλω να πω, κανείς δεν ξέρει τι θα κάνω. Μπορώ να σας πω αυτό, ότι το Ιράν έχει πολλά προβλήματα και θέλει να διαπραγματευτεί. Και είπα, γιατί δεν διαπραγματευτήκατε μαζί μου πριν από όλο αυτό τον θάνατο και την καταστροφή», δήλωσε ο Τραμπ στους δημοσιογράφους στον Λευκό Οίκο την Τετάρτη.
Αναλυτές προειδοποιούν ότι μια επίθεση των ΗΠΑ στο Ιράν θα μπορούσε να συμπαρασύρει σε ένα τέλμα ακόμη πιο βαθύ από τους πολέμους στο Ιράκ και το Αφγανιστάν - μια παρατεταμένη αντιπαράθεση που θα μπορούσε να διαρκέσει όσο διαρκεί η προεδρία του Τραμπ και να απαιτήσει βαρύ φόρο σε αμερικανικές ζωές και πόρους με εντολή του Ισραήλ.
«Οποιαδήποτε επίθεση από τις ΗΠΑ θα οδηγήσει σε πλήρους κλίμακας επίθεση από τους Ιρανούς κατά των αμερικανικών βάσεων στην περιοχή και σε έναν πόλεμο πλήρους κλίμακας μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν», δήλωσε στο CNN η Trita Parsi, εκτελεστική αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Quincy στην Ουάσινγκτον.
Η Τεχεράνη μπορεί να μην είναι σε θέση να αντέξει μια μακρά μάχη με τις ΗΠΑ, αλλά δεν θα είναι ένας εύκολος πόλεμος ούτε για την Ουάσινγκτον, είπε.
«Το Ιράν είναι μια πολύ μεγάλη χώρα, πράγμα που σημαίνει ότι θα υπάρχει ένας πολύ μεγάλος αριθμός στόχων που θα πρέπει να χτυπήσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες για να εξουδετερώσουν την ικανότητα του Ιράν να αντεπιτεθεί», δήλωσε η Parsi.
«Το κουτί της Πανδώρας»
Ένα αμερικανικό χτύπημα στο Ιράν θα άνοιγε ένα «κουτί της Πανδώρας» και «πιθανότατα θα εξαντλούσε το υπόλοιπο της προεδρίας του προέδρου Τραμπ», δήλωσε στο CNN η Έλι Γερανμαγιέ, ανώτερη συνεργάτης πολιτικής στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων.
«Μόλις ανοίξετε αυτό το κουτί της Πανδώρας, δεν έχουμε ιδέα πού θα πάνε τα πράγματα», επεσήμανε. «Ο Τραμπ έχει, στο παρελθόν, απομακρυνθεί από το χείλος του πολέμου με το Ιράν, έχει τη δυνατότητα να το κάνει ξανά», πρόσθεσε.
Το Ιράν «δεν πρόκειται να παραδοθεί»
Το Ιράν θεωρεί ήδη τις ΗΠΑ συνυπεύθυνες για τις επιθέσεις του Ισραήλ, υποστηρίζοντας ότι οι Ισραηλινοί επιτίθενται με αμερικανικά όπλα - και ορισμένοι Ιρανοί αξιωματούχοι έχουν δηλώσει ότι η Τεχεράνη έχει ήδη προετοιμαστεί για έναν «ολοκληρωμένο, παρατεταμένο πόλεμο».
Την Τετάρτη, ο ανώτατος ηγέτης Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, δήλωσε ότι το Ιράν δεν θα υποχωρήσει, μία ημέρα αφότου ο Τραμπ κάλεσε σε «άνευ όρων παράδοση» σε ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
«Ας γνωρίζουν οι Αμερικανοί ότι το ιρανικό έθνος δεν πρόκειται να παραδοθεί και οποιαδήποτε στρατιωτική επέμβαση εκ μέρους τους θα οδηγήσει αναμφίβολα σε ανεπανόρθωτη ζημιά», ανέφερε ο Χαμενεΐ σε διάγγελμα.
Η άμεση εμπλοκή των ΗΠΑ στη σύγκρουση θα μπορούσε να αναγκάσει το Ιράν να ενεργοποιήσει ό,τι έχει απομείνει από τους πληρεξουσίους του στο Ιράκ, την Υεμένη και τη Συρία, οι οποίοι στο παρελθόν έχουν εξαπολύσει επιθέσεις σε αμερικανικούς στόχους στην περιοχή.
Γνωρίζοντας ότι δεν μπορεί να κερδίσει άμεσα μια σύγκρουση εναντίον του Ισραήλ και των ΗΠΑ, οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η Τεχεράνη θα μπορούσε να επιδιώξει να εμπλακεί σε έναν πόλεμο φθοράς, όπου προσπαθεί να εξαντλήσει τη θέληση ή την ικανότητα του αντιπάλου της να πολεμήσει σε μια παρατεταμένη και επιζήμια σύγκρουση, όπως έκανε κατά τη διάρκεια του δεκαετούς πολέμου που διεξήγαγε με το Ιράκ του Σαντάμ Χουσεΐν τη δεκαετία του 1980.
«Η ιρανική στρατηγική της επιβίωσης και των αντεπιθέσεων, μπορεί και να αναγκάσει τον Τραμπ να προσπαθήσει τελικά να συντομεύσει τον πόλεμο, όπως έκανε στην Υεμένη», τόνισε η Parsi.
«Πόλεμος φθοράς»
Μετά από μήνες επιθέσεων στους υποστηριζόμενους από το Ιράν αντάρτες Χούθι της Υεμένης, οι ΗΠΑ τον Μάιο συνήψαν συμφωνία κατάπαυσης του πυρός με την ομάδα, προς απογοήτευση του Ισραήλ.
«Ιδού πώς η Τεχεράνη βλέπει την πιθανότητα να κερδίσει έναν τέτοιο πόλεμο φθοράς», έγραψε στο Χ ο Abdolrasool Divsallar, ανώτερος ερευνητής στο Ινστιτούτο Έρευνας για τον Αφοπλισμό του ΟΗΕ: «Επωφελούμενη μακροπρόθεσμα από τις επιθετικές της δυνατότητες και εξαντλώντας τις συνδυασμένες αμυντικές δυνάμεις ΗΠΑ-Ισραήλ».
«Η είσοδος των ΗΠΑ σε αυτόν τον πόλεμο είναι μια κακή και δαπανηρή απόφαση για όλους», πρόσθεσε ο Divsallar.
Όχι το τέλος του πυρηνικού προγράμματος
Σε μια ανάρτηση στο Χ στην περσική γλώσσα που απευθυνόταν στον Τραμπ, ο πρώην Ιρανός διαπραγματευτής για τα πυρηνικά Hossein Mousavian, ο οποίος ζει τώρα στο Νιου Τζέρσεϊ, κάλεσε τον πρόεδρο να είναι ένας «πρόεδρος της ειρήνης», προειδοποιώντας ότι ένα χτύπημα στο Fordow θα ήταν τόσο άκαρπο - καθώς το Ιράν έχει πιθανότατα μετακινήσει κάποιες από τις προηγμένες φυγόκεντρες σε άλλες τοποθεσίες - όσο και πιθανό να ωθήσει το Ιράν στην αναζήτηση πυρηνικής βόμβας.
«Με μια λάθος απόφαση, μπορεί όχι μόνο να είστε υπεύθυνος για την απόφαση του Ιράν να κατασκευάσει μια πυρηνική βόμβα, αλλά και να οδηγήσετε τις Ηνωμένες Πολιτείες σε έναν πόλεμο του οποίου οι συνέπειες για τον αμερικανικό λαό θα είναι πολύ πιο επιζήμιες από τις αμερικανικές επιθέσεις στο Αφγανιστάν και το Ιράκ», έγραψε ο Mousavian.
Η Parsi δήλωσε ότι αν το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν καταστραφεί, θα μπορούσε να είναι απλώς θέμα χρόνου να κατασκευαστεί μια βόμβα, αν η κυβέρνηση επιλέξει να το κάνει.
«Οι Ιρανοί έχουν την τεχνογνωσία και την ικανότητα να ξαναχτίσουν τα πάντα», ανέφερε η Parsi. «Το μόνο που θα κάνει μια επίθεση είναι ότι το πάει πίσω, ενώ αυξάνει δραματικά το κίνητρο του Ιράν να κατασκευάσει ένα πυρηνικό όπλο», πρόσθεσε.
Το Fordow
Το Fordow θεωρείται ο πιο δύσκολος και περιζήτητος στόχος για το Ισραήλ στην επιθυμία του να καταστρέψει την πυρηνική υποδομή του Ιράν. Αλλά το τι ακριβώς βρίσκεται μέσα στις μυστικές εγκαταστάσεις είναι ασαφές, σημείωσε Parsi.
«Ο κύριος εμπλουτισμός γινόταν στη Νατάνζ (πυρηνική εγκατάσταση). Το Fordow έκανε άλλα πράγματα, περισσότερη έρευνα», είπε, προσθέτοντας ότι δεν είναι απολύτως σαφές πού διατηρεί το Ιράν το απόθεμα εμπλουτισμένου ουρανίου.
Το αν ένα αμερικανικό χτύπημα μπορεί να καταστρέψει με επιτυχία το συγκρότημα που είναι κρυμμένο βαθιά σε ένα βουνό κοντά στην ιερή πόλη Κομ παραμένει επίσης ασαφές.
Οι κύριες αίθουσες του Fordow βρίσκονται περίπου 80 έως 90 μέτρα κάτω από το έδαφος - ασφαλείς από κάθε αεροπορική βόμβα που είναι γνωστό ότι διαθέτει το Ισραήλ.
Ο Yechiel Leiter, πρεσβευτής του Ισραήλ στις ΗΠΑ, έχει πει ότι μόνο η Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ διαθέτει το όπλο που μπορεί να καταστρέψει τον χώρο. Αλλά οι αναλυτές προειδοποιούν ότι δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι ακόμη και η αμερικανική βόμβα «bunker buster» - η GBU-57/B, γνωστή ως Massive Ordnance Penetrator - θα μπορούσε να κάνει τη δουλειά.
Πιθανή ραδιενέργεια
Οι αδιάκοποι βομβαρδισμοί του Ισραήλ κατά του Ιράν και των πυρηνικών του εγκαταστάσεων έχουν προκαλέσει περιφερειακές ανησυχίες για πιθανή ραδιενεργό νέφος, το οποίο θα μπορούσε να εξαπλωθεί πολύ πέρα από τα σύνορα του Ιράν σε περίπτωση που χτυπηθεί ένα πυρηνικό εργοστάσιο.
Το Ιράν διαθέτει μόνο ένα πυρηνικό εργοστάσιο, το οποίο βρίσκεται στη νοτιοανατολική πόλη Μπουσέρ - και το Ισραήλ δεν το έχει βάλει στο στόχαστρο.
Ο βομβαρδισμός του Fordow δεν θα δημιουργούσε τον ίδιο κίνδυνο με τον βομβαρδισμό ενός πυρηνικού αντιδραστήρα, δήλωσαν δύο ειδικοί στο CNN.
Ο Scott Roecker, αντιπρόεδρος για την Ασφάλεια Πυρηνικών Υλικών στην Πρωτοβουλία για την Πυρηνική Απειλή, ανέφερε ότι δεν θα υπήρχε μεγάλος κίνδυνος διασποράς ραδιενέργειας στο Fordow, «επειδή αυτό το εμπλουτισμένο ουράνιο είναι φρέσκο, όπως το αποκαλούμε στη βιομηχανία».
«Δεν έχει περάσει από αντιδραστήρα, και έτσι δεν θα υπήρχε ραδιενέργεια που θα εξαπλώνονταν σε μεγάλη έκταση, όπως θα συνέβαινε, για παράδειγμα, αν βομβάρδιζαν το Μπουσέρ, το λειτουργικό πυρηνικό εργοστάσιο, που θα είχε ως αποτέλεσμα τη διασπορά μεγάλης ποσότητας ραδιενέργειας», επεσήμανε.
«Θα ήταν διασκορπισμένη γύρω από την περιοχή, και επειδή είναι θαμμένη και υπόγεια, δεν ξέρω πόση από αυτή θα απελευθερωνόταν καν», πρόσθεσε ο Roecker.
Ο Behnam Ben Taleblu, ανώτερος διευθυντής του προγράμματος για το Ιράν στο Ίδρυμα για την Υπεράσπιση των Δημοκρατιών (FDD), μια φιλοϊσραηλινή δεξαμενή σκέψης με έδρα την Ουάσιγκτον, περιέγραψε την πιθανή ζημιά ως χημικό πρόβλημα - ένα διαφορετικό είδος ραδιενεργών καταλοίπων από τον βομβαρδισμό ενός πυρηνικού αντιδραστήρα.
Θα υπήρχε κάποια ανησυχία, είπε, αλλά σημείωσε ότι ο κίνδυνος δεν είναι τόσο μεγάλος όσο το χτύπημα ενός ενεργού αντιδραστήρα.