Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο Σύροι έχουν επαναπατριστεί από τον Δεκέμβριο του 2024 και την ανατροπή του καθεστώτος 'Ασαντ, πρόκειται ωστόσο για μετανάστες οι οποίοι είχαν καταφύγει στις γειτονικές χώρες. Από τους Σύρους που ζουν, αντιθέτως, στην Γερμανία, ελάχιστοι αποφασίζουν να επιστρέψουν στον τόπο καταγωγής τους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) που παρουσιάζει η BILD, στο τέλος του 2024 είχαν καταγραφεί 4,5 εκατομμύρια Σύροι σε γειτονικές χώρες της Συρίας. Μετά την πτώση του Μπασάρ αλ-'Ασαντ και τον τερματισμό του 13ετούς εμφυλίου, η UNHCR εκτιμά τώρα ότι έχουν επαναπατριστεί πολύ περισσότεροι από ένα εκατομμύριο Σύροι, με τον αριθμό να αυξάνεται συνεχώς. Μέχρι σήμερα, μόνο από την Τουρκία έχουν επιστρέψει 550.000 Σύροι, από τον Λίβανο 320.000 και από την Ιορδανία 152.000. Δεκάδες χιλιάδες έχουν επαναπατριστεί ακόμη από την Αίγυπτο και το Ιράκ.
Δεν είναι παρόλα αυτά σαφές πώς θα εξελιχθεί η τάση, καθώς οι περισσότερες από αυτές τις χώρες, σε συνεργασία με τα Ηνωμένα Έθνη, εφαρμόζουν προγράμματα «Go and See», επιτρέποντας στους Σύρους να επισκεφθούν την πατρίδα τους χωρίς να χάσουν αυτομάτως το καθεστώς προστασίας τους. Μελέτη της UNHCR αναδεικνύει ακόμη ότι, εκτός από την «εθνική ταυτότητα» που ωθεί τους Σύρους να επαναπατριστούν, σημαντικοί παράγοντες είναι επίσης το αυξανόμενο κόστος ζωής στη χώρα υποδοχής και οι περιορισμένες προοπτικές απασχόλησης.
Την ίδια ώρα στην Γερμανία, όπου ζουν σήμερα 947.833 Σύροι - οι περισσότεροι εκ των οποίων με καθεστώς αναγνωρισμένου πρόσφυγα -, μόνο 2.869 έχουν επιστρέψει στη χώρα τους, επωφελούμενοι από την οικονομική στήριξη των 4.000 ευρώ ανά οικογένεια που δίνει το γερμανικό κράτος για τους οικειοθελώς επαναπατριζόμενους. Ταυτόχρονα, μόνο το 2024 πολιτογραφήθηκαν Γερμανοί περισσότεροι από 80.000 Σύροι. Οι αφίξεις Σύρων στην Γερμανία δεν έχουν πάντως ανακοπεί ούτε μετά την πτώση του καθεστώτος 'Ασαντ: από τον περασμένο Δεκέμβριο έχουν ζητήσει άσυλο τουλάχιστον 20.000 Σύροι. Επιπλέον, η σημερινή ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχει ακυρώσει απόφαση της προηγούμενης κυβέρνησης για συμμετοχή σε προγράμματα «Go and See».
Το ζήτημα έχει τεθεί στην κορυφή της ατζέντας της κυβέρνησης του Φρίντριχ Μερτς (CDU), ο οποίος έχει υποσχεθεί δραστικό περιορισμό των αφίξεων και σταθερή πολιτική απελάσεων. Υπό αυτό το πρίσμα, οι πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ, ο οποίος εξέφρασε επιφυλάξεις σχετικά με το εάν μπορεί κανείς να ζήσει αξιοπρεπώς σήμερα στην Συρία, ήταν αναμενόμενο να προκαλέσουν αντιδράσεις, ακόμη και εντός του κόμματός του. Χθες μάλιστα παρενέβη στην διένεξη και ο καγκελάριος, τονίζοντας ότι «ο εμφύλιος στην Συρία τελείωσε και δεν συντρέχει πλέον λόγος χορήγησης ασύλου στην Γερμανία». Ο κ. Μερτς κάλεσε μάλιστα τον Σύρο πρόεδρο Άχμεντ αλ Σαρά στο Βερολίνο, προκειμένου να συζητήσουν τα σχέδια επαναπατρισμού των συμπατριωτών του.