Να γιατί το Ντονέτσκ παραμένει κεντρικό σημείο σε κάθε συζήτηση για ειρήνη: επειδή η Μόσχα το χρησιμοποιεί ως μοχλό πίεσης και πρόσχημα για την επιθετικότητά της.
Ποιο ήταν το αφήγημα του Πούτιν όταν διεύρυνε τον πόλεμο;
Το 2022 ο Πούτιν ισχυρίστηκε ότι εισέβαλε για να «προστατεύσει» πληθυσμούς που δήθεν υφίσταντο εκφοβισμό και γενοκτονία επί οκτώ χρόνια — μια κατηγορία που Ουκρανία και Δύση χαρακτήρισαν κατασκευασμένη, εργαλείο για να δικαιολογηθεί ένας πόλεμος καθαρά επεκτατικός.
Η επίκληση του Πούτιν στη ρωσόφωνη παρουσία στο Ντονέτσκ και το Λουχάνσκ λειτούργησε ως πολιτικό προπέτασμα για να συγκαλυφθεί η ρωσική ανάμιξη από το 2014 και η de facto υποστήριξη των αυτονομιστικών δυνάμεων.
Η ανατολική Ουκρανία έγινε πεδίο ανταλλαγής κατηγοριών για επιθέσεις σε πόλεις και αμάχους. Τα Ηνωμένα Έθνη υπολογίζουν χιλιάδες θύματα ανάμεσα στο 2014 και το 2022, δείχνοντας πως η περιοχή ήταν εύφλεκτη πολύ πριν η Μόσχα αποφασίσει να «λύσει» το ζήτημα με πλήρη εισβολή.
Στρατιωτική σημασία του Ντονέτσκ
Το τμήμα του Ντονέτσκ που θέλει η Ρωσία περιλαμβάνει οχυρωμένες πόλεις όπως το Σλαβιάνσκ και το Κραματόρσκ — δυτικά των οποίων το έδαφος ανοίγει και γίνεται πιο εύκολο για ρώσικη προέλαση.
Αν η Ρωσία αποκτούσε τον πλήρη έλεγχο, θα είχε διάδρομο για να σπρώξει τις γραμμές της μέχρι τον Δνίπρο.
Για το Κίεβο, η απώλεια αυτών των περιοχών δεν θα ήταν απλώς στρατιωτική ήττα· θα ήταν μια επιτάχυνση της επόμενης ρωσικής επιθετικότητας.
Οι απώλειες και το πολιτικό βάρος
Από το Μπαχμούτ μέχρι τα χωριά γύρω από το μέτωπο, και οι δύο πλευρές έχουν πληρώσει ακριβά. Η Ρωσία δεν δίστασε να ρίξει χιλιάδες κατάδικους στη «μηχανή κρέατος» των Wagner για να κερδίσει λίγα χιλιόμετρα.
Αυτές οι θυσίες έχουν κάνει το Ντονέτσκ σύμβολο — και στη Μόσχα και στο Κίεβο — και άρα πιο δύσκολο να μπει στο τραπέζι ως ανταλλάξιμο κομμάτι γης.
Δεξαμενές σκέψης εκτιμούν ότι η Ρωσία δεν δείχνει ρυθμό που να υποδηλώνει άμεση κατάληψη όλης της περιφέρειας. Παρ’ όλα αυτά το Κρεμλίνο συνεχίζει να παρουσιάζει την κατάσταση σαν τετελεσμένο, προβάλλοντας την εικόνα ότι η πλήρης κατάληψη του Ντονμπάς είναι απλώς θέμα χρόνου.
Η οικονομική διάσταση
Το Ντονέτσκ κάποτε ήταν η βαριά βιομηχανική καρδιά της Ουκρανίας — άνθρακας, χάλυβας, σπάνιες γαίες, τιτάνιο. Σήμερα πολλά έχουν ισοπεδωθεί από τον πόλεμο, αλλά ο έλεγχος των εναπομεινάντων πόρων παραμένει στρατηγικός.
Και αυτό εξηγεί γιατί η Μόσχα δεν θέλει απλώς μια «ζώνη προστασίας» αλλά τον πλήρη έλεγχο της περιοχής.
Το πολιτικό κόστος για Πούτιν και Ζελένσκι
Για τον Πούτιν, που έχει αυτοχριστεί «προστάτης των Ρώσων παντού», το Ντονέτσκ είναι κομμάτι της προσωπικής του αφήγησης.
Για τον Ζελένσκι, η απώλεια ουκρανικών εδαφών χωρίς μάχη θα ισοδυναμούσε με πολιτική αυτοκτονία και για πολλούς Ουκρανούς, με προδοσία. Δεν είναι τυχαίο που η πλειοψηφία εξακολουθεί να απορρίπτει κάθε ιδέα εδαφικών παραχωρήσεων.
Το ουκρανικό σύνταγμα απαιτεί δημοψήφισμα για αλλαγές συνόρων· δεν είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης που ο πρόεδρος απλώς «υπογράφει».
Παρόλες τις δηλώσεις ξένων ηγετών, το Κίεβο παραμένει σταθερό: η παράδοση γης που ήδη ελέγχει είναι κόκκινη γραμμή.