O Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, θα μεταβεί στις Βρυξέλλες για μια κρίσιμη συνάντηση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αύριο, Πέμπτη, τη στιγμή που η φήμη ως «οραματιστή» της Ευρώπης μοιάζει να έχει χαθεί εδώ και καιρό και να έχει αντικατασταθεί από εκείνη του αρχηγού «χαλάστρα».
Καθώς οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης συγκεντρώνονται για να διαμορφώσουν την απάντησή τους στις υπαρξιακές κρίσεις που αντιμετωπίζει η Γηραιά Ηπειρος – από την άνοδο της Ακροδεξιάς έως την αποτροπή μιας κακής συμφωνίας Τραμπ και Πούτιν για το Ουκρανικό– δεν μπορούν πλέον να βασιστούν στις μεγαλεπήβολες ιδέες του Μακρόν.
Συζητήσεις του Politico με 10 διπλωμάτες και αξιωματούχους από όλη την Ε.Ε., οι οποίοι μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας, δείχνουν ότι ο εγχώριος «πονοκέφαλος» που αντιμετωπίζει ο Μακρόν καθώς και η εστίαση στην υστεροφημία του τον έχουν καταστήσει μάλλον εμπόδιο παρά κινητήρια δύναμη για την πρόοδο.
Η πρόταση της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, για «τείχος από drones», με στόχο την προστασία του ευρωπαϊκού εναερίου χώρου από τις αυξανόμενες ρωσικές παραβιάσεις, είναι «μη ρεαλιστική», σύμφωνα με τον Γάλλο πρόεδρο.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, είχε την ιδέα απλοποίησης της διαδικασίας ένταξης νέων μελών στην Ε.Ε. μέσω της κατάργησης της υποχρεωτικής ομοφωνίας. Η Γαλλία, όμως, δεν προτίθεται να παραιτηθεί από το δικαίωμά της να ασκεί βέτο.
Θα κάνει τον πλανήτη σπουδαίο ξανά (;)
Ισως κάποια μέρα. Αλλά, όπως φαίνεται, για τον Μακρόν δεν είναι αυτή η κατάλληλη στιγμή για να δώσει μάχες που στο παρελθόν αποτελούσαν για εκείνον ορόσημα: να δοθούν, δηλαδή, οδηγίες στις εταιρείες να ελέγχουν τους διεθνείς προμηθευτές τους σε ό,τι αφορά τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την επιβάρυνση του περιβάλλοντος. Ή, όπως προσθέτει το Politico, για τους κλιματικούς στόχους που έχουν τεθεί για το 2040.
Ο Μακρόν, τους τελευταίους μήνες, έχει γίνει πιο επιφυλακτικός απέναντι σε προτάσεις που θα μπορούσαν να προκαλέσουν αντιδράσεις εντός της Γαλλίας, καθώς και πολύ πιο ευέξαπτος με προτάσεις που δεν ελέγχει.
Τις τελευταίες εβδομάδες, ο Γάλλος πρόεδρος καλεί σε περισσότερους ελέγχους για τη μετανάστευση, ενώ παράλληλα πιέζει για νέα μέτρα που θα περιορίζουν την πρόσβαση των παιδιών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και προτείνει να ισχύσουν εξαιρέσεις για τις αυτοκινητοβιομηχανίες σε ό,τι αφορά τους «πράσινους» στόχους. Ολα αυτά, σύμφωνα με το Politico, είναι πολύ μακριά από το ευρωπαϊκό «όνειρο».
«Αυτός είναι ένας Μακρόν που έχει πνιγεί στα εγχώρια προβλήματα», αναφέρει ένας διπλωμάτης της Ε.Ε. «Δεν είναι πια ο Ευρωπαίος πρωταθλητής που κάποτε γνωρίζαμε».
«Δεν είναι πια ο ίδιος»
Λαμβάνοντας υπόψη τις αλλαγές με τις οποίες έχει έρθει αντιμέτωπη η Ευρωπαϊκή Ενωση την τελευταία δεκαετία, είναι δύσκολο να υποτιμήσει κανείς την επιρροή και τη διορατικότητα του Μακρόν. Μιλώντας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης το 2017, υποστήριξε έντονα την ιδέα μιας πιο ισχυρής Ευρώπης που δεν θα είναι τόσο εξαρτημένη από τους εξωτερικούς εταίρους της, είτε σε επίπεδο κατασκευής αγαθών είτε σε ό,τι αφορά τον τομέα της Αμυνας.
Η έκκλησή του αυτή, όμως, δεν εισακούστηκε εκείνο τον καιρό. Σήμερα, ωστόσο, η Κομισιόν και οι ηγέτες του μπλοκ υιοθετούν το «ευαγγέλιο» του Μακρόν για «στρατηγική αυτονομία», καθώς προσπαθούν να μειώσουν την εξάρτησή τους από την Κίνα και να ενισχύσουν τις στρατιωτικές ικανότητες της Ευρώπης απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα και την αποστασιοποίηση των ΗΠΑ.
Ο Μακρόν απέκτησε έτσι το παρατσούκλι του «επικεφαλής στοχαστή» της Ε.Ε. και η «χιονοστιβάδα» πρωτοβουλιών και ιδεών για μεταρρυθμίσεις στην Ευρώπη έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στα πρώτα στάδια της ανάδειξής του ως σημαντικού ηγέτη στη διεθνή σκηνή.
Σήμερα όμως, σύμφωνα και πάλι με το Politico, έχει γίνει πλέον σαφές ότι η πολιτική πορεία του Μακρόν και η υστεροφημία του πιάνουν πολύ χώρο στα σχέδιά του.
Αυτό φαίνεται μεταξύ άλλων και στα σχέδια διεύρυνσης της Ε.Ε. Ο Μακρόν θεωρείτο ανέκαθεν υποστηρικτής της ένταξης νέων μελών στο μπλοκ για την ενίσχυση της οικονομικής και γεωπολιτικής επιρροής του.
Υποστήριξε τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας ως ενός είδους «αίθουσας αναμονής» για τα επίδοξα μέλη της Ε.Ε. το 2022 και έναν χρόνο αργότερα δεσμεύτηκε να φέρει τις υποψήφιες για ένταξη χώρες εντός του μπλοκ το «όσο το δυνατόν γρηγορότερα».
Δεν αποτελεί επομένως ιδιαίτερη έκπληξη που οι σύμμαχοι του Μακρόν δυσκολεύονται να καταλάβουν την απόφασή του να εναντιωθεί στην πρόταση του Αντόνιο Κόστα για άρση του βέτο σε κάποια στάδια της διαδικασίας ένταξης. Ενα υψηλόβαθμο μέλος της ομάδας «Reform» του Μακρόν στο Ευρωκοινοβούλιο δήλωσε ότι η κίνηση αυτή έρχεται σε «πλήρη αντίθεση» με τις παλαιότερες δεσμεύσεις του.
«Πρόκειται για θεμελιώδες σφάλμα», τόνισε η εν λόγω πηγή στο Politico.
Σύμφωνα με υψηλόβαθμο συνεργάτη του Μακρόν, ο Γάλλος πρόεδρος δεν διαθέτει αυτή τη στιγμή το πολιτικό κεφάλαιο για να στηρίξει κάποιες από τις ίδιες του τις φιλοδοξίες, ιδιαίτερα εκείνες που δίνουν «τροφή» στους Ευρωσκεπτικιστές και στο ακροδεξιό κόμμα της Λεπέν.
«Δεν είναι η σωστή στιγμή, έχουμε την Ακροδεξιά ακριβώς από πίσω μας», δήλωσε η ίδια πηγή.
«Οποιαδήποτε αναφορά σε ένταξη της Αλβανίας ή του Μαυροβουνίου στην Ενωση θα είναι ένα δώρο για… τη Λεπέν», πρόσθεσε, σημειώνοντας ότι οι Γάλλοι αγρότες θα είναι οι πρώτοι που θα βγουν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν κατά της ένταξης της Ουκρανίας, που αποτελεί έναν «γίγαντα» στον τομέα της γεωργίας.
Φθίνουσα επιρροή
Παράλληλα, η γαλλική επιρροή στις Βρυξέλλες φαίνεται πως έχει πέσει θύμα του «χάους» που επικρατεί εντός της χώρας. Ο Μακρόν έχει αλλάξει πέντε πρωθυπουργούς σε λιγότερο από δύο χρόνια και σχεδόν αναγκάστηκε να αναζητήσει έναν έκτο όταν ο Λεκορνί παραιτήθηκε μόλις 14 ώρες πριν από τη σύσταση της πρώτης του κυβέρνησης. Ο Γάλλος πρόεδρος, ωστόσο, διόρισε εκ νέου τον Λεκορνί και η κρίση καταλάγιασε, τουλάχιστον προσωρινά.
Παρά το γεγονός ότι διαδοχικές γαλλικές κυβερνήσεις είχαν παρόμοιες απόψεις σε ό,τι αφορά τα ζητήματα της Ε.Ε., η επίσης διαδοχική κατάρρευσή τους έχει κάνει τη Γαλλία όλο και λιγότερο επιδραστική στις Βρυξέλλες.
«Εάν έχεις μια κυβέρνηση που δεν λειτουργεί εδώ και ενάμιση χρόνο, αυτό σου αφαιρεί κάπως την επιρροή σε ό,τι αφορά τις αποφάσεις», αναφέρει διπλωμάτης της Ε.Ε. εκτός Γαλλίας.
Η αναταραχή αυτή δυσχεραίνει την κατάσταση όταν συναντιούνται οι υπουργοί, πρόσθεσε ο διπλωμάτης. Παράλληλα, δυσκολεύει τη γαλλική κυβέρνηση στο να καταρτίσει τα έγγραφα που καθοδηγούν την ατζέντα της και αντιπροσωπεύουν τις εθνικές προτεραιότητες.
Καθώς ο Μακρόν πλησιάζει το «λυκόφως» της προεδρίας του, συνεχίζει το Politico, μπορεί ακόμη να σκιαγραφήσει κάποια μεγαλεπήβολα σχέδια για την Ευρώπη, αλλά η ικανότητά του να κάνει τα όνειρα πραγματικότητα βρίσκεται σε μεγάλο βαθμό σε… έκλειψη.
Ακόμα κι αν ο Γάλλος πρόεδρος καταφέρει με κάποιο τρόπο να «ξεφύγει» για ακόμα μία φορά και να βρει διέξοδο από το πολιτικό τέλμα με μια κυβέρνηση που να αντέχει και έναν προϋπολογισμό που θα πάρει το πράσινο φως, η θλιβερή αλήθεια για όσους εργάζονται στους θεσμούς και στις πρεσβείες των Βρυξελλών είναι ότι η επιρροή του Μακρόν έχει αποδυναμωθεί σοβαρά. Και ότι το μεγάλο φιλοευρωπαϊκό του έργο έχει τελειώσει.
Σύμφωνα με το Politico, διπλωμάτες εκτός Γαλλίας μιλούν ήδη σε παρελθοντικό χρόνο τόσο για τον Μακρόν όσο και για την «κληρονομιά» του, παρόλο που δεν πρόκειται να αποχωρήσει από το αξίωμά του πριν από το 2027.
«Ηταν κάτι το ξεχωριστό», ανέφερε χαρακτηριστικά ένας από αυτούς.