Μια σκληρή παρτίδα σκάκι παίζει η Ελλάδα με την Τουρκία στην Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά και στην ανατολική Μεσόγειο, με έμφαση στο ελληνικό μπλόκο στην ένταξη της Τουρκίας στον κανονισμό SAFE αλλά και στην πρωτοβουλία της Αθήνας για τη διάσκεψη των πέντε χωρών για την ανατολική Μεσόγειο.
Χωρίς τυμπανοκρουσίες, η ελληνική διπλωματία άφησε πίσω της την ελληνοτουρκική προσέγγιση -που έφτασε τον περασμένο χρόνο στα όριά της- και ανέλαβε πρωτοβουλίες με σκοπό να κατοχυρώσει τη θέση και τα συμφέροντα της χώρας στην περιοχή, σε μια περίοδο έντονης κινητικότητας και γεωπολιτικών ανακατατάξεων σε παγκόσμιο επίπεδο.
Σύμφωνα με έμπειρους διπλωμάτες, η ελληνική διπλωματία είναι ενεργή και κινείται ταυτόχρονα και προληπτικά, θέλοντας να αποτρέψει κινήσεις και πρωτοβουλίες των μεγάλων συμμαχικών μας χωρών που θα μπορούσαν να είναι επιβλαβείς για τα εθνικά μας συμφέροντα. Υπό αυτή την έννοια, η τακτική επανάληψη από τον πρωθυπουργό, από τη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης και μετέπειτα, ότι η Ελλάδα θα θέσει βέτο στην ένταξη της Τουρκίας στις χρηματοδοτήσεις του προγράμματος SAFE αν η Τουρκία δεν άρει το casus belli -και τις θεωρίες περί «γκρίζων ζωνών»- δεν είναι μόνο ένα μήνυμα προς τη γειτονική χώρα, αλλά και προς τους εταίρους μας στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. ότι η Ελλάδα το εννοεί και θα το κάνει.
Οι παρεμβάσεις
Ο πρωθυπουργός ξέρει γιατί μιλάει, καθώς βίωσε από πρώτο χέρι τις παρεμβάσεις υπέρ της Τουρκίας από τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε και τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς και βλέπει το ζήτημα να τίθεται ξανά και ξανά στην ατζέντα σε συζητήσεις με Ευρωπαίους ομολόγους του. Αλλωστε και η ακυρωθείσα επίσκεψη του Γερμανού υπουργού Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ, ο οποίος θα ερχόταν στην Αθήνα στις 13 Οκτωβρίου, αυτό είχε ως κεντρικό θέμα, όμως ο Γιώργος Γεραπετρίτης απέφυγε τον σκόπελο μεταβαίνοντας στην Αίγυπτο για να παραστεί στη χειροτονία του νέου ηγούμενου της Μονής του Σινά, Συμεών, κάτι που σύμφωνα με έμπειρους διπλωμάτες δεν είχε κανένα λόγο να κάνει, αφού θα παραβρεθεί και στην ενθρόνισή του την ερχόμενη Παρασκευή, έχοντας μάλιστα συμφωνήσει για τη συγκεκριμένη ημερομηνία και συνάντηση με τον Αιγύπτιο ομόλογό του Μπαντρ Αμπντελάτι. Ο Γ. Βάντεφουλ επισκέφθηκε την Αγκυρα και ξεκαθάρισε ότι η χώρα του θέλει την Τουρκία στο SAFE, ωστόσο προσέθεσε ότι προϋπόθεση γι’ αυτό είναι να λύσει η χώρα αυτή «τα προβλήματα στην περιοχή».
Η αποτροπή της συμμετοχής της Τουρκίας στο χρηματοδοτικό πρόγραμμα SAFE δεν αποτελεί συγκυριακή υπόθεση, αλλά πολιτική επιλογή από τις 22 Μαΐου, όταν κατέληξε, επιτυχώς για την Ελλάδα, η διαπραγμάτευση που έκαναν η υφυπουργός Εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου και ο μόνιμος αντιπρόσωπός μας στις Βρυξέλλες, Ιωάννης Βραΐλας, ώστε να κατοχυρωθεί το ελληνικό βέτο στη σύναψη συμφωνιών SAFE με τρίτες υπό ένταξη χώρες. Ηδη από τότε ο Ελληνας πρωθυπουργός έθεσε την Τουρκία προ του διλήμματος «SAFE ή casus belli», παραβλέποντας τις ενστάσεις όσων έλεγαν πως η γειτονική χώρα δεν θα κάνει αίτηση, αλλά θα προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί διμερείς και εταιρικές συμφωνίες. Δικαιώθηκε, καθώς η Αγκυρα προχώρησε σε εκδήλωση ενδιαφέροντος τον Ιούλιο και θα πρέπει να καταθέσει έως τις 30 Νοεμβρίου επενδυτικά σχέδια που θα αξιολογηθούν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο. Αυτό θα είναι ένα δύσκολο διάστημα για την Ελλάδα όχι μόνο λόγω των πιέσεων των εταίρων να άρει το βέτο, αλλά και επειδή η Αγκυρα δεν κρύβει την ενόχλησή της, την οποία πιθανόν να μεταφέρει και στο πεδίο. Η ελληνική κυβέρνηση πάντως εμφανίζεται αποφασισμένη να μην κάνει πίσω χωρίς ανταλλάγματα. Είναι μάλιστα ενδεικτική η απάντηση του κυβερνητικού εκπροσώπου στην παρατήρηση (Action 24) πως η απειλή βέτο για το SAFE ενοχλεί τους Τούρκους. «Μου είναι αδιάφορο», είπε ο Παύλος Μαρινάκης.
«Καίγεται»
Στην πραγματικότητα, η Αγκυρα «καίγεται» για το SAFE και προσπαθεί με κάθε τρόπο να παρακάμψει τα διλήμματα προ των οποίων τη θέτει η Αθήνα. Ο Χακάν Φιντάν συναντήθηκε το προηγούμενο διάστημα με τους υπουργούς Εξωτερικών της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας, προσπαθώντας να αποσπάσει διαβεβαιώσεις πως το ελληνικό βέτο θα παρακαμφθεί. Ο εκνευρισμός του σε σχέση με το SAFE δεν μπορούσε να κρυφτεί ούτε στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε σε φιλοκυβερνητικό τουρκικό τηλεοπτικό σταθμό, όπου απείλησε την Ελλάδα με «δεκαπλάσια αντίδραση». Είπε μάλιστα ότι «το σύστημα ασφαλείας της Ευρώπης έχει γίνει όμηρος μίας ή δύο χωρών όπως η Ελλάδα», τονίζοντας ότι αποφάσεις που επηρεάζουν την ευρωπαϊκή ασφάλεια «δεν πρέπει να εξυπηρετούν τα συμφέροντα μόνο μίας χώρας». Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, ο πάγος ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία δεν έλιωσε ούτε στη συνάντηση που είχαν οι Χ. Φιντάν και Γ. Γεραπετρίτης (την πρώτη έπειτα από πέντε μήνες) στο Λουξεμβούργο, στο περιθώριο του Συμβουλίου των υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε. Το θέμα συζητήθηκε χωρίς να γεφυρωθεί η απόσταση, αν και κάποια κυβερνητικά στελέχη εξέλαβαν την αναφορά του Φιντάν στην ανωτέρω συνέντευξη -ότι μπορούμε να συνεννοηθούμε για τα χωρικά ύδατα στο Αιγαίο- ως διάθεση υπαναχώρησης και διαπραγμάτευσης. Είναι πάντως ενδεικτικό για την κατάσταση των ελληνοτουρκικών σχέσεων ότι οι δύο υπουργοί δεν ανανέωσαν το ραντεβού τους, αλλά και ότι ο Χ. Φιντάν δεν άνοιξε τα χαρτιά του στον Γ. Γεραπετρίτη, ο οποίος τον ενημέρωσε για την ελληνική πρωτοβουλία για διάσκεψη των πέντε χωρών (Ελλάδα, Τουρκία, Λιβύη, Αίγυπτος και Κύπρος) με πέντε θεματικές (μετανάστευση, θαλάσσιες ζώνες, συνδεσιμότητα, πολιτική προστασία, προστασία θαλάσσιου περιβάλλοντος), εξ ου και η ονομασία «5Χ5».
Σε αντίθεση με τη στρατηγική της Αθήνας για το SAFE, η πρωτοβουλία «5Χ5» είναι προϊόν συγκυρίας και στην πραγματικότητα προέκυψε έπειτα από τη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη στη Νέα Υόρκη με τον συμπέθερο του Ντόναλντ Τραμπ και σύμβουλό του για θέματα Αφρικής και αραβικών χωρών, Μασάντ Μπούλος. Η ελληνική διπλωματία συνειδητοποίησε δύο πράγματα από εκείνη τη συνάντηση. Οτι ένα σχέδιο αμερικανικής επιδιαιτησίας στην ανατολική Μεσόγειο βρίσκεται στα σκαριά και ότι η γεωπολιτική σημασία της Τουρκίας για τις ΗΠΑ (όπως προκύπτει με σαφήνεια και από τις δηλώσεις του Τραμπ) είναι ιδιαίτερα αυξημένη. Η Αθήνα θέλησε να προλάβει μια αμερικανική πρωτοβουλία που ήταν πολύ πιθανό να μη λαμβάνει υπ’ όψιν της τις ευαισθησίες της και τα συμφέροντά της και γι’ αυτό ο Ελληνας πρωθυπουργός βγήκε μπροστά με το σχέδιο 5Χ5, το οποίο ανακοίνωσε και απολύτως θεσμικά από το βήμα της Βουλής, και γι’ αυτό φρόντισε να το εμπλουτίσει με τις σωστές παραμέτρους τονίζοντας ότι προϋπόθεση για οποιαδήποτε συνεννόηση στο πλαίσιο αυτού του σχεδίου είναι ο σεβασμός του Δικαίου της Θάλασσας. Σύμφωνα με πληροφορίες από διπλωματικούς κύκλους, η Ελλάδα αιφνιδίασε με αυτήν την πρωτοβουλία ακόμα και τις ΗΠΑ.
Οπως δήλωσε προ ημερών ο Κυριάκος Μητσοτάκης, εκείνοι που θα αναλάβουν να «τρέξουν» την πρωτοβουλία και να διερευνήσουν τη δυνατότητα υλοποίησής της είναι το υπουργείο Εξωτερικών και ο υπουργός Γ. Γεραπετρίτης. Ο ίδιος ενημέρωσε τον Πρόεδρο της Κύπρου Νίκο Χριστοδουλίδη στο περιθώριο της Συνόδου του ΕΛΚ. Από εδώ και στο εξής αναλαμβάνει ο Γ. Γεραπετρίτης, ο οποίος θα ενημερώσει για τις λεπτομέρειες τους ομολόγους του από τη Λιβύη (Τρίπολη και Βεγγάζη), τον υπουργό Εξωτερικών της Κύπρου Κωνσταντίνο Κόμπο και τον Αιγύπτιο ομόλογό του Μπ. Αμπντελάτι στη συνάντηση που θα έχουν την επόμενη Παρασκευή. Σύμφωνα με πληροφορίες, μια πρώτη συζήτηση είχε γίνει ανάμεσα στους Γεραπετρίτη και Αμπντελάτι στην τελευταία τους συνάντηση, αφού για μια τέτοια διάσκεψη έχει μιλήσει και ο Πρόεδρος της Αιγύπτου Αλ Σίσι.
Η Αθήνα περιμένει τις αντιδράσεις των εμπλεκομένων αλλά και την αποσαφήνιση των αμερικανικών προθέσεων μετά την επίσημη ανάληψη των καθηκόντων της νέας πρέσβη των ΗΠΑ στη χώρα μας, Κίμπερλι Γκιλφόιλ. Στο υπουργείο Εξωτερικών έχουν πλήρη συνείδηση των δυσκολιών, από το πώς θα εκπροσωπηθεί η Λιβύη έως την αναμενόμενη απαίτηση της Τουρκίας να παραστούν και εκπρόσωποι από τα κατεχόμενα, που μπορούν να οδηγήσουν την ιδέα σε ναυάγιο. Η Ελλάδα, ωστόσο, όπως λένε, εμφανίζεται ως επισπεύδουσα για συνεννόηση στην περιοχή και βάζει στον διάλογο ένα πλαίσιο (αυτό του Δικαίου της Θάλασσας) που δύσκολα μπορεί να αγνοηθεί η να παρακαμφθεί.
Ποιος είναι ο Μάσαντ Μπούλος
Ο διαμεσολαβητής του Τραμπ που αναλαμβάνει ρόλο στην ανατολική Μεσόγειο.
Στο παρασκήνιο της αμερικανικής διπλωματίας ακούγεται όλο και πιο συχνά το όνομα του Μάσαντ Μπούλος ως άτυπου μεσολαβητή ανάμεσα σε Αθήνα, Αγκυρα, Κάιρο και Τρίπολη. Ο λιβανέζικης καταγωγής Αμερικανός επιχειρηματίας, πεθερός της Τίφανι Τραμπ, εμφανίζεται να κινεί τα νήματα μιας σιωπηλής πρωτοβουλίας που επιδιώκει να αποκαταστήσει την επικοινωνία στην ανατολική Μεσόγειο – μια περιοχή όπου οι θαλάσσιες ζώνες, η ενέργεια και οι μεταναστευτικές ροές διασταυρώνονται με τα συμφέροντα και τις αντιπαλότητες των κρατών.
Αξιοποιώντας τις επαφές του στην Ουάσιγκτον και στον αραβικό κόσμο, ο Μ. Μπούλος προωθεί τους τελευταίους μήνες ένα σχήμα γνωστό ως «Φόρουμ 5Χ5». Παρότι φαινομενικά πολυμερές, στην πράξη επικεντρώνεται σε έναν τετραμερή διάλογο ανάμεσα σε Ελλάδα, Τουρκία, Αίγυπτο και Λιβύη. Ο σκοπός του είναι να δημιουργήσει έναν άτυπο μηχανισμό επικοινωνίας για ζητήματα θαλάσσιων ζωνών, ενεργειακής συνεργασίας και διαχείρισης εντάσεων. Δεν πρόκειται για επίσημη πρωτοβουλία κρατών, αλλά για παρασκηνιακή διαμεσολάβηση, που αποσκοπεί στη μείωση του κινδύνου θερμών επεισοδίων και στη διατήρηση ενός στοιχειώδους διαλόγου.
Η ιδέα μιας περιφερειακής διάσκεψης δεν είναι καινούργια. Το 2020, ο τότε πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, είχε προτείνει μια αντίστοιχη συνάντηση για την ανατολική Μεσόγειο. Την ίδια χρονιά, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε ζητήσει από το βήμα των Ηνωμένων Εθνών τη διοργάνωση διάσκεψης για την περιοχή, με τη συμμετοχή και των Τουρκοκυπρίων. Ο Μ. Μπούλος επιχειρεί να αναβιώσει εκείνες τις ανεκπλήρωτες προτάσεις, δίνοντάς τους άτυπο και ευέλικτο χαρακτήρα, με την ανοχή της Ουάσιγκτον.
Μέσα σε αυτό το ρευστό περιβάλλον, η ανάληψη των καθηκόντων της νέας πρέσβη των Ηνωμένων Πολιτειών στην Αθήνα, Κίμπερλι Γκιλφόιλ, αναμένεται να προσδώσει νέα δυναμική στην αμερικανική προσέγγιση. Η πρώτη της δημόσια εμφάνιση στο διεθνές φόρουμ East Mediterranean Gas Forum (EMGF), που θα πραγματοποιηθεί στις 6-7 Νοεμβρίου στην Αθήνα, ενδέχεται να αποτελέσει το σημείο εκκίνησης για τη διαμόρφωση της αμερικανικής στάσης στην περιοχή. Η Ουάσιγκτον επιδιώκει να ενισχύσει τον ρόλο της στην ενεργειακή ασφάλεια της ανατολικής Μεσογείου και το «μοντέλο Μπούλος» μπορεί να λειτουργήσει ως εργαλείο αποκλιμάκωσης.
Ορθόδοξος
Ο Μάσαντ Φαρές Μπούλος, όπως είναι το πλήρες όνομά του, γεννήθηκε το 1971 στην Κφάρακα της Κούρα, στον βόρειο Λίβανο, σε ορθόδοξη χριστιανική οικογένεια. Μετανάστευσε στις ΗΠΑ, όπου σπούδασε Διοίκηση Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο του Χιούστον και Νομικά στο Πανεπιστήμιο Τέξας Σάδερν. Στη Νιγηρία διετέλεσε διευθύνων σύμβουλος της SCOA Nigeria PLC και ανέπτυξε εκτεταμένο δίκτυο επιχειρηματικών και πολιτικών επαφών. Το 2022 ο γιος του, Μάικλ, παντρεύτηκε την Τ. Τραμπ, ενώ δύο χρόνια αργότερα ο Ντόναλντ Τραμπ τον διόρισε ανώτερο σύμβουλο για τις αραβικές και μεσανατολικές υποθέσεις. Στη συνέχεια, ανέλαβε ρόλο συμβούλου στο υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ για την Αφρική. Οι υποστηρικτές του Μπούλος τον βλέπουν ως πραγματιστή μεσολαβητή, με δίκτυο που εκτείνεται από τη Μέση Ανατολή έως την Ουάσιγκτον. Οι επικριτές του, ωστόσο, τον περιγράφουν ως άτυπο διαπραγματευτή χωρίς θεσμικό βάρος, που δρα στα όρια της «διπλωματίας των παρασκηνίων». Πέρα από τις ερμηνείες, η παρουσία του στην ανατολική Μεσόγειο αποτελεί ένα ακόμη πείραμα παράλληλης διπλωματίας της κυβέρνησης Τραμπ – μια προσέγγιση που επιχειρεί να δημιουργήσει διαύλους επικοινωνίας εκεί όπου οι παραδοσιακές διπλωματικές διαδικασίες έχουν βαλτώσει. Καθώς η Αθήνα αναμένει τα πρώτα σήματα από την Κ. Γκιλφόιλ, το επόμενο διάστημα θα δείξει αν αυτή η «σιωπηλή διπλωματία» μπορεί να χαράξει νέο δρόμο σε μια περιοχή όπου η σταθερότητα παραμένει ζητούμενο.
Με νέο μοντέλο η ευρωπαϊκή άμυνα
Με φόντο την κλιμάκωση των υβριδικών επιθέσεων της Ρωσίας, τις παραβιάσεις εναέριου χώρου ευρωπαϊκών χωρών και τον φόβο διάχυσης της αστάθειας, οι ηγέτες της Ε.E. ενέκριναν το ενιαίο πλαίσιο αμυντικής ετοιμότητας
Η Σύνοδος Κορυφής των «27» στις Βρυξέλλες ενίσχυσε την πιο φιλόδοξη ίσως προσπάθεια των τελευταίων ετών για τη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής άμυνας και τη σταδιακή μετάβαση σε ένα μοντέλο στρατηγικής αυτονομίας. Με φόντο την κλιμάκωση των υβριδικών επιθέσεων της Ρωσίας, τις παραβιάσεις εναέριου χώρου ευρωπαϊκών χωρών και τον φόβο διάχυσης της αστάθειας, οι ηγέτες της Ε.E. ενέκριναν ένα νέο πλαίσιο αμυντικής ετοιμότητας που φιλοδοξεί να μετατρέψει την Ενωση από παρατηρητή σε ενεργό παράγοντα ασφάλειας. Το κείμενο των συμπερασμάτων, με κεντρική τη φράση «προσέγγιση 360 μοιρών», περιγράφει με σαφήνεια το νέο όραμα, όπως είπαν διπλωματικές πηγές: η Ευρώπη πρέπει να είναι καλύτερα εξοπλισμένη, να ενεργεί αυτόνομα, συντονισμένα και με συνοχή, απέναντι τόσο στις άμεσες όσο και στις μελλοντικές απειλές.
Οι ίδιες πηγές σημειώνουν ότι πρόκειται για μια ιστορική μετατόπιση από το μέχρι σήμερα δόγμα της «αντίδρασης μέσω ΝΑΤΟ» σε ένα μοντέλο συνδυασμένης ευρωπαϊκής αμυντικής δράσης, χωρίς να αμφισβητείται η Συμμαχία, αλλά με έμφαση στην ενίσχυση των ίδιων των ευρωπαϊκών δυνατοτήτων.
Η αρχιτεκτονική
Στην πράξη, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητά από τα κράτη-μέλη να αναλάβουν την πρωτοβουλία για την υλοποίηση όλων των τομέων προτεραιότητας που έχουν καθοριστεί από την ύπατη εκπρόσωπο για την Εξωτερική Πολιτική, Κάγια Κάλας, στο πλαίσιο του «χάρτη πορείας για την ευρωπαϊκή αμυντική ετοιμότητα». Στόχος είναι η ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Αμυντικής Υπηρεσίας, η επιτάχυνση της βιομηχανικής ολοκλήρωσης και η δημιουργία συνασπισμών ικανοτήτων από ομάδες κρατών που θα αναπτύξουν από κοινού κρίσιμα έργα. Μέχρι το τέλος του 2025, τα κράτη-μέλη καλούνται να ολοκληρώσουν τη σύσταση αυτών των συνασπισμών και να ξεκινήσουν, το πρώτο εξάμηνο του 2026, συγκεκριμένα έργα στους τομείς της αντι-drone άμυνας, των συστημάτων αεροπορικής προστασίας, της κυβερνοάμυνας και της διαστημικής επιτήρησης. Ο απώτερος σκοπός είναι η μείωση των στρατηγικών εξαρτήσεων από τρίτους προμηθευτές και η κάλυψη των «κρίσιμων βιομηχανικών κενών», δηλαδή των ελλείψεων που ο πόλεμος στην Ουκρανία αποκάλυψε με οδυνηρό τρόπο και αφορούν πυρομαχικά, τεχνολογίες αισθητήρων, εξαρτήματα drones και πρώτες ύλες για πυραύλους.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε, επίσης, τα κράτη-μέλη σε στενότερη συνεργασία με το ΝΑΤΟ, ώστε η ανάπτυξη των ευρωπαϊκών δυνατοτήτων να λειτουργεί συμπληρωματικά και όχι ανταγωνιστικά. Παράλληλα, αποφασίστηκε η δημιουργία ετήσιας έκθεσης για την αμυντική ετοιμότητα, με πολιτική εποπτεία σε επίπεδο υπουργών Αμυνας. Με αυτόν τον τρόπο, η Ευρώπη θεσμοθετεί για πρώτη φορά έναν μηχανισμό παρακολούθησης της προόδου των εξοπλιστικών και βιομηχανικών έργων, ενισχύοντας τη διαφάνεια και τον συντονισμό.
H ελληνική διάσταση
Το νέο δόγμα δεν περιορίζεται στα ανατολικά σύνορα. Στην παράγραφο για τις απειλές γίνεται ρητή αναφορά στις παραβιάσεις του εναέριου χώρου κρατών-μελών και τονίζεται η ανάγκη να ληφθούν υπ’ όψιν «οι προκλήσεις σε όλα τα χερσαία, εναέρια και θαλάσσια σύνορα της Ε.Ε.». Για την Αθήνα αυτή η διατύπωση έχει βαρύνουσα πολιτική σημασία. Αντανακλά το πάγιο ελληνικό αίτημα να συνδεθεί η ασφάλεια από τις απειλές της Ανατολής (δηλαδή της Ρωσίας) με εκείνες του Νότου, όπως η τουρκική αναθεωρητική πολιτική στην ανατολική Μεσόγειο.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η ελληνική αντιπροσωπεία διαδραμάτισε ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση αυτής της αναφοράς, ζητώντας να ενταχθεί η Μεσόγειος στον ευρωπαϊκό χάρτη απειλών. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης φέρεται να υπογράμμισε ότι «η ευρωπαϊκή άμυνα δεν μπορεί να είναι ολοκληρωμένη, αν δεν προστατεύει όλα τα σύνορα της Ευρώπης, βόρεια και νότια». Η προσέγγιση 360°, συνεπώς, δεν είναι απλώς ένας τεχνικός όρος, αλλά αποτελεί πολιτικό πλαίσιο που ενοποιεί το Αιγαίο, τη Μαύρη Θάλασσα και τη Βαλτική σε ένα ενιαίο σύστημα ασφάλειας. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι η Ελλάδα βλέπει σε αυτό μια στρατηγική ευκαιρία να ενισχύσει τον ρόλο της ως πυλώνα σταθερότητας, αλλά και να ενταχθεί σε κοινά ευρωπαϊκά προγράμματα παραγωγής και προμήθειας εξοπλισμών, από αντιαεροπορικά συστήματα μέχρι λογισμικά κυβερνοπροστασίας.
Η συζήτηση για την Ουκρανία, ωστόσο, αποκάλυψε ξανά τις εσωτερικές αντιφάσεις της Ε.Ε. Η πρόταση της Κομισιόν για χρηματοδότηση ύψους 140 δισ. ευρώ προς το Κίεβο -μέσω δανείου που θα στηριχθεί στα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία- προκάλεσε έντονες αντιδράσεις. Ο πρωθυπουργός του Βελγίου, Αλεξάντερ ντε Κρο, μπλόκαρε προσωρινά το σχέδιο, επικαλούμενος νομικές και δημοσιονομικές επιφυλάξεις. Σύμφωνα με το Politico, η βελγική κυβέρνηση ανησυχεί ότι η χρήση ρωσικών κεφαλαίων μπορεί να ανοίξει νομικά ρήγματα και να θέσει σε κίνδυνο τη φήμη των ευρωπαϊκών αγορών.
Η Γερμανία, αν και λιγότερο επιθετική, υποστήριξε την ανάγκη προσεκτικής προσέγγισης, τονίζοντας ότι η Ουκρανία χρειάζεται μακροπρόθεσμη στρατηγική, όχι αποσπασματική στήριξη. Η καθυστέρηση αυτή προκάλεσε εκνευρισμό σε Πολωνία, Βαλτικές Χώρες και Σουηδία, που ζητούν πιο αποφασιστική στάση απέναντι στη Μόσχα. Παράλληλα, αναδεικνύει μια νέα γεωπολιτική ρωγμή στο εσωτερικό της Ε.Ε.: οι χώρες του Νότου ανησυχούν πως η υπερβολική εστίαση στην Ουκρανία θα απορροφήσει πόρους που χρειάζονται για τη Μεσόγειο, τη μετανάστευση και την ενεργειακή ασφάλεια. Η απόφαση της Συνόδου Κορυφής για την άμυνα δείχνει ότι η Ευρώπη επιχειρεί να ωριμάσει στρατηγικά, εκτιμούν στις Βρυξέλλες και σημειώνουν ότι η Ε.Ε. διαμορφώνει πλέον μια πολυεπίπεδη αμυντική ταυτότητα που θα δοκιμαστεί άμεσα, τόσο στα πεδία της Ουκρανίας όσο και στα νερά της Μεσογείου.
ΠΗΓΗ:Των Π. ΓΑΛΙΑΤΣΑΤΟΥ, Θ. ΤΣΙΤΣΑ, ΕΥ. ΑΡΕΤΑΙΟΥ στην Realnews via enikos.gr