Ένας διαστρικός κομήτης (3I/ATLAS) που προέρχεται από το εξωτερικό του ηλιακού μας συστήματος μόλις πέρασε πλησιέστερα από τον ήλιο, φωτίζοντας δραματικά και γρήγορα κατά τη διάρκεια της διέλευσής του. Ο λόγος για τη ξαφνική αυτή έντονη δραστηριότητα προκαλεί αυτή τη στιγμή σύγχυση στους επιστήμονες.
Ο πιο πρόσφατος επισκέπτης στη γωνιά του γαλαξία μας εντοπίστηκε για πρώτη φορά την 1η Ιουλίου 2025 από αστρονόμους και ονομάστηκε επίσημα κομήτης 3I/ATLAS. Πρόκειται μόλις για τον τρίτο διαστρικό κομήτη που έχει καταγραφεί ποτέ και υπολογίστηκε ότι ακολουθεί πορεία που θα τον φέρει κοντά στον ήλιο χωρίς να βουτήξει μέσα του.
Ο κομήτης, με την ονομασία 3I/ATLAS, πλησίασε σε απόσταση περίπου 126 εκατομμυρίων μιλίων (203 εκατομμύρια χιλιόμετρα) από τον ήλιο μας, σύμφωνα με το EarthSky. Το αντικείμενο αυτή τη στιγμή βρίσκεται πίσω από τον ήλιο, από την οπτική γωνία των επίγειων τηλεσκόπων, αλλά οι αστρονόμοι αναμένουν ότι θα είναι σε θέση να παρατηρήσουν ξανά τον κομήτη μέσα στις επόμενες εβδομάδες, δήλωσε ο Darryl Seligman, επίκουρος καθηγητής στο τμήμα φυσικής και αστρονομίας του Πανεπιστημίου Michigan State. Οι ερασιτέχνες αστρονόμοι που χρησιμοποιούν τηλεσκόπια θα μπορούν να δουν το αντικείμενο στον πρωινό ουρανό, αρχής γενομένης από τις 11 Νοεμβρίου.
Καθώς το αντικείμενο πλησίαζε στο πλησιέστερο σημείο του από τον ήλιο (περιήλιο), η τεράστια ηλιακή λάμψη καθιστούσε σχεδόν αδύνατη την παρατήρησή του με επίγειους τηλεσκόπους. Έτσι, οι αστρονόμοι στράφηκαν σε διαστημικά ηλιακά παρατηρητήρια όπως τα SOHO, STEREO-A και GOES-19 για να το παρακολουθήσουν προσεκτικά.
Σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στο arXiv, οι ερευνητές επιβεβαίωσαν ότι καθώς ο κομήτης πλησίαζε τον ήλιο, φωτίζονταν με ρυθμό που επιταχυνόταν απότομα. Αυτή η αύξηση ήταν πιο ακραία από ό,τι έχει παρατηρηθεί ποτέ σε κομήτη. Τα παγοειδή αυτά σώματα συνήθως φωτίζονται αργά καθώς θερμαίνονται. Ο κομήτης φαινόταν επίσης μπλε, κάτι που εξέπληξε τους επιστήμονες, καθώς οι κομήτες συνήθως εμφανίζονται κόκκινοι λόγω της σκόνης που αντανακλά το ηλιακό φως.
«Η πρόχειρη ανάλυσή μας αυτών των δεδομένων υποδηλώνει ότι ο κομήτης πιθανότατα θα εμφανιστεί από τη σύζευξη σημαντικά φωτεινότερος από όταν εισήλθε, με εκτιμώμενο γεωκεντρικό μέγεθος V περίπου 9 στο περιήλιο, ίσως λόγω έντονης, ορατής εκπομπής αερίων», έγραψαν οι ερευνητές στο άρθρο τους.
Αναζητώντας απαντήσεις
Ενώ τα αίτια της ακραίας συμπεριφοράς του κομήτη παραμένουν αινιγματικά, οι συγγραφείς της μελέτης προτείνουν μερικούς πιθανούς λόγους. Καταρχάς, η αύξηση της φωτεινότητας μπορεί να οφείλεται σε μια τεράστια έκρηξη αερίων που εκτοξεύτηκαν από τον κομήτη. Αυτό υποστηρίζεται από το γεγονός ότι το φως των αερίων ήταν μπλε και αρκετά ισχυρό ώστε να υπερνικήσει την αντανάκλαση της σκόνης. Το χρώμα αποτελεί ένδειξη για μόρια όπως το διοξείδιο του άνθρακα που λάμπουν έντονα όταν θερμαίνονται από τον ήλιο.
Ένας άλλος λόγος θα μπορούσε να είναι η μοναδική σύνθεση του 3I/ATLAS. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η χημική του σύσταση διαφέρει από αυτήν των κομητών στο ηλιακό μας σύστημα. Για παράδειγμα, περιέχει υψηλότερη ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα, περισσότερους πτητικούς πάγους (που θα μπορούσαν να εξηγήσουν τις εκρήξεις αερίων) και ασυνήθιστα μέταλλα.
Μπορεί να μην έχουμε ακόμη οριστικές απαντήσεις, αλλά θα υπάρξουν άλλες ευκαιρίες για τη μελέτη αυτού του ασυνήθιστου κομήτη. Καθώς απομακρύνεται από τον ήλιο, τα επίγεια τηλεσκόπια θα μπορούν να αναλάβουν για πιο λεπτομερείς παρατηρήσεις.
Ο κομήτης θα πλησιάσει πιο κοντά στη Γη στις 19 Δεκεμβρίου, σε απόσταση περίπου 168 εκατομμυρίων μιλίων (270 εκατομμύρια χιλιόμετρα) — ωστόσο, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος, δεν αποτελεί απειλή για τον πλανήτη μας.
Με πληροφορίες από CNN, phys.org
Πηγή: ERTNEWS