Χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα έληξε χθες η συνάντηση που είχε ο Γερμανός καγκελάριος από κοινού με την πρόεδρο της Κομισιόν με τον Βέλγο πρωθυπουργό, προκειμένου να εξασφαλίσουν τη στήριξή του ως προς τη χρήση των «παγωμένων» ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για την απόδοση δανείου αποζημιώσεων στο Κίεβο.
Τόσο ο Φρίντριχ Μερτς, όσο και η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, χαρακτήρισαν τις συνομιλίες με τον Βέλγο πρωθυπουργό «εποικοδομητικές» και εξέφρασαν την πρόθεση να τις συνεχίσουν, καθώς «ο χρόνος είναι ουσιαστικός».
Οι Βρυξέλλες αναζητούν εδώ και μήνες τρόπους να δοθεί δάνειο προς την Ουκρανία για την κάλυψη του χρηματοδοτικού «κενού» της την επόμενη διετία, ενώ μόλις την Τετάρτη η Κομισιόν κατέθεσε επισήμως την πρόταση χρήσης «παγωμένων» περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας, ύψους 185 δις ευρώ, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων βρίσκεται στο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, Euroclear.
Οι σχετικές αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 18 Δεκεμβρίου, καθώς οι χρηματοδοτικές ανάγκες του Κιέβου θα χτυπήσουν «κόκκινο» τον ερχόμενο Απρίλιο.
Γι’ αυτό, ο Γερμανός καγκελάριος έσπευσε χθες στις Βρυξέλλες να πείσει τον Βέλγο πρωθυπουργό να κάμψει τις αντιρρήσεις του ως προς τη χρήση των «παγωμένων» περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας, μεγαλύτερο μέρος των οποίων κρατείται σε χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, στο Βέλγιο, καθώς ο Φρίντριχ Μερτς απορρίπτει την εναλλακτική λύση έκδοσης κοινού χρέους.
Ομως ταυτόχρονα ο Γερμανός καγκελάριος τόνισε ότι οι ανησυχίες του Βελγίου είναι αδιαμφισβήτητες και «πρέπει να αντιμετωπιστούν με έναν τρόπο που όλες οι ευρωπαϊκές χώρες θα αναλάβουν το ίδιο ρίσκο». Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η σχετική δήλωση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, που πρόσθεσε ότι οι συζητήσεις θα συνεχιστούν ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και με στόχο «την επίτευξη συναίνεσης».
Οι Αμερικανοί φέρονται, πάντως, να «πιέζουν» τους Ευρωπαίους να μην ακολουθήσουν αυτή την κατεύθυνση, καθώς ίσως υπονομεύσει τις ειρηνευτικές προσπάθειες.
Ο Αμερικανός πρέσβης στις Βρυξέλλες το έθιξε ευθέως μέσω συνέντευξής του στην Handelsblatt, όμως σε άρθρο του στην Frankfurter Allgemeine Zeitung o Μερτς επανέλαβε ότι η Ευρώπη «δεν μπορεί να αφήσει μια τέτοια απόφαση σε τρίτα, μη ευρωπαϊκά κράτη». Κατά τον ίδιο, πρόκειται για κάτι που αφορά τους οικονομικούς πόρους του επιτιθέμενου, που έχουν νομικά «παγώσει» εντός δικαιοδοσίας του ευρωπαϊκού κράτους δικαίου και του ενιαίου νομίσματος.
Λίγες ώρες πριν από την άφιξή του στις Βρυξέλλες χθες το απόγευμα ο Γερμανός καγκελάριος είχε επαναλάβει ότι το ζήτημα των ρωσικών «παγωμένων» περιουσιακών στοιχείων είναι «ευρωπαϊκό» και ότι δεν βλέπει κάποιο τρόπο να σταλούν αυτά τα χρήματα στις ΗΠΑ και ότι «η αμερικανική κυβέρνηση το γνωρίζει».
Στο αρχικό ειρηνευτικό σχέδιο 28 σημείων, που είχε διαρρεύσει, πάντως, γινόταν σαφής αναφορά στα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας, που θα έπρεπε να δοθούν σε αμερικανικές εταιρείες για την ανοικοδόμηση του Κιέβου. Η αναφορά αυτή προκάλεσε, άλλωστε, νέα «πίεση» στους Ευρωπαίους να εξευρεθεί άμεσα λύση και πριν από κάθε ειρηνευτική συμφωνία.
Η χθεσινή συνάντηση στις Βρυξέλλες πραγματοποιήθηκε λίγες μόνο μέρες, μετά την κατάθεση εκ μέρους της Κομισιόν των νομικών προτάσεων για την απόδοση δανείου προς το Κίεβο, που βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε προβλέψεις των ευρωπαϊκών συνθηκών για «έκτακτες συνθήκες». Η Γερμανία στηρίζει την πρόταση της Κομισιόν για τη χρήση συγκεκριμένα του άρθρου 122 της ευρωπαϊκής συνθήκης, αλλά το Βέλγιο συνεχίζει να εκφράζει ενστάσεις.
Σύμφωνα με νομικούς κύκλους στις Βρυξέλλες, ουσιαστικά το Βέλγιο φοβάται πως εάν το σχέδιο αποτύχει ή νομικά καταρρεύσει οι άλλοι σύμμαχοι, κυρίως οι ΗΠΑ και η Βρετανία θα αφήσουν τη χώρα εκτεθειμένη, καθώς αποτελεί τον «θεματοφύλακα» των περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων κρατούνται εκεί στο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, Euroclear.
Η Μόσχα, μάλιστα, μπορεί να προσφύγει σε διεθνές δικαστήριο βάσει διμερούς επενδυτικής συνθήκης, που έχει υπογραφεί μεταξύ Βελγίου – Λουξεμβούργου και Ρωσίας. Αυτή ακριβώς η συνθήκη, που υπεγράφη για την προστασία των επενδυτών, επιτρέπει στις ρωσικές νομικές οντότητες να μηνύσουν το Βέλγιο, εάν οι επενδύσεις τους απαλλοτριωθούν, χωρίς αποζημίωση.
Για τον λόγο αυτό, ο Βέλγος πρωθυπουργός Μπαρτ ντε Βέβερ συνεχίζει να εκφράζει ενστάσεις ως προς τη χρήση των «παγωμένων» ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.
Αρκετά κράτη μέλη, όπως η Γαλλία, έχουν δεσμευτεί να στηρίξουν με εθνικές «εγγυήσεις» το δάνειο. Σε περίπτωση, όμως, που απαιτηθεί από το Euroclear να επιστρέψει άμεσα τα χρήματα προς τη Μόσχα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα απέρριψε– σύμφωνα με τους Financial Times – την προοπτική να παράσχει έκτακτη χρηματοδότηση στο βελγικό χρηματοπιστωτικό ίδρυμα.
Σε κάθε περίπτωση, η πλειοψηφία των κρατών μελών της Ε.Ε με προεξάρχουσα τη Γερμανία επιδιώκουν μια λύση ως προς τη χρήση των «παγωμένων» ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, καθώς θεωρούν ότι η Ρωσία θα πρέπει να αναλάβει το «κόστος» του επιθετικού πολέμου, που ξεκίνησε και συνεχίζει εναντίον της Ουκρανίας.
Υπό την «πίεση» του χρόνου, η Κομισιόν παρουσίασε ένα «δημιουργικό» τρόπο να χρησιμοποιηθούν χρήματα, που προκύπτουν ως κέρδη από τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας ύψους 210 δις με τον όρο η Ουκρανία να επιστρέψει το δάνειο, όταν η Μόσχα πληρώσει τις πολεμικές αποζημιώσεις.
Ένθερμος υποστηρικτής της ιδέας, ο Φρίντριχ Μερτς με άρθρο του στους Financial Times τον περασμένο Σεπτέμβριο επισήμανε ότι η ΕΕ «θα πρέπει να εφαρμόσει μια αποτελεσματική πίεση που θα παρακωλύει το κυνικό παιχνίδι του Πούτιν». Το άρθρο όμως προκάλεσε πολιτικό πρόβλημα στον Βέλγο πρωθυπουργό, καθώς δεν είχε ακόμα εγκριθεί τότε ο προϋπολογισμός και η κυβέρνηση συνασπισμού του κρεμόταν από μια κλωστή.