Μια νέα σελίδα ανοίγει σήμερα για την Ελλάδα και την Ευρώπη. Ο Κυριάκος Πιερρακάκης αναλαμβάνει την προεδρία του Eurogroup για τα επόμενα 2,5 χρόνια – με ορίζοντα ακόμη και το 2030, αν ακολουθηθεί το παράδειγμα των προκατόχων του. Η εκλογή του ήταν ομόφωνη, γεγονός που οδήγησε τον Βέλγο ανταγωνιστή του, Βίνσεντ Βαν Πέτεγκεμ, να αποσύρει την υποψηφιότητά του. Μια αναμέτρηση που έφερε τη χώρα από την περιθωριοποίηση της κρίσης, στον πυρήνα της ευρωπαϊκής ηγεσίας.
Παράλληλα, ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών αναλαμβάνει και την προεδρία του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM). Οι θεσμοί που πριν από 10-15 χρόνια στήριξαν οικονομικά την Ελλάδα, εμπιστεύονται σήμερα την ηγεσία τους στον υπουργό της.
Ο συμβολισμός είναι ισχυρός: ο ESM, ο μεγαλύτερος πιστωτής της Ελλάδας και θεμέλιο της διαχείρισης της κρίσης του 2010, έχει πλέον επικεφαλής έναν Έλληνα. Η χώρα οφείλει σε ESM και EFSF το μισό εξωτερικό της χρέος – δάνεια που θα αποπληρώνονται έως το 2070. Κι όμως, αυτό που κάποτε έμοιαζε με παράδοξο, σήμερα γίνεται πραγματικότητα.
Η «ρεβάνς» της Ελλάδας
Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας δείχνει ότι αυτός ο συμβολισμός δεν ήταν σημαντικός μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για την ίδια την Ευρώπη, η οποία επιχειρεί να σηματοδοτήσει μια νέα εποχή. Το υπογράμμισε και ο Επίτροπος Οικονομίας Βάλντις Ντομπρόβσκις, συγχαίροντας τον Πιερρακάκη και χαρακτηρίζοντας την εκλογή του «σημαντική στιγμή για την Ελλάδα και τη ζώνη του ευρώ». Όπως είπε, η Ελλάδα έχει πραγματοποιήσει εντυπωσιακή πορεία και πλέον ανήκει στις ισχυρές οικονομίες της Ευρωζώνης.
Ένας «ευρω-τσάρος» με πολλαπλούς ρόλους
Ο Πιερρακάκης παραμένει υπουργός στην Αθήνα, αλλά πλέον αναλαμβάνει έναν εξαιρετικά διευρυμένο διεθνή ρόλο. Θα κινείται μεταξύ Αθήνας, Βρυξελλών, Λουξεμβούργου και κορυφαίων διεθνών φόρουμ όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, το G7 και το G20, εκπροσωπώντας τις 20 οικονομίες της Ευρωζώνης. Δεν θα διαχειρίζεται απλώς διαδικασίες: ως πρόεδρος του Eurogroup λειτουργεί ως de facto «υπουργός Οικονομικών» της Ευρωζώνης, συντονιστής και ρυθμιστής ισορροπιών μεταξύ Βορρά και Νότου.
Η πρώτη δήλωση – ένα μανιφέστο για μια νέα Ευρώπη
Μετά την εκλογή του, ο Πιερρακάκης τόνισε ότι οι παλαιοί διαχωρισμοί Βορρά-Νότου έχουν καταρρεύσει. Μίλησε για κοινές προκλήσεις –από την άμυνα μέχρι την τεχνολογική πρωτοπορία– και υπογράμμισε ότι η Ευρώπη πρέπει «να περάσει από τη στρατηγική στην υλοποίηση», με ταχύτητα και συνεργασία.
Το παρασκήνιο των Βρυξελλών
Η ελληνική υποψηφιότητα κέρδισε έδαφος γρήγορα. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Πιερρακάκης εξασφάλισε ευρύτατη στήριξη πριν καν ξεκινήσει η διαδικασία. Η δημόσια τοποθέτηση του Γερμανού υπουργού Οικονομικών υπέρ του Έλληνα υποψηφίου ουσιαστικά «κλείδωσε» το αποτέλεσμα, παρά τις αντιστάσεις από Ιταλία, Κροατία και Βέλγιο.
Γιατί η Ευρώπη επέλεξε «Έλληνα»
Πέρα από τις διπλωματικές κινήσεις, οι 20 υπουργοί φαίνεται ότι θέλησαν να στείλουν μήνυμα ανανέωσης. Το ελληνικό οικονομικό «θαύμα» λειτούργησε καταλυτικά: ενώ πολλές μεγάλες χώρες βρίσκονται σε στασιμότητα, η Ελλάδα καταγράφει σταθερή ανάπτυξη, μειωμένο χρέος και δημοσιονομικά πλεονάσματα για έκτο συνεχόμενο έτος.
Τα ανοιχτά μέτωπα
Η ανάληψη της προεδρίας έρχεται σε μια εξαιρετικά κρίσιμη συγκυρία για την ΕΕ. Η Ευρωζώνη καλείται να λάβει αποφάσεις για άμυνα, ανταγωνιστικότητα, τεχνητή νοημοσύνη, ψηφιακό ευρώ και έναν νέο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Οι τέσσερις πυλώνες του προγράμματος Πιερρακάκη είναι:
- Απελευθέρωση κεφαλαίων για παραγωγικές επενδύσεις.
- Ολοκλήρωση της Ενιαίας Αγοράς ώστε να ενισχυθεί η παραγωγικότητα.
- Ψηφιακό ευρώ και τεχνολογική κυριαρχία.
- Δημοσιονομική υπευθυνότητα ως βάση για μακροχρόνια σταθερότητα.
Από την κρίση στα κέντρα αποφάσεων
Ο Πιερρακάκης υπενθύμισε ότι πριν από μια δεκαετία οι Ευρωπαίοι συζητούσαν ακόμη και την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. «Κι όμως, η Ελλάδα άντεξε», είπε, αποδίδοντας το επίτευγμα στον ελληνικό λαό, την κυβέρνηση και την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη. Η αναστροφή της πορείας της χώρας αντανακλάται πλέον σε ολόκληρη την ΕΕ: η Ελλάδα, από «αδύναμος κρίκος», εξελίχθηκε σε θετική έκπληξη και σύμβολο αλλαγής.
Από την απομόνωση των Eurogroup της κρίσης, φτάσαμε στο καθολικό «respect» των ευρωπαίων υπουργών που ψήφισαν ομόφωνα έναν Έλληνα για την κορυφαία θέση. Αν αυτή η δυναμική μεταφραστεί σε ουσιαστική πρόοδο, τότε το σύνθημα «αλλάζουμε την Ευρώπη» αποκτά πλέον πραγματικό περιεχόμενο – αυτή τη φορά από τα κέντρα λήψης αποφάσεων.