Σοβαρές ενδείξεις για ρωσική εμπλοκή σε δεκάδες περιστατικά σαμποτάζ σε όλη την Ευρώπη από το 2022 καταγράφουν δυτικές υπηρεσίες ασφαλείας, σύμφωνα με εκτενή έρευνα του Associated Press. Όπως εκτιμάται, η Μόσχα επιδιώκει να εξαντλήσει τους ευρωπαϊκούς πόρους, να δοκιμάσει τα όρια της ασφάλειας και να υπονομεύσει τη στήριξη προς την Ουκρανία.
Σύμφωνα με βάση δεδομένων του AP, από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία έχουν καταγραφεί 145 περιστατικά σαμποτάζ σε ευρωπαϊκές χώρες, με πιο πρόσφατα δύο περιστατικά στην Πολωνία τον περασμένο Νοέμβριο. Αν και οι περισσότερες ενέργειες είχαν περιορισμένες υλικές ζημιές και δεν προκάλεσαν θύματα, δυτικοί αξιωματούχοι προειδοποιούν ότι η κλιμάκωση είναι σαφής.
Οι υπηρεσίες πληροφοριών εκτιμούν ότι η εκστρατεία αποσκοπεί στη δημιουργία διχασμών εντός της Ευρώπης, στον εντοπισμό ευάλωτων σημείων στις υποδομές ασφαλείας και στη σταδιακή φθορά των μηχανισμών που στηρίζουν το Κίεβο. Ενδεικτικά, επικεφαλής μεγάλης ευρωπαϊκής υπηρεσίας πληροφοριών δήλωσε ότι οι έρευνες για ρωσική δολιοφθορά απορροφούν πλέον πόρους συγκρίσιμους με εκείνους της αντιτρομοκρατίας.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η αύξηση εμπρησμών και σχεδίων χρήσης εκρηκτικών: από ένα περιστατικό το 2023, σε 26 το 2024, ενώ ήδη έχουν καταγραφεί έξι περιπτώσεις το 2025. Παράλληλα, καταγράφηκαν περιστατικά βανδαλισμών σε αρκετές χώρες, γεγονός που ενισχύει τις εκτιμήσεις περί ολοένα και πιο επιθετικής τακτικής.
Σύμφωνα με δυτικούς αξιωματούχους, η Ρωσία περιορίζει το ρίσκο για τις μυστικές της υπηρεσίες, στρατολογώντας συχνά αλλοδαπούς με ποινικό παρελθόν ή άτομα με εγκληματικές διασυνδέσεις. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγεται η έκθεση επαγγελματιών πρακτόρων, ειδικά μετά τις μαζικές απελάσεις Ρώσων κατασκόπων από ευρωπαϊκές χώρες τα τελευταία χρόνια.
Χαρακτηριστική είναι η υπόθεση του Γεβγκένι Ιβάνοφ, ο οποίος φέρεται να εμπλέκεται σε επίθεση κατά πολωνικού σιδηροδρόμου που μεταφέρει προμήθειες στην Ουκρανία. Σύμφωνα με δικαστικά έγγραφα, ο Ιβάνοφ εργαζόταν για αξιωματικό της ρωσικής στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών GRU και είχε καταδικαστεί ερήμην στην Ουκρανία, χωρίς ωστόσο να έχει ενημερωθεί εγκαίρως η Πολωνία.
Στην Εσθονία, οι αρχές παρατηρούν μετατόπιση στο προφίλ των δραστών, από ντόπιους γνωστούς στις αρχές σε άγνωστους αλλοδαπούς, γεγονός που καθιστά αναγκαία την ενίσχυση της διακρατικής συνεργασίας. Σε δύο επιθέσεις τον Ιανουάριο, εμπρησμούς σε σούπερ μάρκετ και ουκρανικό εστιατόριο, οι δράστες δεν είχαν προηγούμενη παρουσία στη χώρα.
Παράλληλα, οι υπηρεσίες ασφαλείας σημειώνουν ότι ακόμη και τα σχέδια που αποτρέπονται θεωρούνται επιτυχία για τη Μόσχα, καθώς εξαντλούν χρόνο, ανθρώπινο δυναμικό και οικονομικούς πόρους. Χαρακτηριστική είναι υπόθεση στη Λιθουανία, όπου αποκαλύφθηκε κρύπτη με εξαρτήματα drones και αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς, με τις αρχές να δαπανούν σημαντικούς πόρους για την πλήρη εξάρθρωση του δικτύου.
Απαντώντας στην απειλή, εισαγγελείς στη Λετονία, τη Λιθουανία και την Εσθονία έχουν συγκροτήσει κοινές ομάδες έρευνας για επιθέσεις που αποδίδονται σε ξένες υπηρεσίες πληροφοριών. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, αστυνομικοί πρώτης γραμμής εκπαιδεύονται πλέον ώστε να εντοπίζουν περιστατικά με ενδεχόμενη κρατική καθοδήγηση, όπως εμπρησμός αποθήκης στο Λονδίνο που, σύμφωνα με τις αρχές, οργανώθηκε από ρωσικές υπηρεσίες.
Τέλος, οι αξιωματούχοι προειδοποιούν ότι η Ρωσία δοκιμάζει διαρκώς νέες μορφές υβριδικών επιθέσεων, όπως η αποστολή μετεωρολογικών μπαλονιών από λαθρεμπόρους της Λευκορωσίας προς τη Λιθουανία και την Πολωνία, προκαλώντας επανειλημμένες διακοπές λειτουργίας αεροδρομίων και αυξημένο συναγερμό ασφαλείας.