Η δέκατη τριμερής σύνοδος κορυφής Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ, που πραγματοποιήθηκε στην Ιερουσαλήμ, ανέδειξε τον οικονομικό διάδρομο Ινδία–Μέση Ανατολή–Ευρώπη (IMEC) ως βασικό άξονα της στρατηγικής συνεργασίας, όχι μόνο μεταξύ των τριών χωρών αλλά και σε ευρύτερο περιφερειακό επίπεδο.
Σε αυτό το πλαίσιο, ιδιαίτερη βαρύτητα αποκτά το επικείμενο ταξίδι του πρωθυπουργού του Ισραήλ, Βενιαμίν Νετανιάχου, στην Ουάσιγκτον, λίγες ημέρες μετά την Τριμερή, καθώς οι τρεις χώρες επιδιώκουν να ενισχύσουν τη συμμαχία τους με την ενεργή στήριξη του Ντόναλντ Τραμπ.
Σύμφωνα με πληροφορίες που διέρρευσαν μετά τις επαφές στην Ιερουσαλήμ, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός αναμένεται να μεταφέρει στον Λευκό Οίκο μια σαφή περιφερειακή ατζέντα, με επίκεντρο την προώθηση του IMEC ως πλαισίου πολυμερούς συνεργασίας και την ανάδειξη του ρόλου της Τουρκίας ως αποσταθεροποιητικού παράγοντα στην περιοχή.
Οι δημόσιες δηλώσεις του Νετανιάχου μετά τις συνομιλίες με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη και τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη θεωρούνται ενδεικτικές της γραμμής που θα ακολουθήσει και στις επαφές του με τον Ντόναλντ Τραμπ. Με σαφείς αιχμές προς την Άγκυρα, προειδοποίησε για νεοοθωμανικές επιδιώξεις, υπογραμμίζοντας ότι οι τρεις χώρες είναι αποφασισμένες να υπερασπιστούν την κυριαρχία και τα κυριαρχικά τους δικαιώματα. Η έμφαση στην ενίσχυση της συνεργασίας σε άμυνα, ασφάλεια και καταπολέμηση της τρομοκρατίας αποτυπώνει, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, την κοινή τους απάντηση στις περιφερειακές προκλήσεις.
Για το Ισραήλ, η Τουρκία αντιμετωπίζεται ως παράγοντας αντίστοιχης βαρύτητας με το Ιράν στη Μέση Ανατολή, με τη διαφορά ότι η Άγκυρα, αξιοποιώντας τη συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ και τα δίκτυα της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, κινείται με πιο έμμεσο τρόπο. Παρά ταύτα, οι κινήσεις της δεν περνούν απαρατήρητες από την Ιερουσαλήμ, η οποία είχε εξαρχής εκφράσει την αντίθεσή της σε οποιαδήποτε τουρκική εμπλοκή στο σχέδιο Τραμπ για την ανοικοδόμηση της Γάζας.
Ο IMEC, που συνδέει την Ινδία με τη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη μέσω ενός πλέγματος συνεργασιών στο οποίο συμμετέχουν, μεταξύ άλλων, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Σαουδική Αραβία, η Ιορδανία, το Ισραήλ, η Κύπρος και η Ελλάδα, προβάλλεται ως στρατηγικό αντίβαρο τόσο στο δίδυμο Ιράν–Τουρκία όσο και στις κινεζικές πρωτοβουλίες του «Δρόμου του Μεταξιού». Οι επιφυλάξεις του Ντόναλντ Τραμπ απέναντι στην Κίνα εκτιμάται ότι μπορούν να λειτουργήσουν καταλυτικά υπέρ του IMEC και συναφών σχημάτων συνεργασίας.
Στο ίδιο πνεύμα, οι τρεις ηγέτες τόνισαν στην κοινή τους διακήρυξη την ανάγκη επανενεργοποίησης του σχήματος 3+1, με τη συμμετοχή των Ηνωμένων Πολιτειών. Η επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο και η αποκλιμάκωση στη Γάζα δημιουργούν, σύμφωνα με διπλωματικές εκτιμήσεις, πρόσφορο έδαφος για την αναβίωση του σχήματος, με πρώτο δείγμα τη συνάντηση των υπουργών Ενέργειας των τεσσάρων χωρών τον περασμένο Νοέμβριο.
Την ίδια ώρα, αυξάνεται το ενδιαφέρον του αμερικανικού Κογκρέσου για θεσμική ενίσχυση της συνεργασίας 3+1, με πρωτοβουλίες που αφορούν την αντιτρομοκρατία, τη θαλάσσια ασφάλεια και την ενέργεια. Η στήριξη από το Καπιτώλιο προσδίδει, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, βάθος και διάρκεια στη στρατηγική σχέση, ανεξάρτητα από τις πολιτικές εναλλαγές στις ΗΠΑ.
Οι εξελίξεις αυτές συνοδεύονται από συγκεκριμένα έργα και συμφωνίες, όπως ο Great Sea Interconnector, που ενισχύει την ενεργειακή διασύνδεση Ανατολικής Μεσογείου και Ευρώπης, αλλά και η πρόσφατη συμφωνία Κύπρου–Λιβάνου για την οριοθέτηση ΑΟΖ. Επιπλέον, ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται στη δημιουργία Κέντρου Αριστείας για την Κυβερνοασφάλεια στη Θάλασσα στην Κύπρο, με ορίζοντα λειτουργίας το 2026, καθώς και στη σύσταση Τριμερούς Ομάδας Εργασίας για την Ετοιμότητα και Αντιμετώπιση Εκτάκτων Αναγκών.
Παράλληλα, η συμφωνία Ισραήλ–Αιγύπτου για το φυσικό αέριο, ύψους 35 δισ. δολαρίων, που φέρεται να προέκυψε μετά από παρασκηνιακές παρεμβάσεις της Ουάσιγκτον, στέλνει ακόμη ένα μήνυμα προς την Άγκυρα. Σύμφωνα με ισραηλινά μέσα, ο Ντόναλντ Τραμπ επιδιώκει σύντομα μια τριμερή συνάντηση με τον Βενιαμίν Νετανιάχου και τον Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι, στο πλαίσιο της προσπάθειας ενίσχυσης της σταθερότητας και της θετικής ατζέντας στην Ανατολική Μεσόγειο.