Το μελάνι μόλις έχει στεγνώσει στην πρόταση προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ύψους 1,8 τρισεκατομμυρίων ευρώ για την περίοδο μετά το 2027 και η καταμέτρηση νικητών και χαμένων έχει ήδη αρχίσει.
Οι εθνικές κυβερνήσεις κάνουν ταμείο και το Politico καταγράφει τα πρώτα δεδομένα.
Η μεγάλη νικήτρια
Η Πολωνία αναδείχθηκε αδιαμφισβήτητη νικήτρια στο πλαίσιο των λεγόμενων Εθνικών και Περιφερειακών Σχεδίων Εταιρικής Σχέσης - ένα νέο κονδύλι ύψους 865 δισεκατομμυρίων ευρώ που συγχωνεύει τα γεωργικά, περιφερειακά και μεταναστευτικά ταμεία και αποτελεί το μεγαλύτερο κομμάτι των νέων σχεδίων προϋπολογισμού.
Η Βαρσοβία πρόκειται να λάβει 123,3 δισ. ευρώ από αυτό το κονδύλι, πάνω από 30 δισ. ευρώ περισσότερα από τον επόμενο μεγαλύτερο δικαιούχο, τη Γαλλία.
Ο Πολωνός Επίτροπος Προϋπολογισμού Πιοτρ Σεραφέν, εμφανίστηκε σε ένα βίντεο έξω από την έδρα της Κομισιόν με τον υπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Άνταμ Σλάπκα το βράδυ της Πέμπτης, χαιρετίζοντας αυτό που αποκάλεσε «τον μεγαλύτερο, πιο φιλόδοξο προϋπολογισμό της ΕΕ στην ιστορία», δηλώνοντας ότι «η Πολωνία θα είναι ο μεγαλύτερος δικαιούχος του».
Ο Σλάπκα, πλαισιωμένος από τη γυάλινη πρόσοψη του Berlaymont, έριξε μια σπόντα στην εθνικιστική αντιπολίτευση του Νόμου και της Δικαιοσύνης (PiS), λέγοντας ότι επί διακυβέρνησης του PiS, «τα χρήματα για τη συνοχή της Πολωνίας μπλοκαρίστηκαν», μια αναφορά στα κονδύλια για την ανάκαμψη από την πανδημία που είχαν παγώσει για ζητήματα που σχετίζονται με το κράτος δικαίου.
Ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ, ο οποίος αντιμετωπίζει αυξανόμενη πίεση από έναν κατακερματισμένο συνασπισμό στο εσωτερικό της χώρας του, εκμεταλλεύεται τον προϋπολογισμό της ΕΕ ως απόδειξη ότι η κυβέρνησή του μπορεί να επιτύχει αποτελέσματα. Το στρατόπεδό του έσπευσε να διεκδικήσει τα εύσημα για τα κονδύλια και την αποκατάσταση της εικόνας της Πολωνίας στις Βρυξέλλες.
Ωστόσο, η Πολωνία ήταν ήδη μακράν ο μεγαλύτερος δικαιούχος των γεωργικών και περιφερειακών πληρωμών της ΕΕ στο πλαίσιο του τελευταίου προϋπολογισμού της ΕΕ. Μεταξύ 2021 και 2027, στην Πολωνία διατέθηκαν ή θα διατεθούν περίπου 112 δισεκατομμύρια ευρώ σε τρέχουσες τιμές.
Οι περιφερειακές ενισχύσεις, οι οποίες αποσκοπούν στη μείωση του χάσματος μεταξύ πλουσιότερων και φτωχότερων περιοχών στην Ευρώπη, κατανέμονται με βάση το εθνικό και περιφερειακό επίπεδο ανάπτυξης. Η βασική αρχή είναι ότι οι φτωχότερες χώρες και περιφέρειες λαμβάνουν μεγαλύτερο μερίδιο των χρημάτων.
Οι γεωργικές ενισχύσεις χορηγούνται σε μεγάλο βαθμό με βάση την έκταση της καλλιεργούμενης γεωργικής γης, ευνοώντας τις χώρες με μεγάλους γεωργικούς τομείς.
Οι χαμένοι
Σε αντίθεση με τους πανηγυρισμούς στη Βαρσοβία, στη Βουδαπέστη υπήρξαν χλευασμοί, καθώς ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν κατήγγειλε τον επόμενο προϋπολογισμό της ΕΕ ως «ουκρανική διάσωση». «Τι έχει απομείνει; Λιγότερα από ποτέ. Δεν θα το υποστηρίξω ποτέ αυτό», δήλωσε ο Όρμπαν σε συνέντευξη που αναρτήθηκε στον λογαριασμό του στο X.
Η Γερμανία τάχθηκε επίσης κατά της πρότασης, χαρακτηρίζοντας το συνολικό μέγεθος του προϋπολογισμού «απαράδεκτο» σε μια εποχή δημοσιονομικής σύσφιγξης.
«Πρέπει να παραμείνουμε απολύτως προσγειωμένοι όταν πρόκειται για τα δημοσιονομικά», δήλωσε την Πέμπτη ο υπουργός Οικονομικών Λαρς Κλίνγκμπεϊλ. Ο εκπρόσωπος του καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς, πρόσθεσε ότι το Βερολίνο «δεν θα μπορέσει να αποδεχθεί» το σχέδιο ως έχει.
Η Γερμανία, η οποία πρόκειται να λάβει 68,4 δισεκατομμύρια ευρώ στο πλαίσιο των εθνικών και περιφερειακών σχεδίων, είναι στην ουσία η κολώνα του τρέχοντος προϋπολογισμού της ΕΕ. Το 2023 το Βερολίνο κατέβαλε 33,8 δισ. ευρώ και έλαβε πίσω 14 δισ. ευρώ, ανακτώντας ουσιαστικά μόλις 41 σεντς για κάθε ευρώ που συνεισέφερε.
Επιπλέον, τα σχέδια της Επιτροπής δείχνουν επίσης σε ποιον εμπιστεύονται οι Βρυξέλλες να χειριστεί ευαίσθητα θέματα. Η Γερμανία, η Ελλάδα και η Ισπανία βρίσκονται στην κορυφή των κονδυλίων για τη μετανάστευση, την ασφάλεια και τη διαχείριση των συνόρων, με 4,1 δισ. ευρώ, 3,5 δισ. ευρώ και 3 δισ. ευρώ αντίστοιχα.
Αγρότες
Εν τω μεταξύ, αυξάνονται οι ανησυχίες σχετικά με το σχέδιο ενσωμάτωσης των γεωργικών κονδυλίων σε ευρύτερα εθνικά προγράμματα.
Σύμφωνα με τον προτεινόμενο προϋπολογισμό, οι γεωργικές δαπάνες συρρικνώνονται ονομαστικά κατά πάνω από 20%, από 386,6 δισ. ευρώ στον τρέχοντα προϋπολογισμό σε 300 δισ. ευρώ στον επόμενο, γεγονός που ώθησε τoυς αγρότες σε όλη την Ευρώπη να καταγγείλουν το νέο σχέδιο ως «προδοσία».
Αν και ο Σεραφέν επέμεινε ότι οι άμεσες πληρωμές προς τους αγρότες θα παραμείνουν σταθερές, πολλοί φοβούνται ότι ο πληθωρισμός θα μειώσει ουσιαστικά την αξία αυτής της στήριξης.
Η πρόταση προϋπολογισμού «είναι ένα καλό σημείο εκκίνησης για ανταλλαγή απόψεων», δήλωσε την Παρασκευή ο Πολωνός Szłapka, αμβλύνοντας προηγούμενες επικρίσεις προς τα σχέδια της Επιτροπής για τη μεταρρύθμιση του προϋπολογισμού.
«Η συνοχή και η γεωργία πρέπει να παραμείνουν ισχυρές και πρέπει να χρηματοδοτούνται επαρκώς», πρόσθεσε κατά τη διάρκεια συνάντησης των υπουργών Ευρώπης στις Βρυξέλλες.