«Επομένως, οἱ εἰς τὸ μήνυμά μου χαρακτηρισμοὶ τῶν στασιαστικῶν ἐκείνων ὁμάδων ὡς ξενοκινήτων καὶ ἐθνοπροδοτικῶν κομμουνιστοσυμμοριῶν εἶναι ἀπολύτως ἀκριβεῖς καὶ μόνον τὴν ἱστορικὴν ἀλήθειαν ἀποδίδουν». Χρήστος Σαρτζετάκης
Υπήρξε ο μοναδικός Π.τ.Δ. που υπερψηφίστηκε από το Κ.Κ.Ε. και την Αριστερά γενικώς. Μετά λένε ότι η ιστορία δεν κάνει χιούμορ. Η συστηματική αποσιώπηση των πραγματικών και «σταθερών απόψεών» του υπαγορεύθηκε από το αίσθημα αυτοσυντήρησης της Αριστεράς και του ΠΑΣΟΚ. Το ίδιο και οι κομματικές σκοπιμότητες οι οποίες πρυτάνευσαν –όπως ο ίδιος υποστηρίζει- στην εκλογή του. Συγκεκριμένα έγραφε –επιστολή στην Αυγή- ότι όπως η εκλογή Στεφανόπουλου υπαγορεύθηκε από την ανάγκη διατήρησης, από το ΠΑΣΟΚ, της εξουσίας και: «εἰς τὴν περίπτωσίν μου ὑπῆρξεν ἡ ἐπιδίωξις τοῦ ΠΑ.ΣΟ.Κ. νὰ κερδίσῃ ἐκ νέου τὶς ἐκλογές, τὸ 1985, ὅπως καὶ τὸ ἐπέτυχε, χάρις εἰς τὴν ἀνάδειξί μου εἰς τὴν Προεδρία τῆς Δημοκρατίας, ὅπως ὁ ἴδιος ὁ ᾽Ανδρέας Παπανδρέου δημοσίως ρητῶς ἀνεγνώρισε».
Η επιστολή, που έστειλε ο αείμνηστος Χ. Σαρτζετάκης στην ΑΥΓΗ το 1999, είναι ένα σημαντικό ντοκουμέντο, όπως και μια σειρά από άλλα κείμενά του που βρίσκονται αναρτημένα στην ιστοσελίδα του (). Η αναψηλάφηση των κειμένων αυτών δεν έχει στόχο την μνήμη του, –άλλωστε το «ο νεκρός δεδικαίωται» ισχύει πάντα- αλλά για να καταδειχθούν τα ευτράπελα σημεία των επιλογών του ΠΑΣΟΚ και της Αριστεράς. Ο θεσμός του Π.τ.Δ., όπως καθιερώθηκε με το σύνταγμα του 1975, -αντικαθιστώντας στην κορυφή του δημοκρατικού πολιτεύματος την κληρονομική βασιλεία- είχε ως στόχο την παροχή εγγυήσεων ομαλότητας. Η αυξημένη πλειοψηφία που απαιτούσε η εκλογή όφειλε να αποτελέσει το έδαφος συναινέσεων. Αντί γι’ αυτό, ιδεολογικοί δογματισμοί και κομματικές σκοπιμότητες ταλαιπώρησαν και υποβάθμισαν τον θεσμό ευτελίζοντας ταυτοχρόνως το πολίτευμα.
Στην συγκεκριμένη επιστολή ο αείμνηστος τ. Π.τ.Δ. χρησιμοποιούσε πληθώρα «κοσμητικών» κάνοντας δυσχερή την επιλογή. Σταχυολογώ: «ἀλληλοεξοντώσεως τῶν στελεχῶν του, ὡς καὶ νὰ δολοφονήσουν ἐπεδίωξαν ἀκόμη καὶ τὸν ᾽Αρχηγό του Μάρκο Βαφειάδη […] ἐγκληματικὴ συμμορία […] ἐσήκωσαν τὰ ὅπλα κατὰ τῆς ἰδίας των Πατρίδος […] τὸ κατευθῦνον τοὺς στασιαστὰς Κ.Κ.Ε. ἦτο ἤδη ἀπὸ τῆς ἱδρύσεώς του ξενοκίνητο […] τέτοιες πράξεις εἶναι κακουργήματα καὶ ὀνομάζονται ἀπὸ τὸν Ποινικό μας Κώδικα (ἄρθρα 134 καὶ 135) ἐσχάτη προδοσία […] ὁ διὰ τῆς βίας τῶν ὅπλων ἀκρωτηριασμὸς τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους, μὲ ἀπόσπασι τῆς Μακεδονίας μας, εἶναι κακούργημα καὶ ὀνομάζονται ἀπὸ τὸν Ποινικό μας Κώδικα (ἄρθρα 138 ἑπόμενα) προδοσία τῆς χώρας […] Επομένως, οἱ εἰς τὸ μήνυμά μου χαρακτηρισμοὶ τῶν στασιαστικῶν ἐκείνων ὁμάδων ὡς ξενοκινήτων καὶ ἐθνοπροδοτικῶν κομμουνιστοσυμμοριῶν εἶναι ἀπολύτως ἀκριβεῖς καὶ μόνον τὴν ἱστορικὴν ἀλήθειαν ἀποδίδουν…»! Προς επίρρωσιν των λεγομένων του επικαλείται τα λόγια: «ὄχι κανενὸς ἀντιδραστικοῦ, ἀλλὰ τοῦ ἀληθινοῦ δημοκρατικοῦ ἡγέτου, τοῦ θρυλικοῦ ”γέρου τῆς Δημοκρατίας” ἀειμνήστου Γεωργίου Παπανδρέου, γιὰ τὸ τότε Κ.Κ.Ε., ὅτι ”εἶναι τὸ κόμμα τοῦ ἐγκλήματος καὶ τῆς ἐθνικῆς προδοσίας”».
Η εκλεκτική του συγγένεια με την «Μεγάλη Δημοκρατική Παράταξη» αναδύεται σε όλο της το μεγαλείο σε αυτό το κείμενο. Εκτός από το «άγαλμα» που φιλοτέχνησε για τον Παπανδρέου, τονίζει ότι: «ὁ πραγματικὰ ἐθνικὸς στρατός, ὑπακούων εἰς τὰς διαταγὰς ἐλευθέρως καὶ δημοκρατικῶς ἐκλεγμένης […] ἑλληνικῆς κυβερνήσεως, ὑπὸ Πρωθυπουργὸν ὄχι κανένα ”δεξιόν”». Αποσιωπώντας ότι ο «μη δεξιός» ήταν ο επιβληθείς -από αυτούς που πραγματικά έκαναν, τότε, κουμάντο- επικεφαλής του τρίτου κόμματος με 14,34% έναντι του έχοντος απόλυτη πλειοψηφία με 55,12% Λαϊκού κόμματος. Όπως αποσιωπά και τον λόγο για τον οποίο απεπέμφθη –δημοσιοποίηση επιστολής στην συνεργαζόμενη με τους Ναζί κυβέρνηση του Βισύ- ο πρωθυπουργός της συμφωνίας της Βάρκιζας. Θεωρεί δε, ότι «λόγοι πολιτικῆς σκοπιμότητος ὑπηγόρευσαν» στον Κωνσταντίνο Καραμανλή και σε άλλους «μερικὲς δεκαετίες ὕστερα ἀπὸ τα γεγονότα, τὴν ἀποφυγὴ τῆς ἀληθείας», της οποίας αυτοανακηρύσσεται διαπρύσιος κήρυκας.
Όμως, όπως ήδη έχουμε τονίσει, δεν είναι ο εκλιπών το αντικείμενο του παρόντος κειμένου, αλλά η «μεγάλη θεατρική σκηνή», με πρωταγωνιστές το ΠΑΣΟΚ και «τις λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις». Το έργο που ανέβασαν, μετά την Μεταπολίτευση, αποδείχθηκε ότι είχε πανάκριβο εισιτήριο που θα το πληρώνουν και τα εγγόνια μας. Βεβαίως την κύρια ευθύνη δεν την έχει το ηττημένο ΚΚΕ το οποίο, εκ των πραγμάτων, δεν είχε ποτέ -μετά την ήττα του και τις μετέπειτα οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις- την δυνατότητα να παίξει σημαντικό ρόλο στα δρώμενα. Την μεγάλη ευθύνη την είχε η αυτάρεσκα αυτοαποκαλούμενη «Μεγάλη Δημοκρατική Παράταξη» η οποία, όπως επανειλημμένα, αποδείχθηκε δεν δίσταζε να συνεργαστεί «και με τον αστυφύλαξ και με τον χωροφύλαξ» αρκεί να εξασφάλιζε το ποθούμενο. Την εξουσία. Συνεργάστηκε λοιπόν κατά καιρούς, ανενδοίαστα και δίχως αρχές, με τα Ανάκτορα, με το κεφάλαιο, με τους ξένους «επιτηρητές» αλλά και με το ΚΚΕ.
Η παράταξη, υπό την πολιτική ηγεσία της οποίας, διεξήχθησαν τα Δεκεμβριανά, οι εκλογές του 1946, ο εμφύλιος -στην διάρκεια του οποίου δημιουργήθηκαν και τα στρατόπεδα στα ξερονήσια- και η δίκη και εκτέλεση ως «πράκτορα» του Μπελογιάννη δεν δίστασε να συνεργαστεί με τους «ξενοκίνητους» ήδη από το 1956. Ελάχιστα χρόνια μετά, ο «θρυλικός γέρος της δημοκρατίας» -η «κυβέρνηση του βουνού» τον είχε κατατάξει στους «αρχιεγκληματίες» στους οποίους δεν χορηγούσε αμνηστία- δεν δίστασε να συμπαραταχθεί μαζί τους στον «ανένδοτο» που άνοιξε τον δρόμο για τις μετέπειτα δραματικές για την δημοκρατία και την χώρα εξελίξεις. Στις παραμονές των εκλογών, όμως, -όντας αμφισβητούμενος «ηγέτης» της πολυκομματικής σύμπραξης που συγκροτήθηκε για να εξουδετερώσει τον κίνδυνο αριστερής αντιπολίτευσης- δήλωνε σε συνεργάτες του: «Θα κάνωμεν πολιτικήν και εκλογικήν συνεργασίαν με τον Καραμανλήν. Τα στρατόπεδα θα είναι δύο: από το ένα μέρος θα είναι οι εθνικόφρονες και από το άλλο οι κομμουνισταί. Θα κάνωμεν τας εκλογάς με τους χωροφύλακες και με το πιστόλι στο χέρι» (Σ. Λιναρδάτος, ”Από τον εμφύλιο στη χούντα”)!!
Η επιλογή, από τον Ανδρέα του Χ. Σαρτζετάκη για την Π.τ.Δ. καθώς και η εκλογή του Μ. Βαφειάδη μπορεί να θεωρηθεί «σπονδή» στην οικογενειακή παράδοση. Όπως εξηγούσε ο Λ. Κύρκος: «Ο Ανδρέας ο Παπανδρέου δεν έβλεπε τίποτε άλλο, παρά την άνοδο στην εξουσία. Και η άνοδος στην εξουσία σήμαινε συνέχιση της διχοτομίας δεξιά-αντιδεξιά. Λυσσαλέο μίσος για να μπορέσουμε να συγκεντρώσουμε τον κόσμο μας. […]. Γυρίσαμε στις παραμονές της 21ης Απριλίου και αυτό από ανθρώπους που ζήσανε τη δικτατορία εξ αποστάσεως. Ο Ανδρέας θριαμβολογούσε από το εξωτερικό, σκεφτόταν να κηρύξει ένοπλο αγώνα, έβλεπε τον εαυτό του στη θέση του Άρη ή του Γκεβάρα, επικεφαλής στρατιών Ελλήνων που θα επιστρατεύονταν πάλι σε έναν εμφύλιο πόλεμο, μπούρδες…» (συνέντευξη στον Α. Παπαχελά, )! Νυν, υπέρ ψήφων ο αγώνας δικαιώνεται.
Γιατί η Αριστερά «έπεσε στον λάκκο»; Το Κ.Κ. δεν γνώριζε τις απόψεις Σαρτζετάκη ή πίστευε ότι δεν θα γίνουν ποτέ κοινό ανάγνωσμα; Δεν είχε υπολογίσει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του; Όταν τον ξαναψήφισε το 1990 δεν γίνεται να μην ήξερε τι πρέσβευε. Δεν περίμενε όμως ότι, ως τ. Π.τ.Δ. θα τις δημοσιοποιούσε σε τέτοια έκταση και σε τόση ένταση. Είχε λάθος εκτίμηση. Όπως λάθος εκτίμηση είχε όταν, αποβλέποντας στην καλλιέργεια των αριστερών θέσεων που προωθούσε το Ανδρέας «κουβαλούσε νερό στον μύλο του». Πάλι ο Κύρκος έδωσε την εξήγηση: «Τι ήταν αυτό, ήταν ένας ενδεχόμενος κίνδυνος ή ήταν μια δυνατότητα συμμαχίας; Σε αυτό το ερώτημα σκόνταψα. Και πρέπει να πω ότι εγώ με όλη μου τη δύναμη και την επιρροή τάχτηκα υπέρ των καλών σχέσεων με τον νέο παράγοντα. Να μην πάμε σε πολεμική, να μην ανακατώσουμε ότι ο Ανδρέας ήταν ο μέγας απών στη διάρκεια της Κατοχής, αλλά να κοιτάξουμε να δημιουργήσουμε φιλικές σχέσεις αποβλέποντας στο μέλλον…». Έκαναν λάθος, ο αριστερός ιδεασμός της κοινωνίας πέτυχε, αλλά μόνο οι επιτήδειοι και οι πονηροί κέρδισαν.
Αντωνάκος Αντώνης
[email protected]
http://www.antonakos.edu.gr