Οι αυστηροί έλεγχοι που ασκεί το Πεκίνο στις εξαγωγές μαγνητών που αντέχουν τις υψηλές θερμοκρασίες γιατί αποτελούνται από σπάνια μεταλλεύματα έχουν εκθέσει την αχίλλειο πτέρνα της αλυσίδας τροφοδοσίας των αμερικανικών και άλλων Δυτικών ενόπλων δυνάμεων.
Χωρίς τους μαγνήτες αυτούς οι νατοϊκές ένοπλες δυνάμεις θα δυσκολευτούν πολύ να αναπληρώσουν τα στρατιωτικά τους αποθέματα που – κυρίως λόγω του πολέμου στην Ουκρανία – λιγοστεύουν.
Εδώ και πάνω από μια δεκαετία οι ΗΠΑ προσπαθούν χωρίς επιτυχία να αναπτύξουν εναλλακτική λύση στην παροχή από την Κίνα μιας συγκεκριμένης σπάνιας γαίας που είναι απαραίτητη για την κατασκευή μαγνητών για πυραύλους, πολεμικά αεροσκάφη, έξυπνες βόμβες και πολλά ακόμη στοιχεία στρατιωτικού εξοπλισμού.
Σαμάριο
Το στοιχείο σαμάριο, με περιοδικό αριθμό 62, είναι ένα πολύ σπάνιο μετάλλευμα, το οποίο εξάγει κατ’ αποκλειστικότητα παγκοσμίως η Κίνα. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα άγνωστο μέταλλο που χρησιμοποιείται σχεδόν εξ ολοκλήρου σε στρατιωτικές εφαρμογές.
Οι μαγνήτες σαμαρίου μπορούν να αντέξουν σε θερμοκρασίες αρκετά υψηλές ώστε να λιώσουν τον μόλυβδο χωρίς να χάσουν τη μαγνητική τους δύναμη. Είναι απαραίτητοι για την αντοχή στη θερμότητα των ταχέως κινούμενων ηλεκτρικών κινητήρων σε στενούς χώρους όπως οι κώνοι μύτης των πυραύλων.
Προ δύο μηνών, στις 4 Απριλίου, η Κίνα σταμάτησε τις εξαγωγές επτά ειδών μετάλλων σπάνιων γαιών, καθώς και μαγνητών που κατασκευάζονται από αυτά. Η Κίνα ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας προμήθειας αυτών των μετάλλων και μαγνητών. Το υπουργείο Εμπορίου της Κίνας δήλωσε ότι αυτά τα υλικά έχουν τόσο πολιτικές όσο και στρατιωτικές χρήσεις και τυχόν περαιτέρω εξαγωγές θα επιτρέπονται μόνο με ειδικά εκδοθείσες άδειες. Η κίνηση, σύμφωνα με το υπουργείο, θα «διασφαλίσει την εθνική ασφάλεια» και θα «εκπληρώσει διεθνείς υποχρεώσεις όπως η μη διάδοση» των όπλων.
Το κινεζικό υπουργείο έχει αρχίσει να εκδίδει ορισμένες άδειες για μαγνήτες που περιλαμβάνουν δύο από τις περιορισμένες σπάνιες γαίες, το δυσπρόσιο και το τερβίο, σε αυτοκινητοβιομηχανίες στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι μαγνήτες με αυτές τις δύο σπάνιες γαίες, οι οποίες χρησιμοποιούνται σε συστήματα πέδησης και διεύθυνσης, μπορούν να αντέξουν τη θερμότητα ενός κοντινού βενζινοκινητήρα, αλλά δεν μπορούν να ανεχθούν αξιόπιστα τη μεγαλύτερη θερμότητα που συναντάται σε στρατιωτικές εφαρμογές. Ωστόσο, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η Κίνα έχει εγκρίνει τις εξαγωγές σαμαρίου, το οποίο έχει ελάχιστες μη στρατιωτικές χρήσεις.
Διαπραγματεύσεις
Χθες, Δευτέρα, Κινέζοι και Αμερικανοί αξιωματούχοι ξεκίνησαν διήμερες εμπορικές συνομιλίες στο Λονδίνο. Η αποκατάσταση της ροής των σπάνιων γαιών αποτελεί προτεραιότητα για τους Αμερικανούς αξιωματούχους, αλλά λίγοι περιμένουν ότι η Κίνα θα ανακαλέσει εντελώς το νέο σύστημα αδειών εξαγωγής.
«Δεν νομίζω ότι αυτό θα εξαφανιστεί», δήλωσε στους Τάιμς της Νέας Υόρκης ο Μάικλ Χαρτ, πρόεδρος του Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου στην Κίνα, ο οποίος συντονίζει τις προσπάθειες του ιδιωτικού τομέα των ΗΠΑ στο Πεκίνο για την απόκτηση περισσότερων υλικών σπάνιων γαιών.
Ο κύριος χρήστης του σαμαρίου στις ΗΠΑ είναι η Lockheed Martin, μια αεροδιαστημική και στρατιωτική εταιρεία που τοποθετεί περίπου 22-23 κιλά μαγνητών σαμαρίου σε κάθε μαχητικό αεροσκάφος F-35. Η Lockheed Martin απάντησε στις ερωτήσεις με μια σύντομη δήλωση: «Αξιολογούμε συνεχώς την παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού σπάνιων γαιών για να διασφαλίσουμε την πρόσβαση σε κρίσιμα υλικά που υποστηρίζουν τις αποστολές των πελατών μας. Συγκεκριμένα ερωτήματα σχετικά με την αλυσίδα εφοδιασμού σπάνιων γαιών θα αντιμετωπιστούν καλύτερα από την κυβέρνηση των ΗΠΑ».
Αξιωματούχοι της κυβέρνησης Μπάιντεν ανησυχούσαν τόσο πολύ για την έλλειψη εγχώριας προμήθειας σαμαρίου από τον αμερικανικό στρατό ώστε εξέδωσαν μεγάλα συμβόλαια για την κατασκευή δύο εγκαταστάσεων παραγωγής σαμαρίου. Καμία από τις δύο δεν κατασκευάστηκε λόγω εμπορικών ανησυχιών, αφήνοντας τις Ηνωμένες Πολιτείες πλήρως εξαρτημένες από την Κίνα.
Οι κυρώσεις απαγορεύουν πλέον σε κινεζικές εταιρείες και άτομα να έχουν οποιαδήποτε οικονομική σχέση με τις κατασκευάστριες εταιρείες στρατιωτικού υλικού των ΗΠΑ. Αυτό δεν είχε μεγάλη επίδραση στη βιομηχανία σαμαρίου μέχρι πρόσφατα, επειδή η Κίνα εξήγε σαμάριο σε χημικές εταιρείες που ανακάτευαν το μέταλλο με κοβάλτιο πριν το πουλήσουν σε κατασκευαστές μαγνητών, οι οποίοι στη συνέχεια το πουλούν στις κατασκευάστριες εταιρείες.
Ωστόσο, οι νέοι έλεγχοι εξαγωγών σπάνιων γαιών του Πεκίνου ορίζουν ότι οι άδειες μπορούν να εκδίδονται μόνο με βάση τον τελικό χρήστη του ορυκτού στο τέλος της αλυσίδας εφοδιασμού. Για τις άδειες σαμαρίου, αυτό σημαίνει κατασκευάστριες εταιρείες στρατιωτικού εξοπλισμού.
Από τα επτά είδη σπάνιων γαιών στις εξαγωγές των οποίων πλέον η Κίνα ασκεί αυστηρότατο έλεγχο, η ζήτηση για έξι από αυτά είναι σε μεγάλο βαθμό γι αμη στρατιωτικούς σκοπούς, δήλωσε στους Τάιμς ο Στάνλι Τράουτ, καθηγητής στο Μητροπολιτικό Πανεπιστήμιο του Ντένβερ, ο οποίος ειδικεύεται στους μαγνήτες σαμαρίου από τη δεκαετία του 1970.
Το σαμάριο είναι διαφορετικό. «Χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά για στρατιωτικούς σκοπούς», είπε.
Οι κανονισμοί του υπουργείου Αμυνας των ΗΠΑ απαιτούν η χύτευση ή η τήξη στρατιωτικών μαγνητών να γίνεται στις Ηνωμένες Πολιτείες ή σε ένα φιλικό έθνος. Αλλά οι κανόνες επιτρέπουν την εισαγωγή των συστατικών των στρατιωτικών μαγνητών από οπουδήποτε, επομένως το σαμάριο χαμηλού κόστους προέρχεται από την Κίνα εδώ και πολλά χρόνια, δήλωσε ο κ. Τράουτ.
Πηγή: The New York Times, μεσω kathimerini.gr