Η Κίνα, που κάποτε αποτελούσε βασικό μοχλό ανάπτυξης για τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία, έχει πλέον μετατραπεί σε ισχυρό ανταγωνιστή — όχι μόνο απέναντι στους κατασκευαστές αλλά και στους προμηθευτές ανταλλακτικών.
Σύμφωνα με τη Berliner Zeitung, οι Κινέζοι προμηθευτές «κατακλύζουν τη γερμανική αγορά με οικονομικά εξαρτήματα αυτοκινήτων». Ανάλυση του Γερμανικού Οικονομικού Ινστιτούτου (IW) επιβεβαιώνει ότι οι εισαγωγές κινεζικών εξαρτημάτων έχουν εκτοξευθεί, με τα ανταλλακτικά κιβωτίων ταχυτήτων για κινητήρες εσωτερικής καύσης να έχουν τριπλασιαστεί.
Έρευνα της βιομηχανικής ένωσης CLEPA δείχνει ότι σχεδόν επτά στους δέκα Ευρωπαίους προμηθευτές αντιμετωπίζουν πλέον άμεσο κινεζικό ανταγωνισμό — ποσοστό αυξημένο κατά 12 μονάδες σε σχέση με την περασμένη άνοιξη. Οι ειδικοί προειδοποιούν πως αρκετές επιχειρήσεις δεν θα καταφέρουν να επιβιώσουν, με την κρίση στον γερμανικό κλάδο των προμηθευτών να βαθαίνει.
Οι συνέπειες είναι ήδη ορατές: τα περιθώρια κέρδους μειώνονται και οι παραγγελίες συρρικνώνονται, ενώ πολλές εταιρείες έχουν ήδη ξεκινήσει περικοπές στην παραγωγή και στο προσωπικό. Κολοσσοί όπως η Bosch και η ZF Friedrichshafen έχουν καταργήσει χιλιάδες θέσεις εργασίας, καθώς οι πωλήσεις των VW, BMW και Mercedes υποχωρούν και η κινεζική πίεση εντείνεται.
Κινεζική κυριαρχία
Μετά την πανδημία, οι εισαγωγές κινεζικών οχημάτων και εξαρτημάτων έχουν αυξηθεί σημαντικά — χάρη σε εταιρείες όπως η BYD και η CATL, που κυριαρχούν ήδη στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και στις μπαταρίες. Ο ειδικός Στέφαν Μπραντζελ προειδοποιεί πως η πίεση είναι ασφυκτική και πολλοί γερμανικοί προμηθευτές, ακόμη και κατασκευαστές, δεν θα αντέξουν τα επόμενα χρόνια.
Παρά τον αντίκτυπο του εμπορικού πολέμου με τις ΗΠΑ, οι κινεζικές άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό αυξήθηκαν κατά 7% το διάστημα Ιανουαρίου–Οκτωβρίου, φτάνοντας το 1,03 τρισ. γιουάν. Κινέζοι επενδυτές πραγματοποίησαν μη χρηματοοικονομικές επενδύσεις σε 9.553 εταιρείες σε 152 χώρες, ύψους 872,6 δισ. γιουάν.
Παράγοντες της αγοράς εξηγούν ότι οι αμερικανικοί δασμοί ωθούν την Κίνα να κατευθύνει περισσότερα προϊόντα και δραστηριότητες προς την ΕΕ, μια αγορά ιδιαίτερα κερδοφόρα και συγκρίσιμη με εκείνη των ΗΠΑ.
Αύξηση 80% των επενδύσεων στην ΕΕ
Η Κίνα δεν αυξάνει μόνο τις εξαγωγές της προς την Ευρώπη, αλλά στρέφει και τις επενδύσεις της στην ΕΕ με πρωτοφανή ταχύτητα. Τα στοιχεία της Eurostat για το 2024 δείχνουν ότι οι κινεζικές άμεσες επενδύσεις έφτασαν τα 9,5 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 80% σε σχέση με το προηγούμενο έτος και υψηλότερες από τα προ πανδημίας επίπεδα.
Η τάση αυτή αναμένεται να ενισχυθεί το 2025, καθώς μεγάλες επενδύσεις, όπως το γιγα-εργοστάσιο μπαταριών της CATL και της Stellantis στη Σαραγόσα ή η επένδυση 7 δισ. στην Ουγγαρία, δεν έχουν ακόμη αποτυπωθεί στα επίσημα στοιχεία.
Τα τελευταία χρόνια, η Κίνα έχει μετατοπιστεί από την εξαγορά εταιρειών στην ίδρυση παραγωγικών μονάδων στην Ευρώπη. Ενδεικτικά, η BYD ετοιμάζεται να ανοίξει το τρίτο της εργοστάσιο στην Ισπανία.
Αλλαγή προτεραιοτήτων ανά ήπειρο
Το Πεκίνο αναδιαμορφώνει τη στρατηγική του, δίνοντας πλέον μεγαλύτερη έμφαση στην Ευρώπη σε σχέση με περιοχές όπως η Αφρική και η Λατινική Αμερική. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανησυχεί και ετοιμάζει προτάσεις για επιβολή κυρώσεων σε εταιρείες που δεν εγγυώνται οικονομικά οφέλη ή μεταφορά τεχνολογίας στις χώρες όπου επενδύουν.
Η ελκυστικότητα της Ευρώπης αποδεικνύεται και από την αύξηση 50% των κινεζικών επενδύσεων στο Ηνωμένο Βασίλειο — την πρώτη άνοδο από το 2016.
Γιατί η Ευρώπη
Το Ινστιτούτο Mercator υπογραμμίζει ότι η αναζωπύρωση της έντασης με τις ΗΠΑ, μετά την επιστροφή Τραμπ στην προεδρία, ωθεί τις κινεζικές εταιρείες να ενισχύσουν την παρουσία τους στην Ευρώπη ώστε να αποφύγουν δασμούς και περιορισμούς σε τεχνολογικούς τομείς όπως το 5G ή η αποθήκευση δεδομένων.
Ο Κάρελ Λάνοο του CEPS εξηγεί ότι η Κίνα στοχεύει πλέον στην απόκτηση κρίσιμων τεχνολογιών και υποδομών. Οι πατέντες υψηλής τεχνολογίας έχουν εξελιχθεί σε σημείο έντονης αντιπαράθεσης μεταξύ ΕΕ και Κίνας, με τις Βρυξέλλες να προσφεύγουν στον ΠΟΕ για παραβίαση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.
Στροφή προς τις περιφερειακές οικονομίες
Παρότι Βρετανία, Γερμανία και Γαλλία απορροφούσαν το 50% των κινεζικών επενδύσεων την περίοδο 2019–2023, σήμερα ενισχύεται το ενδιαφέρον για περιφερειακές χώρες. Η Ισπανία έχει δεχθεί τη μεγαλύτερη επένδυση στην ιστορία της από την CATL, ενώ η Ουγγαρία σημείωσε άνοδο άνω του 70% στις κινεζικές επενδύσεις από το 2023 στο 2024.
Η ΕΕ εξακολουθεί να κατηγορεί το Πεκίνο για αθέμιτες πρακτικές και ανεπαρκή προστασία πνευματικής ιδιοκτησίας, ιδίως σε τεχνολογίες όπως το 5G, που θεωρούνται κρίσιμες για την ευρωπαϊκή βιομηχανία.
Οι σχέσεις με την Κίνα
Μετά την πανδημία και τις διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα, η ΕΕ επανεξετάζει τη στάση της απέναντι στο Πεκίνο. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει χαρακτηρίσει την Κίνα «εταίρο, ανταγωνιστή και συστημικό αντίπαλο», τονίζοντας την ανάγκη περιορισμού των εξαρτήσεων χωρίς πλήρη οικονομική αποσύνδεση.
Στις αρχές Δεκεμβρίου, η Επιτροπή αναμένεται να παρουσιάσει νέο πλαίσιο για την επιτάχυνση της ευρωπαϊκής βιομηχανικής παραγωγής και για αυστηρότερο έλεγχο ξένων επενδύσεων, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι συμβάλλουν πραγματικά στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής οικονομίας, της τεχνολογίας και της απασχόλησης — και όχι στην ανάπτυξη τρίτων χωρών.