4 Αυγούστου 1936 : Επιβάλλεται η Δικτατορία της 4ης Αυγούστου από τον τότε Πρωθυπουργό Ιωάννη Μεταξά

 
μεταξας

Ενημερώθηκε: 04/08/25 - 15:01

Του Λεωνίδα Σ. Μπλαβέρη

Στις 4 Αυγούστου 1936 επιβάλλεται η Δικτατορία της 4ης Αυγούστου από τον τότε Πρωθυπουργό Ιωάννη Μεταξά, με τη «υποστήριξη» του τότε Βασιλέως Γεωργίου Β’.

Μία ενέργεια που σημάδεψε την εποχή της αλλά προτού εκδηλωθεί είχε μία ολόκληρη προϊστορία πίσω της που ουσιαστικώς ξεκινά από την άνοιξη του 1933, συμφώνως με τον Δικηγόρο και γνωστό ερευνητή της Ελληνικής Ιστορίας Γρηγόρη Σ. Μπλαβέρη.

Τότε, τον Μάρτιο του 1933, το φιλοβασιλικό Λαϊκό Κόμμα, για πρώτη φορά μετά το 1920, κερδίζει τις βουλευτικές εκλογές και σχηματίζει κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Παναγή Τσαλδάρη.

1935 Μάρτιος: Στρατιωτικό κίνημα Βενιζελικών αποτυγχάνει. Οι Βενιζέλος,  Πλαστήρας και άλλοι φιλελεύθεροι πολιτικοί αυτοεξορίζονται, ενώ 3 από τους ηγέτες του εκτελούνται.

1935 Οκτώβριος: Οι αρχηγοί των Ενόπλων Δυνάμεων αξιώνουν άμεση παλινόρθωση του Γεωργίου Β' στο θρόνο της Ελλάδος, ο πρωθυπουργός διαφωνεί και παραιτείται. Σχηματίζεται δικτατορική κυβέρνηση από το στρατηγό Κονδύλη, ο οποίος με τη μειοψηφία της Βουλής προχωρά στην κατάργηση της Αβασιλεύτου Δημοκρατίας και προκηρύσσει δημοψήφισμα. Με νόθο  δημοψήφισμα (97,8% υπέρ), μετά από 11 χρόνια, η Βασιλεία επιστρέφει.

Στις 26 Ιανουαρίου 1936, διεξάγονται βουλευτικές εκλογές με το σύστημα της απλής αναλογικής. Το κόμμα των Φιλελευθέρων και το Λαϊκό σχεδόν ισοψηφούν, χωρίς κανένα να αποκτήσει κοινοβουλευτική πλειοψηφία, καθώς οι Βασιλικοί κερδίζουν 143 έδρες και οι Βενιζελικοί 142, με αποτέλεσμα την αδυναμία σχηματισμού Κυβερνήσεως.

Τον Φεβρουάριο του 1936, αποκαλύπτεται μυστική συμφωνία Φιλελευθέρων – ΚΚΕ, πιο γνωστή ως «Σύμφωνο Σοφούλη – Σκλάβαινα», για την εκλογή προέδρου της Βουλής.

Τον Μάρτιο του 1936, με την ανοχή των δύο μεγάλων κομμάτων σχηματίζεται κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον εξωκοινοβουλευτικό μετριοπαθή Βενιζελικό Κωνσταντίνο Δεμερτζή και Αντιπρόεδρο και Υπουργό Στρατιωτικών τον φανατικό Βασιλικό Υποστράτηγο ε.α. Ιωάννη Μεταξά, αρχηγό του μικρού κόμματος των Ελευθεροφρόνων, που στις τελευταίες εκλογές είχε λάβει το 3,94% των ψήφων και είχε εκλέξει 7 συνολικώς βουλευτές.

Τον Απρίλιο του 1936, ο Κ. Δεμερτζής πεθαίνει και πρωθυπουργός ορίζεται ο Ι. Μεταξάς, από τον Βασιλέα Γεώργιο Β’.

Στις 4 Αυγούστου 1936, με επίκληση τον κομμουνιστικό κίνδυνο, αν και το ΚΚΕ έχει εκλέξει τότε μόνο 15 βουλευτές, και αφορμή την πανελλαδική γενική απεργία που έχει προκηρυχθεί για την επομένη 5 Αυγούστου, με δύο διατάγματα του Βασιλέως Γεωργίου Β’, αναστέλλονται 8 άρθρα του Συντάγματος και διαλύεται η Βουλή,  χωρίς να προσδιορισθεί ημερομηνία διεξαγωγής εκλογών.

Η επιβολή της δικτατορίας γίνεται «αναίμακτα», με δικτάτορα τον εν ενεργεία Πρωθυπουργό της χώρας Ιωάννη Μεταξά. Γίνεται δε γνωστή όταν το πρωί της 5ης Αυγούστου 1936 αστυφύλακες μεταβαίνουν στα τυπογραφεία των εφημερίδων και απαγορεύουν την εκτύπωση και την κυκλοφορία τους.

«Το καθεστώς της 4ης Αυγούστου, όπως θα ονομαστεί η δικτατορία, διοικεί με τρόπο αυταρχικό. Συλλαμβάνει και εκτοπίζει πολιτικούς, καταπατά ατομικά δικαιώματα, συλλαμβάνει και βασανίζει (μεταξύ άλλων με την «πρωτοποριακή μέθοδο» του ρετσινόλαδου με τον πάγο) πολίτες για τα φρονήματά τους, κατηγορείται για δολοφονίες πολιτικών αντιπάλων με τη μέθοδο της εκπαραθύρωσης, επιβάλλει λογοκρισία στον Τύπο, καίει πανηγυρικά «απαγορευμένα» βιβλία (μεταξύ άλλων του Α, Παπαδιαμάντη και του Ζ. Παπαντωνίου), διαλύει συνδικαλιστικά σωματεία, διορίζει δοτές διοικήσεις…» σημειώνει ο Γ. Μπλαβέρης, προσθέτοντας: «…Θετικά μέτρα στη λειτουργία του Κράτους όπως η απόσβεση αγροτικών χρεών, η ίδρυση του ΙΚΑ, η προώθηση της δημοτικής γλώσσας ή την εξωτερική ασφάλεια  (που έχουν να κάνουν με την προετοιμασία της Χώρας εν όψει του επερχόμενου πολέμου), ΔΕΝ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΟΥΝ το καθεστώς, δεν εξωραίζουν την αυταρχική διακυβέρνησή του και εν τέλει δεν συμψηφίζονται ούτε αλλάζουν το πρόσημο της Δικτατορίας, ενώ το υπερήφανο "ΟΧΙ" στο ιταλικό τελεσίγραφο θα πρέπει να πιστωθεί στη διορατικότητα του Ι. Μεταξά και την αγγλοφιλία του Γεωργίου Β' και όχι στο καθεστώς.»

Η δικτατορία της 4ης Αυγούστου θα παραμείνει μέχρι την κατάκτηση της Αθήνας από τους Γερμανούς παρά το γεγονός ότι ο ίδιος ο Ι. Μεταξάς έχει αποβιώσει στις 29 Ιανουαρίου 1941.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Γ. Μαντζαβίνος Υπ. Οικονομικών, Δ. Ελευθεριάδης Υπ. Προνοίας και Αρ. Βαλαωρίτης Υφ. Οικονομικών, ήταν οι τρεις εν ενεργεία Υπουργοί του Πρωθυπουργού Ι. Μεταξά, οι οποίοι αντιτιθέμενοι στην επιβολή της Δικτατορίας της 4ης Αυγούστου 1936 παραιτήθηκαν των αξιωμάτων τους.

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ GOOGLE NEWS ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΚΛΙΚ ΕΔΩ