Η γαλλική προεδρία ανακοίνωσε το βράδυ της Δευτέρας ότι ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θα ορίσει νέο πρωθυπουργό «τις προσεχείς ημέρες», μετά την πτώση της κυβέρνησης του Φρανσουά Μπαϊρού στην Εθνοσυνέλευση.
Η υπάρχουσα πολιτική κρίση βάθυνε περαιτέρω μετά την καταψήφιση του σχεδίου περιορισμού του δημόσιου χρέους – ο Μακρόν τώρα καλείται να βρει πέμπτο πρωθυπουργό μέσα σε λιγότερο από δύο χρόνια.
Ο 74χρονος Φρανσουά Μπαϊρού ανέλαβε καθήκοντα μόλις πριν από εννέα μήνες. Τώρα πρέπει να υποβάλει παραίτησή του (Γαλλικά ΜΜΕ μεταδίδουν ότι αυτό αναμένεται να γίνει αύριο Τρίτη), αφήνοντας τον Μακρόν με περιορισμένες επιλογές, ενώ οι χρηματοπιστωτικές αγορές ήδη καταγράφουν ανησυχία για την πολιτική και δημοσιονομική αστάθεια.
Ο Μπαϊρού προκάλεσε την ψήφο εμπιστοσύνης, ελπίζοντας να αποσπάσει στήριξη για την προσπάθεια μείωσης του ελλείμματος –που φτάνει σχεδόν στο διπλάσιο του ορίου 3% της Ε.Ε.– και να αντιμετωπίσει το χρέος που ισοδυναμεί με 114% του ΑΕΠ.
Προέβλεπε περικοπές ύψους 44 δισ. ευρώ στον προϋπολογισμό του 2026.
Η αντιπολίτευση απέρριψε ομόφωνα το σχέδιο, δηλώνοντας ότι ενόψει και των προεδρικών εκλογών του 2027 δεν πρόκειται να προσφέρει στήριξη.
Οι επιλογές Μακρόν
Ο Μακρόν μπορεί να στραφεί σε πολιτικό από το δικό του κεντρώο μπλοκ ή από τους συντηρητικούς, συνεχίζοντας μια στρατηγική που δεν έχει αποδώσει σταθερή συμμαχία.
Εναλλακτικά, θα μπορούσε να επιλέξει έναν μετριοπαθή σοσιαλιστή ή έναν τεχνοκράτη. Ωστόσο, καμία επιλογή δεν εγγυάται κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Η τοποθέτηση νέου πρωθυπουργού δεν θα αλλάξει το αδιέξοδο ενός κατακερματισμένου κοινοβουλίου. Το ίδιο ισχύει και για μια τεχνοκρατική κυβέρνηση αποτελούμενη από ανώτερους δημόσιους λειτουργούς.
Η προκήρυξη νέων εκλογών επίσης θεωρείται επισφαλής, καθώς θα μπορούσε να οδηγήσει ξανά σε Βουλή χωρίς σαφή πλειοψηφία.
Υπάρχει και το ακραίο σενάριο, όπου ο Μακρόν θα μπορούσε να παραιτηθεί – αυτό θεωρείται εξαιρετικά απίθανο με βάση τις δημόσιες τοποθετήσεις του.
Ο υπουργός Οικονομικών Ερίκ Λομπάρ παραδέχτηκε ότι η ανάγκη σχηματισμού νέας κυβέρνησης θα «αδυνατίσει αναπόφευκτα» το σχέδιο δημοσιονομικής εξυγίανσης.
Οικονομική πίεση
Η Γαλλία εμφανίζει το υψηλότερο έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ στην ευρωζώνη και δαπανά περισσότερα για την εξυπηρέτηση του χρέους σε σχέση με την Ισπανία.
Τα spreads των 10ετών γαλλικών ομολόγων έναντι των γερμανικών βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο τετραμήνου.
Ο οίκος Fitch θα επανεξετάσει την αξιολόγηση της Γαλλίας (AA- με αρνητικό outlook) στις 12 Σεπτεμβρίου, ενώ Moody’s και S&P Global θα ακολουθήσουν τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο.
Μια πιθανή υποβάθμιση θα περιόριζε την ικανότητα της χώρας να δανείζεται με χαμηλό κόστος.
Το «μπλόκο» διαμαρτυρίας
Η πολιτική και δημοσιονομική αβεβαιότητα κινδυνεύει να υπονομεύσει τον ρόλο του Μακρόν στην Ευρώπη, την ώρα που ο πόλεμος συνεχίζεται στην Ουκρανία και οι ΗΠΑ σκληραίνουν τη στάση τους στο εμπόριο και την ασφάλεια.
Στο εσωτερικό, μια νεοσύστατη κίνηση με το σύνθημα «Να μπλοκάρουμε τα πάντα» («Bloquons Tout») καλεί σε μαζική κινητοποίηση την προσεχή Τετάρτη, ενώ τα συνδικάτα προγραμματίζουν απεργίες στις 18 Σεπτεμβρίου.
«Η Γαλλία τελείωσε», είπε ο 80χρονος Μοχάμεντ, συνταξιούχος εργαζόμενος σε νοσοκομείο, που πουλάει προϊόντα στη λαϊκή αγορά Αλιγκρ στο Παρίσι.
Η καταψήφιση Μπαϊρού
Η κυβέρνηση Μπαϊρού έχασε την ψήφο εμπιστοσύνης καθώς η συντριπτική πλειοψηφία της Εθνοσυνέλευσης (364 βουλευτές) ψήφισε εναντίον της. Η γαλλική κυβέρνηση συγκέντρωσε μόνο 194 ψήφους υπέρ της.
«Εχετε τη δύναμη να ρίξετε την κυβέρνηση, αλλά δεν έχετε τη δύναμη να σβήσετε την πραγματικότητα», προειδοποίησε νωρίτερα-από το βήμα της Βουλής- ο Φρανσουά Μπαϊρού τους βουλευτές. «Τα έξοδα θα συνεχίσουν να αυξάνονται και το βάρος του χρέους, ήδη δυσβάσταχτο, θα γίνει βαρύτερο και ακριβότερο».
Η αντιπολίτευση απάντησε διαδοχικά από το βήμα ότι απορρίπτει τον τρόπο με τον οποίο ο Μπαϊρού επιχειρεί να αντιμετωπίσει το χρέος.
Η Μαρίν Λεπέν, επικεφαλής του ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού, μίλησε για «το τέλος της αγωνίας της κυβέρνησης» και κάλεσε τον Μακρόν να προκηρύξει νέες εκλογές. «Η διάλυση δεν είναι ιδιοτροπία, είναι θεσμικό εργαλείο για να σπάσει το αδιέξοδο», είπε, προειδοποιώντας τον πρόεδρο ότι αν «δεν μείνει μακριά από την μπάλα», θα πρέπει να δεχτεί τις συνέπειες.
Η Ματίλντ Πανό από την Ανυπότακτη Γαλλία δήλωσε: «Σήμερα είναι μια μέρα ανακούφισης για εκατομμύρια Γάλλους, ανακούφισης για την αποχώρησή σας». Επανέλαβε το αίτημα του κόμματός της για καθαίρεση του Μακρόν, αν και η προοπτική αυτή θεωρείται εξαιρετικά απίθανη.
Στο ίδιο πνεύμα, ο Σοσιαλιστής Μπορίς Βαλό κάλεσε τον πρόεδρο να διορίσει πρωθυπουργό από την Αριστερά. Αντίθετα, ο Λοράν Βοκιέ από τους Ρεπουμπλικανούς που στηρίζουν την κυβέρνηση προειδοποίησε ότι «η πολιτική αστάθεια είναι δηλητήριο για την οικονομία».
Ο πρώην πρωθυπουργός και νυν επικεφαλής του κόμματος του Μακρόν, Γκαμπριέλ Ατάλ, απέρριψε τα σενάρια πρόωρων εκλογών και κάλεσε σε «κυβέρνηση γενικού συμφέροντος» με διάρκεια 18 μηνών, μέχρι τις προεδρικές του 2027.
«Η Γαλλία ασφυκτιά από την αδράνεια εκείνων που περιμένουν να εκμεταλλευτούν την κρίση εκλογικά», είπε, καλώντας τα κόμματα να δείξουν θάρρος μέσω συμβιβασμών. Την ίδια ώρα, έθεσε ζήτημα θεσμικής ευθύνης: «Δεν είναι οι Γάλλοι που ψήφισαν λάθος· είναι το κοινοβούλιο που πρέπει να λύσει τα προβλήματά του».
Με πληροφορίες από το Reuters και το Politico