Οι πρώτες πολιτικές και διπλωματικές αναγνώσεις από τη μαραθώνια Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βρυξέλλες έχουν ήδη ξεκινήσει, μετά την έγκριση του πακέτου δανειοδότησης ύψους 90 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία, με στόχο τη στήριξή της απέναντι στη συνεχιζόμενη ρωσική εισβολή.
Αν και ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι εμφανίστηκε αρχικά ικανοποιημένος από την έκβαση της 16ωρης διαπραγμάτευσης, παραμένει ανοιχτό το ερώτημα για το ποιος πραγματικά βγαίνει κερδισμένος από τις αποφάσεις.
Λίγες ώρες αργότερα, ο Βλαντίμιρ Πούτιν, σε τετράωρη συνέντευξη Τύπου την Παρασκευή (19/12), έστρεψε τα πυρά του τόσο προς το Κίεβο όσο και προς τους Ευρωπαίους συμμάχους του, τους οποίους χαρακτήρισε «χορηγούς» της Ουκρανίας. Ο Ρώσος πρόεδρος υποστήριξε ότι η ευθύνη για τη συνέχιση του πολέμου βαραίνει πλέον την ΕΕ και προειδοποίησε πως η χρηματοδότηση της Ουκρανίας «θα έχει σοβαρές συνέπειες», συγκρίνοντας μάλιστα τις ευρωπαϊκές κινήσεις με «ληστεία ρωσικών περιουσιακών στοιχείων».
Την ίδια στιγμή, Μόσχα, Κίεβο και Ουάσινγκτον έσπευσαν να τοποθετηθούν, σκιαγραφώντας το δύσκολο και αβέβαιο τοπίο της επόμενης ημέρας.
Κίεβο: «Ανεπαρκές το πακέτο των 90 δισ. ευρώ»
Από ουκρανικής πλευράς, το μήνυμα ήταν σαφές: η ευρωπαϊκή βοήθεια δεν επαρκεί. Ο υπουργός Οικονομικών, Σεργκέι Μαρτσένκο, προειδοποίησε ότι το δάνειο των 90 δισ. ευρώ δεν καλύπτει τις πραγματικές ανάγκες της χώρας και κάλεσε τους εταίρους να προχωρήσουν σε έναν πιο φιλόδοξο μηχανισμό, βασισμένο σε «δάνειο επανορθώσεων» από παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.
Όπως υποστήριξε, μια τέτοια λύση θα προσέφερε μακροπρόθεσμη σταθερότητα στην άμυνα της Ουκρανίας και θα λειτουργούσε ως ασπίδα για την ίδια την Ευρώπη απέναντι σε μελλοντικές συγκρούσεις, επισημαίνοντας ότι το κόστος μιας πιθανής ουκρανικής ήττας θα ήταν πολλαπλάσιο.
Μόσχα: «Ρωσοφοβική ΕΕ που δεν θέλει ειρήνη»
Η απάντηση της Ρωσίας ήρθε διά της εκπροσώπου του υπουργείου Εξωτερικών, Μαρίας Ζαχάροβα, η οποία εξαπέλυσε σφοδρή επίθεση κατά των Βρυξελλών. Κατηγόρησε την ΕΕ ότι δεν επιδιώκει τον τερματισμό του πολέμου και χαρακτήρισε τη συζήτηση περί χρήσης παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων «νομικό μηδενισμό».
Η Ζαχάροβα υποστήριξε ότι, τελικά, οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι θα κληθούν να πληρώσουν το τίμημα, κάνοντας λόγο για πολιτικές φιλοδοξίες της ευρωπαϊκής ηγεσίας που «φορτώνονται στις πλάτες των πολιτών». Κατά τη ρωσική εκδοχή, η τελική συμφωνία συνιστά οπισθοχώρηση των Βρυξελλών, οι οποίες, αντί για ρωσικά κεφάλαια, καταφεύγουν σε ίδια μέσα.
ΗΠΑ: «Καμία πλευρά δεν είναι έτοιμη για ειρήνη»
Στο παιχνίδι των αντιδράσεων μπήκαν και οι Ηνωμένες Πολιτείες, με τον υπουργό Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, να σημειώνει ότι η Ουάσινγκτον έχει επενδύσει σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο στην προσπάθεια τερματισμού του πολέμου. Ωστόσο, ξεκαθάρισε ότι «αυτός δεν είναι πόλεμος των ΗΠΑ» και ότι η επίλυση περνά αποκλειστικά μέσα από το τι είναι διατεθειμένες να αποδεχτούν τόσο η Ρωσία όσο και η Ουκρανία.
Κατά τον Ρούμπιο, καμία από τις δύο πλευρές δεν δείχνει αυτή τη στιγμή έτοιμη για έναν άμεσο συμβιβασμό.
Οι «νικητές» και οι «χαμένοι» της Συνόδου
Παρά τη συμφωνία, η Σύνοδος Κορυφής άφησε πίσω της σαφείς νικητές και ηττημένους, όπως αποτυπώνεται και στην ανάλυση του Politico.
Στους κερδισμένους συγκαταλέγονται ο Βέλγος πρωθυπουργός Μπαρτ Ντε Βέβερ, που αντιστάθηκε σθεναρά στη χρήση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι, η οποία κινήθηκε παρασκηνιακά αλλά καθοριστικά, και ο Αντόνιο Κόστα, που πέτυχε τον δύσκολο στόχο ολοκλήρωσης της συμφωνίας σε μία μόνο ημέρα.
Αντίθετα, στους χαμένους καταγράφονται ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, που υπέστη διπλή ήττα τόσο στο θέμα της Mercosur όσο και στα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια, καθώς και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία φάνηκε να χάνει τον έλεγχο της πρωτοβουλίας. Στο ίδιο μπλοκ τοποθετούνται και η Δανή πρωθυπουργός Μέτε Φρεντέρικσεν, αλλά και η Ουγγαρία, η Σλοβακία και η Τσεχία, που απέφυγαν βραχυπρόθεσμα οικονομικές δεσμεύσεις, ρισκάροντας όμως πολιτική απομόνωση εντός της ΕΕ.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι η απόφαση για τα 90 δισ. ευρώ δεν έκλεισε το κεφάλαιο της Ουκρανίας, αλλά άνοιξε έναν νέο κύκλο πολιτικών αντιπαραθέσεων, τόσο εντός της Ευρώπης όσο και στο ευρύτερο γεωπολιτικό σκηνικό.