Στις 23 Σεπτεμβρίου 1821, σημειώθηκε η άλωση της Τριπόλεως, Τριπολιτσάς κατά την Πελοποννησιακή ντοπιολαλιά, γεγονός που αποτελεί και τη σπουδαιότερη επιτυχία των Ελλήνων κατά τον πρώτο χρόνο της Επαναστάσεως του 1821 κατά των Οθωμανών Τούρκων, μόλις 6,5 μήνες από την έναρξή της!
Ο Στρατηγός Θεόδωρος Κολοκοτρώνης επέμενε όπως η κύρια στρατιωτική προσπάθεια και με όλες τις παρατακτές δυνάμεις των Ελλήνων, στρεφόταν κατά της Τριπολιτσάς, καθώς ήταν η ουσιαστική πρωτεύουσα της Πελοποννήσου, ευρισκόμενη στο κέντρο της, και γενικότερα ήταν ένας στρατηγικής σημασίας κόμβος, διοικητικό, οικονομικό και στρατιωτικό κέντρο ολοκλήρου της περιοχής, η οποία προστατευόταν μάλιστα και από ισχυρό τείχος. Επομένως, εκεί έπρεπε να κατευθυνθεί η κύρια στρατιωτική προσπάθεια και να μην διασκορπισθούν οι πολύτιμες και ολιγάριθμες Ελληνικές δυνάμεις σε πολιορκίες παραθαλάσσιων κάστρων στην περιφέρεια της Πελοποννήσου. Όπερ και εγένετο.
Με αρχηγούς τους Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, Δημήτριο Υψηλάντη, Γιατράκο και Αναγνωσταρά, καθώς και με τη σημαντική βοήθεια των φιλελλήνων υπό τον Τ. Γκόρντον, οι Έλληνες κατέλαβαν την Τριπολιτσά, επιχειρώντας την τελευταία επίθεση τη νύχτα 22 προς 23 Σεπτεμβρίου 1821, μετά από στενή πολιορκία 3,5 μηνών!
Την προαναφερθείσα νύχτα, 50 ψυχωμένοι Έλληνες μαχητές, με επικεφαλής τον αγωνιστή Παναγιώτη Κεφάλα θα αιφνιδιάσουν την τουρκική φρουρά, θα ανέβουν τα τείχη και θα ανοίξουν στη συνέχεια τις πύλες, προκειμένου να εισέλθουν σε αυτήν και οι υπόλοιπες Ελληνικές δυνάμεις.
Ως στρατιωτικό γεγονός, η Άλωση της Τριπολιτσάς αποτελεί για τέσσερις ουσιαστικούς λόγους, σταθμό στην πορεία της Ελληνικής Επαναστάσεως:
--- Εμψυχώνει και τονώνει με αυτοπεποίθηση το ηθικό των επαναστατημένων Ελλήνων.
--- Εδραιώνει τον αγώνα και την κυριαρχία τους στην Πελοπόννησο.
--- Εφοδιάζει με χιλιάδες όπλα και κάθε είδους λάφυρα του επαναστάτες.
--- Καθιστά ευρέως γνωστή την Ελληνική Επανάσταση στο εξωτερικό.
Μετά την Άλωση της Τριπολιτσάς θα ακολουθήσουν εκτεταμένες σφαγές των μουσουλμάνων κατοίκων της, πάρα το γεγονός ότι κάποιοι από τους ηγέτες, όπως ο Κολοκοτρώνης και ο Δ. Υψηλάντης, θα προσπαθήσουν να τις αποτρέψουν. Αξίζει να σημειωθεί ότι από τις εκτεταμένες σφαγές θα γλυτώσουν οι Αλβανοί Μουσουλμάνοι, οι οποίοι κατόπιν ιδιαίτερης συμφωνίας με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη θα αναχωρήσουν με ασφάλεια για την Ήπειρο.
Οι λόγοι για τις εκτενείς σφαγές ήταν πολλοί: Η βιαιότητα του πολέμου, το σωρευμένο μίσος τεσσάρων αιώνων των υποδούλων Ελλήνων κατά των κατακτητών τους, οι προηγηθείσες μεγάλες σφαγές των Χριστιανών σε Κωνσταντινούπολη και Σμύρνη μόλις έγινε γνωστή η εκδήλωση της Επαναστάσεως, η τρομοκράτηση των υπολοίπων Τούρκων της Πελοποννήσου.
Είναι γεγονός, ότι τα γεγονότα αυτά θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο για την Ελληνική Επανάσταση στο εξωτερικό, όμως δεν θα επηρεάσουν καθόλου το στρατηγικό πλεονέκτημα που απέκτησαν οι Έλληνες από την άλωση της Τριπολιτσάς και έδωσε άλλη πνοή και νέα ώθηση στην Επανάσταση. Άλλωστε σε λίγους μήνες με την μεγαλύτερη σφαγή των Ελλήνων της Χίου ο αρνητικός αντίκτυπος θα ξεχαστεί.
Αξίζει να επισημανθεί ότι στην άλωση της Τριπολιτσάς θα διακριθεί ιδιαιτέρως ο Νικήτας Σταματελόπουλος, ο θρυλικός Νικηταράς, όχι μόνον για την ανδρεία του που επέδειξε κατά τη μάχη, αλλά και για το ήθος του που επέδειξε μετά από αυτήν, στις διαπραγματεύσεις με τους Τούρκους και τη λαφυραγωγία, που ήταν διαδεδομένη εθιμική πρακτική της εποχής και κρατούσε από την αρχαιότητα.
Τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό καλλιτέχνες παρουσίασαν στον καμβά τους εικόνες του αγώνος και της καταλήψεως της Τριπολιτσάς, ενδεικτικό του ελληνικού και παγκόσμιου ενδιαφέροντος που προκάλεσε η άλωσή της και η σημασία της για την Ελληνική Επανάσταση, όπως ο πίνακας του Νικολάου Βαρβέρη «Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης έφιππος ηγείται ένοπλου σώματος» ή ο πίνακας του Γερμανού P. Von Hess, που απεικονίζει τον αγωνιστή Παναγιώτη Κεφάλα να στήνει την Ελληνική Σημαία στα τείχη της Τριπολιτσάς.
Η Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού του Γενικού Επιτελείου Στρατού (ΓΕΣ/ΔΙΣ) επισημαίνει για το γεγονός: «Η νίκη των Ελλήνων έναντι των Οθωμανών με την Άλωση της Τριπολιτσάς ήταν καθοριστική για την ψυχολογία των Ελλήνων και ενίσχυσε την πεποίθηση ότι η απελευθέρωση από τον οθωμανικό ζυγό ήταν εφικτή. Η εντυπωσιακή αυτή νίκη έδωσε νέα ώθηση στους επαναστάτες και σήμανε την αρχή της συστηματικής απελευθέρωσης των ελληνικών περιοχών που βρίσκονταν υπό οθωμανική κατοχή.»
Φωτογραφίες : ΓΕΣ/ΔΙΣ