Το 2006, χάρτης που δημοσιεύτηκε στο αμερικανικό περιοδικό Armed Forces Journal προκάλεσε αναταράξεις. Ο απόστρατος συνταγματάρχης Ralph Peters παρουσίασε μια φανταστική ανακατανομή των συνόρων της Μέσης Ανατολής υπό τον τίτλο «Blood Borders: How a better Middle East would look» (Ματωμένα σύνορα: Πώς θα έμοιαζε μια καλύτερη Μέση Ανατολή). Σ’ αυτόν τον χάρτη, τα υπάρχοντα κράτη διαμελίζονταν με βάση εθνοτικά και θρησκευτικά κριτήρια. Συγκεκριμένα, δημιουργούνταν ένα ανεξάρτητο Κουρδιστάν, οι σιίτες αποκτούσαν δικό τους κράτος στο Νότιο Ιράκ, η Σαουδική Αραβία συρρικνωνόταν, ενώ το Ιράν αποδυναμωνόταν με την απώλεια της επαρχίας Αχβάζ.
Αν και ο ίδιος ο Peters υποστήριξε πως ο χάρτης ήταν αποτέλεσμα «άσκησης σκέψης» ενός στρατιωτικού και όχι επίσημο σχέδιο των ΗΠΑ, πολλοί αναλυτές –ειδικά στη Μέση Ανατολή– είδαν στον χάρτη ένα προφητικό ή και αποκαλυπτικό σχέδιο της Δύσης για τη διαμόρφωση μιας «νέας τάξης πραγμάτων» στην περιοχή. Το γεγονός ότι ακολούθησαν οι επεμβάσεις σε Ιράκ, Λιβύη, Συρία και Υεμένη ενίσχυσε την πεποίθηση πως ο χάρτης αυτός λειτούργησε περισσότερο ως «στρατηγικός οδηγός» παρά ως «ακαδημαϊκό σενάριο».
Μέσα σε αυτό το ασταθές γεωπολιτικό περιβάλλον, το Ισραήλ φαίνεται να εφαρμόζει επιλεκτικά μια δική του εκδοχή ανακατανομής των συνόρων, αξιοποιώντας τις συγκρούσεις στην περιοχή και την αποδυνάμωση του άξονα Ιράν-Χεζμπολάχ-Χαμάς-Χούθι.
Μετά τις επιθέσεις στις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, ο Νετανιάχου δήλωσε πως στόχος του Ισραήλ είναι να «απελευθερώσει τους Πέρσες από τους μουλάδες». Παράλληλα, ενισχύονται μειονοτικά στοιχεία, που θεωρούνται δυνητικοί σύμμαχοι του Ισραήλ, όπως οι Κούρδοι και οι Δρούζοι, με την Ιερουσαλήμ να προσφέρει στήριξη –πολιτική, στρατιωτική ή ανθρωπιστική– σε περιοχές της Συρίας και του Ιράκ.
Την ίδια στιγμή, η πτώση του καθεστώτος Ασαντ οδηγεί σε μια de facto γεωγραφική αναδιαμόρφωση της Συρίας, όπου το Ισραήλ παγιώνει την επιρροή του στον Νότο, όπως και στον Βόρειο Λίβανο μετά την αποδυνάμωση της Χεζμπολάχ, που αλλάζει τα γεωπολιτικά δεδομένα στην περιοχή.
Ομως, στην όποια προσπάθεια υλοποίησης σχεδίων για μια νέα Μέση Ανατολή, μπαίνει πλέον μία νέα παράμετρος: η Τουρκία. Η Αγκυρα βλέπει τη σύμπραξη Ισραήλ-Κούρδων ως υπαρξιακή απειλή. Ενα ανεξάρτητο Κουρδιστάν, όπως προβλέπει ο χάρτης του Peters, σημαίνει ακρωτηριασμό της τουρκικής επικράτειας και βάζει τέλος στο νεο-οθωμανικό αφήγημά της περί ηγεμονίας στην ευρύτερη περιοχή. Γι’ αυτό και αντιστέκεται λυσσαλέα, όχι μόνο στο κουρδικό στοιχείο, αλλά και στις ισραηλινές κινήσεις σε Συρία και Λίβανο.
Παράλληλα, η Τουρκία επιδιώκει να εμφανιστεί ως προστάτης των σουνιτικών μουσουλμανικών πληθυσμών και διεκδικεί ρόλο μεσολαβητή, ενώ ταυτόχρονα στηρίζει έμμεσα ή άμεσα δίκτυα, όπως αυτά της Χαμάς και της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, σε πλήρη αντίθεση με τα ισραηλινά συμφέροντα και τα συμφέροντα της Δύσης και με σαφείς δικές της γεωστρατηγικές επιδιώξεις.
Μία ακόμα νέα –αμφιλεγόμενη– παράμετρος στη δύσκολη αυτή εξίσωση είναι ο Ρεζά Παχλαβί, εξόριστος γιος του τελευταίου σάχη του Ιράν, που επανεμφανίζεται ως η «κοσμική αντι-θεοκρατική φωνή» με την υποστήριξη μέρους ισραηλινών και δυτικών κύκλων, διαμορφώνοντας μια επιπλέον πίεση στο εσωτερικό του Ιράν.
Η νέα Μέση Ανατολή δεν είναι πλέον θεωρία επί χάρτου. Είναι πεδίο σκληρής σύγκρουσης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, αλλά κυρίως μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας. Ο ένας επιχειρεί να αναδιατάξει τον υπάρχοντα χάρτη. Ο άλλος να διεκδικήσει την οθωμανική κληρονομιά. Και στο ενδιάμεσο, τα κράτη διαλύονται, οι μειονότητες ενεργοποιούνται και ο χάρτης ξανασχεδιάζεται... Δυστυχώς, με αίμα!
Πηγή: tomanifesto.gr